Επιστημονικό Συνέδριο «Το παζλ του αυτισμού - 10 χρόνια μετά… εξελίξεις και προοπτικές» διοργανώνεται στη Λάρισα και θα φιλοξενηθεί στο Αμφιθέατρο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου από σήμερα Παρασκευή 8 Μαΐου – ώρα εναρκτήριας εκδήλωσης 17.30 - έως και την Κυριακή 10 Μαΐου.
Χαρακτηρίζοντάς τη διοργάνωση ως «το πλέον σημαντικό συνέδριο που έχει διοργανωθεί ποτέ στην Ελλάδα για τον αυτισμό» ο Λαρισαίος καθηγητής Ψυχολογίας Ηλίας Κουρκούτας, μιλά μέσω της «Ε» για το σύνθετο ζήτημα του Αυτισμού και ιδιαίτερα για τον ρόλο του σχολείου και των εκπαιδευτικών στην προαγωγή της ψυχοκοινωνικής ένταξης και εκπαίδευσης των συγκεκριμένων παιδιών.
Διοργανωτής του Συνεδρίου είναι ο Σύλλογος Γονέων Κηδεμόνων και Φίλων Ατόμων με Αυτισμό Ν. Λάρισας, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Ιατρικό Τμήμα και Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής), το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο (Παιδιατρική Κλινική και Ψυχιατρική Κλινική) και το Κέντρο Ψυχικής Υγείας Λάρισας, υπό την αιγίδα των υπουργείων Υγείας και Παιδείας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας και του Δήμου Λαρισαίων. Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί μια δεκαετία μετά την επιτυχημένη διοργάνωση του πρώτου Επιστημονικού Συνεδρίου «Το παζλ του αυτισμού» από τον ίδιο φορέα.
Με προσκεκλημένους κορυφαίους ομιλητές, διακεκριμένους επιστήμονες εξειδικευμένους στον αυτισμό, από τη Βρετανία και την Ελλάδα, το συνέδριο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για επιστήμονες, φοιτητές και γονείς. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, σήμερα Παρασκευή, μετά τους χαιρετισμούς της εκδήλωσης έναρξης ακολουθούν οι διαλέξεις- με συντονιστές τους Φ. Βλάχο και Χρ. Αλεξίου:
-«Ο ξένος του Αλμπέρ Καμύ- Μια καταβύθιση στον κόσμο του αυτισμού» Α. Αφεντουλίδου.
-«Η τρέχουσα κατανόηση των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού και η πρόοδος στην εκπλήρωση των αναγκών σε όλη τη διάρκεια της ζωής» R. Jordan.
Το Συνέδριο θα συνεχιστεί αύριο Σάββατο και μεθαύριο Κυριακή, με διαλέξεις και συμπόσια συζήτησης μεταξύ ειδικών επιστημόνων.
Ο ΗΛ. ΚΟΥΡΚΟΥΤΑΣ
Με αφορμή τη διεξαγωγή του Συνεδρίου, ο Λαρισαίος καθηγητής Ψυχολογίας Ηλίας Κουρκούτας, διευθυντής Εργαστηρίου Ψυχολογίας και Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Κρήτης, αναφέρει σχετικά:
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό διεθνές συνέδριο, με εξαιρετικούς επιστήμονες από το εξωτερικό, με τεράστια κλινική-επιστημονική εμπειρία στο πεδίο του αυτισμού. Μάλλον είναι το πλέον σημαντικό συνέδριο που έχει διοργανωθεί ποτέ στην Ελλάδα για τον αυτισμό, χάρη στο δραστήριο τοπικό σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων, που έχει κάνει εδώ και πάρα πολλά χρόνια ένα πρωτοποριακό έργο. Πρωτίστως με το πρώτο διεθνές συνέδριο πριν 12 χρόνια και εν συνεχεία με το πανελλήνιο πρόγραμμα συμβουλευτικής γονέων που βοήθησε γονείς-σχολεία και επαγγελματίες σε όλη την Ελλάδα να οργανωθούν και να μάθουν περισσότερα για τον αυτισμό, όταν η γνώση για αυτό το φαινόμενο στην Ελλάδα ήταν πολύ μικρή ή ανεπαρκής. Και βέβαια χάρη και στους κορυφαίους Έλληνες συναδέλφους σε αυτό το πεδίο που συμμετέχουν, συμβάλλοντας στο υψηλό επίπεδο αυτού του επιστημονικού γεγονότος, που απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, επαγγελματίες, επιστήμονες, φοιτητές, αλλά και γονείς.
