Ο εργαστηριακός μυς, όταν βελτιωθεί κι άλλο, θα επιστρέψει στους ερευνητές να μελετάνε την ανθρώπινη φυσιολογία και ειδικότερα τις καρδιοπάθειες και τα νέα φάρμακα υπό πλήρως ελεγχόμενες συνθήκες, ανοίγοντας έτσι νέες δυνατότητες στη βιοϊατρική και στη φαρμακευτική έρευνα.
Παρόλο που σήμερα οι επιστήμονες είναι σε θέση να καλλιεργήσουν στο εργαστήριό τους πολλούς ιστούς, ακόμη και καρδιακό μυ, από βλαστικά κύτταρα που έχουν ληφθεί από δείγμα αίματος ασθενούς, οι εργαστηριακοί αυτοί ιστοί στην περίπτωση της καρδιάς έως τώρα είχαν αποτύχει να εμφανίσουν τις πιο ζωτικές συμπεριφορές που έχει μια φυσιολογική καρδιά ενηλίκου. Έτσι, δεν είχε καταστεί δυνατό μέχρι σήμερα να δημιουργηθεί ένας καρδιακός μυς αρκετά ώριμος, ώστε να είναι πραγματικά χρήσιμος για ιατρικές έρευνες.
Αυτό ακριβώς φαίνεται πως επιτεύχθηκε τώρα για πρώτη φορά. Ερευνητές της Σχολής Μηχανικών του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής την σερβικής καταγωγής καθηγήτρια βιοϊατρικής μηχανικής Γκορντάνα Βούνιακ-Νοβάκοβιτς, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", κατάφεραν, με μια νέα μέθοδο, να καλλιεργήσουν στο εργαστήριο μέσα σε μόνο ένα μήνα ώριμο καρδιακό μυ, ξεκινώντας από πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα του αίματος.
Συνήθως μια τέτοια καλλιέργεια χρειάζεται εννέα μήνες, αλλά με τη νέα τεχνική όχι μόνο η ανάπτυξη του ιστού γίνεται πολύ πιο γρήγορα, αλλά και το αποτέλεσμα είναι πιο ώριμο, όσον αφορά το επίπεδο ανάπτυξης του εργαστηριακού καρδιακού μυ.
ΚΑΙ ΣΤΟ ΜΑΤΙ…
Ένα εμφύτευμα από βλαστικά κύτταρα που εισήχθη στο πίσω μέρος του ματιού τεσσάρων ασθενών στις ΗΠΑ, οι οποίοι έπασχαν από σοβαρή μορφή της ξηράς εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, σταθεροποίησε ή και βελτίωσε την όρασή τους, αποτρέποντας την ολική τύφλωσή τους.
Προ ημερών, Βρετανοί επιστήμονες είχαν ανακοινώσει ότι δοκίμασαν με επιτυχία παρόμοια εμφυτεύματα σε δύο ασθενείς με την υγρή μορφή της ίδιας πάθησης. Η ξηρά μορφή της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι η συχνότερη (90% των περιπτώσεων), ενώ το υπόλοιπο 10% αφορά την υγρή μορφή της πάθησης.
Η νέα πειραματική θεραπεία, που δοκιμάσθηκε σε ανθρώπους για πρώτη φορά, αφήνει υποσχέσεις ότι στο μέλλον θα είναι δυνατό όχι μόνο να μπει φρένο στη διαρκή επιδείνωση της συγκεκριμένης πάθησης, της συχνότερης αιτίας απώλειας της κεντρικής όρασης μετά τα 65, αλλά θα μπορέσει και να αντιστρέψει την κατάσταση.
Το νέο εμφύτευμα αποτελείται από υγιή κύτταρα του ματιού, που έχουν δημιουργηθεί από ανθρώπινα εμβρυικά βλαστικά κύτταρα. Έχει μέγεθος τεσσάρων επί έξι χιλιοστών και αποτελείται από πολυμερές υλικό πάχους μικρότερου της ανθρώπινης τρίχας (μόλις έξι εκατομμυριοστών του μέτρου), το οποίο είναι επικαλυμμένο με τα υγιή κύτταρα. Στους τέσσερις ασθενείς, που είχαν ήδη χάσει σε μεγάλο βαθμό την κεντρική όρασή τους, η θεραπεία εφαρμόσθηκε μόνο στο ένα μάτι, ώστε να γίνει σύγκριση με το άλλο.
Διαπιστώθηκε ότι, στη διάρκεια ενός έτους, το μάτι με το εμφύτευμα παρουσίασε εμφανή σταθεροποίηση ή μικρή βελτίωση, ενώ αντίθετα στο άλλο μάτι που δεν είχε γίνει η θεραπεία, η εκφύλιση συνέχισε να επιδεινώνεται. Επιπλέον, το εμφύτευμα, που εισήχθη χειρουργικά, ενσωματώθηκε κανονικά στα μάτια των ασθενών και δεν προκάλεσε παρενέργειες (π.χ. επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος), πράγμα που κατ' αρχήν δείχνει ότι η θεραπεία είναι ασφαλής.
Οι ασθενείς, οι οποίοι πήγαν στο σπίτι τους αμέσως μετά την επέμβαση, ανέφεραν ότι άρχισαν να βλέπουν κάποιο φως στο προηγουμένως σκοτεινό κέντρο του οπτικού πεδίου του ματιού τους, ενώ είχαν και κάποια βελτίωση στην ικανότητά τους να διακρίνουν σχήματα και γράμματα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή κλινικής οφθαλμολογίας Αμίρ Κασανί της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος 'Αντζελες, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science Translational Medicine", σχεδιάζουν ήδη μια μεγαλύτερη κλινική δοκιμή με ασθενείς σε πιο πρώιμο στάδιο της πάθησης. Εκτός από εμβρυικά βλαστοκύτταρα, θα δοκιμασθούν και ενήλικα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, δηλαδή ώριμα κύτταρα που έχουν αναπρογραμματισθεί, ώστε να δρουν ως βλαστικά.
Όπως είπε ο Κασανί, σύμφωνα με τους «Τάιμς του Λος 'Αντζελες» και το "New Scientist", «θα ήταν όνειρο αν οι ασθενείς μπορέσουν να ξαναδούν τα πρόσωπα των αγαπημένων τους. Αλλά δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε ακόμη σε αυτό το σημείο».
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι θα χρειασθούν χρόνια, εωσότου η νέα μέθοδος θεωρηθεί αποδεδειγμένα απολύτως ασφαλής και αποτελεσματική. Αλλά ο δρόμος για τη βλαστοκυτταρική θεραπεία της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας φαίνεται πως έχει πλέον ανοίξει.
