Ο ντετέκτιβ Σέρλοκ Χολμς, συγγραφικός γόνος της φαντασίας του Σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, γνώρισε αμέτρητες διασκευές σε μεγάλη και μικρή οθόνη, με αδιαμφισβήτητα κορυφαίο κινηματογραφικό ερμηνευτή του τον Μπέιζιλ Ράθμποουν, πασίγνωστο «κακό» κλασικών ταινιών όπως ο «Δαυίδ Κόπερφιλντ», το «Σημάδι του Ζορό» και συχνό αντίπαλο του Έρολ Φλιν (άφησαν εποχή ως δεινοί ξιφομάχοι στον «Κάπτεν Μπλαντ» και τον «Ρομπέν των Δασών»), ο οποίος καθόρισε τον ρόλο με την ευγένεια και το υποδόριο χιούμορ του σε πολλές ταινίες. Από ταινίες που δεν βασίζονται σε βιβλία, ο Ρόμπερτ Στίβενς έπλασε τον πόνο του μισογύνη κοκαϊνομανή ντετέκτιβ στο παραγνωρισμένο –και πετσοκομμένο στο μοντάζ- αριστούργημα «Οι Περιπέτειες του Σέρλοκ Χολμς» («The Private Life of Sherlock Holmes») του ανεπανάληπτου Μπίλι Γουάιλντερ, ενώ ο Νίκολ Γουίλιαμσον οδηγήθηκε από τον συνεργάτη και συγκάτοικό του, γιατρό Τζον Γουάτσον (ο υπέροχος Ρόμπερτ Ντουβάλ) στον Σίγκμουντ Φρόιντ (ο μεγάλος Άλαν Άρκιν) για να απαλλαγεί από τον εθισμό στην κοκαΐνη, όπου τραυματικά βιώματα τον συνέδεαν με τον καθηγητή Μοριάρτι (ο ασύγκριτος Λόρενς Ολιβιέ), αιώνιο αντίπαλό του στα βιβλία και ιδιοφυώς παρουσιαζόμενο ως παιδικό του δάσκαλο στο εξαίσιο «Μεγάλο Αίνιγμα του Σέρλοκ Χολμς» («The 7% Solution») του πολυσχιδούς Χέρμπερτ Ρος.
Στον «Σέρλοκ Χολμς» του Γκάι Ρίτσι («Δύο Καπνισμένες Κάννες», «Η Αρπαχτή», «RocknRolla»), μεταξύ πολιτικής εξουσίας (έξοχος Κάουαρντ ο Χανς Μάθεσον) και αστυνομίας (υπέροχος Λεστράντ ο Έντι Μάρσαν), με τη λογική διερεύνηση του είναι πέραν των φαινομενικών μεταμφιέσεων, ο Χολμς αναζητά τον αινιγματικό λόρδο Μπλάκγουελ (ο στιβαρός Μαρκ Στρονγκ) που θέλει να επιβληθεί διά φόβου. Επίσης η δράση και ο δυναμισμός είναι φυσικό πεδίο έκφρασης της σκέψης του Χολμς (όπως και τα στοιχεία πολεμικών τεχνών όταν παλεύει) στην πολυεπίπεδη υπόκριση του καταπληκτικού Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ και του Γουάτσον, που κουτσαίνει από τραυματισμό στην Ινδία όπου και παρασημοφορήθηκε στον αγγλικό στρατό, ερμηνευμένο θαυμάσια από τον Τζουντ Λο. Με την παλλόμενη κινηματογράφηση μίας εμπνευσμένης βιρτουοζιτέ πολύπτυχων ποιοτήτων και σπουδαίους συντελεστές όπως ο Φίλιπ Ρούσελο (φωτογραφία) και ο Χανς Ζίμερ (μουσική), ο ταλαντούχος Γκάι Ρίτσι ανανεώνει και εξελίσσει εύφορα τον κινηματογραφικό μύθο του Χολμς στην παράδοση μίας γνήσιας απολαυστικής ψυχαγωγίας.