ΦΑΣΜΑ ΑΥΤΙΣΜΟΥ
Όσον αφορά στα άτομα με αυτισμό ο κ. Κουρκούτας σημειώνει:
Καταρχάς, ο αυτισμός δεν είναι μία ενιαία κατηγορία ή απλά μια ομογενής ταξινομητική ομάδα. Γι’ αυτό και μιλάμε για το Φάσμα του Αυτισμού, που περιλαμβάνει από πιο ήπιες και λειτουργικές περιπτώσεις παιδιών, τα οποία μπορούν να ενταχθούν στο «κανονικό» σχολείο και να σπουδάσουν και στο Πανεπιστήμιο, καταφέρνοντας να έχουν μία αξιοσημείωτη επαγγελματική πορεία, ακόμη και να συνάψουν συναισθηματικές σχέσεις και να παντρευτούν, παρά τις οποιεσδήποτε δυσκολίες που μπορούν να συναντήσουν. Αλλά περιλαμβάνει και περιπτώσεις παιδιών με σοβαρές δυσλειτουργίες επικοινωνίας και σύναψης σχέσεων με τους άλλους, αλλά και διαταραχών λόγου και μάθησης.
Κάθε παιδί στο Φάσμα αυτό είναι διαφορετικό, με τα ταλέντα του, τις αδυναμίες του, τα ενδιαφέροντα, τις επιθυμίες του. Κάθε παιδί ακόμη και αυτό το οποίο δεν αναπτύσσει το λόγο, έχει δυνατότητες, και δέσμευσης με άλλα πρόσωπα και μάθησης, παρά το τεράστιο άγχος που βιώνει σε ένα κόσμο σχέσεων που συχνά αδυνατεί να κατανοήσει και να διαχειριστεί, διότι έχει διαφορετική αντίληψη της πραγματικότητας.
Από την άλλη, επαναλαμβάνω, έχουμε, πλέον, πάρα πολλά παιδιά και αυτό είναι ευτύχημα, που βρίσκονται στα «κανονικά» σχολεία και λειτουργούν με ένα τρόπο συχνά άψογο, παρά το άγχος πολλών εκπαιδευτικών να τα έχουν στην τάξη. Αυτά τα παιδιά καταφέρνουν να είναι ενταγμένα στο σχολικό σύστημα, εφόσον αποδεχόμαστε τις μικρές ιδιομορφίες τους στον τρόπο που κάποιες φορές αντιδρούν ή επικοινωνούν με τους άλλους, τα άγχη, τους φόβους τους και εκμεταλλευόμαστε τα δυνατά σημεία τους.
Βεβαίως, κατά τη γνώμη μου, η κοινή «αδυναμία» των παιδιών του αυτιστικού φάσματος, αυτό που τους χαρακτηρίζει, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, είναι να πετύχουν να κατακτήσουν την κοινωνική και συναισθηματική γνώση και «νοημοσύνη», που τα περισσότερα παιδιά υπό «νορμάλ» συνθήκες ανάπτυξης, καταφέρνουν αυθόρμητα να κατακτήσουν μέσα από τη «σύνδεσή» τους με τον άλλο, με ένα σταθερό και πολυδιάστατο τρόπο. Η αδυναμία του «αυτιστικού» παιδιού να αναπτύξει από την αρχή ολοκληρωμένες σχέσεις συνιστά μία έλλειψη και γι’ αυτό το λόγο απαιτείται η «εκπαίδευσή» του, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, στις διαπροσωπικές-ψυχοκοινωνικές σχέσεις και επικοινωνία, ώστε να καταφέρει πράγματα που τα άλλα παιδιά πιο εύκολα το κάνουν.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
Μιλώντας για τον ρόλο του σχολείου, ο Λαρισαίος καθηγητής Ψυχολογίας υπογραμμίζει: Τα πράγματα έχουν αλλάξει πάρα πολύ σε σχέση με 10 χρόνια πριν. Σήμερα σχεδόν σε όλα τα σχολεία και σε πολλές τάξεις υπάρχει κάποιο παιδί του Αυτιστικού Φάσματος. Οι δάσκαλοι είναι πιο ενημερωμένοι, πιο ευαισθητοποιημένοι, βεβαίως υπάρχουν ακόμη πολλά προβλήματα, γνώση που το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να κατακτήσει, νοοτροπίες που πρέπει να αλλάξουν και φοβίες από τις οποίες πρέπει να απαλλαγούν, ένα σχολείο που πρέπει να γίνει πιο ευέλικτο, πιο ανοιχτό και δεκτικό στη διαφορετικότητα και από αυτό έχουν να κερδίσουν όλοι, γονείς, παιδιά, δάσκαλοι, ένα σχολείο λιγότερο μονοδιάστατο και ατομικοκεντρικό, γνωσιοκεντρικό, ή εξετασιο-κεντρικό, με περισσότερες και πολύτροπες διδακτικές-ψυχοπαιδαγωγικές πρακτικές, ώστε να βοηθηθούν τα παιδιά με δυσκολίες και οι ευάλωτοι μαθητές.
Υπάρχουν εξαιρετικά προγράμματα που εφαρμόζονται σε πολλές χώρες και δίνουν έμφαση στην ομάδα, στη συνεργατική μάθηση, στην κοινωνική-συναισθηματική διδασκαλία και μάθηση, και στην ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των μαθητών. Η Ελλάδα παραμένει μια βαθιά συντηρητική χώρα, προσδεμένη σε παλαιολιθικού τύπου αξίες με πολλά στερεότυπα απέναντι στο «διαφορετικό», π.χ. ένα 50% του πληθυσμού πιστεύει στις κατάρες, στο μάτι, στα θαύματα, κοκ. Και βέβαια η κυρίαρχη «κουλτούρα» σε σχέση με το σχολείο είναι η εντατική δουλειά, δουλειά στο σπίτι και μονολιθικός τρόπος μάθησης. Επανάληψη και αποστήθιση, τυφλή αναπαραγωγή, αναμάσημα γνώσης και καταστολή κάθε αυτενέργειας-μαθησιακής αυτονομίας, αυθόρμητης ενεργητικής και δημιουργικής μάθησης.
Αλλού καταργούν τις τάξεις και ωθούν τα παιδιά να αναλαμβάνουν ευθύνες και να αυτενεργούν αναπτύσσοντας πλήθος δεξιοτήτων και κυρίως αυτών που έχουν να κάνουν με την αποδοχή της διαφορετικότητας, την στήριξη του άλλου, τη συνεργατική μάθηση και τις αξίες του συνόλου, ενώ εδώ ακόμη ζούμε το σχολείο της φωτοτυπίας, της βαθμοθηρίας και των «ξαφνικών τεστ». ‘Όλα αυτά είναι εμπόδια στις αλλαγές νοοτροπίας και σε μία ευρύτερη νέο-ανθρωπιστική παιδαγωγική φιλοσοφία. Ευτυχώς υπάρχουν εξαιρετικοί εκπαιδευτικοί που δίνουν ένα άλλο στίγμα στην εκπαίδευση, κάνοντας την τάξη τους πιο ενταξιακή και πιο δεκτική για τα παιδιά με δυσκολίες. Τα παιδιά του Αυτιστικού Φάσματος χρειάζονται ένα σταθερό πλαίσιο και κατευθύνσεις, κυρίως, αποδοχή και κατανόηση του τρόπου που λειτουργούν.
Ζ.
