«Κάνω θέατρο εκεί που αγγίζω την πνευματική στάση του πολίτη. Αυτό με ενδιαφέρει» δηλώνει πεισματικά αλλά με πηγαία ειλικρίνεια ο γνωστός ηθοποιός Θύμιος Καρακατσάνης σε συνέντευξή του στην «Ε» με αφορμή το θεατρικό αριστούργημα του Άρθουρ Μίλερ «Ο Θάνατος του Εμποράκου» που παρουσιάζεται σήμερα και αύριο στο Δημοτικό Ωδείο, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ιορδανίδη στις 6.30 μ.μ. και στις 9.30 μ.μ. Ο Θύμιος Καρακατσάνης συναντιέται ξανά με έναν γνώριμο σε εκείνον ήρωα, τον Γουίλι Λόμαν με σκοπό να ξυπνήσει την πολιτιστική και συνάμα πολιτική συνείδηση του κόσμου ευελπιστώντας ότι οι νεότεροι θα αφουγκραστούν τα μηνύματα επιδιώκοντας την ευημερία όχι μέσω του χρήματος αλλά μέσω της αξιοκρατίας. Εξήντα δύο χρόνια μετά τη συγγραφή του, το έργο παραμένει επίκαιρο όσο ποτέ, αφού το ποσοστό της φτώχειας σε παγκόσμια κλίμακα ακολουθεί σήμερα ανοδική πορεία και αποτελεί πλέον εν δυνάμει απειλή για όλο τον κόσμο.
* Κύριε Καρακατσάνη, συναντιέστε ξανά με τον ήρωα του Γουίλι Λόμαν. Εξήντα δύο χρόνια μετά τη συγγραφή του έργου το «φάντασμα» του εμποράκου του Μίλερ «στοιχειώνει» όλο και περισσότερους στη σημερινή κοινωνία...
- Δυστυχώς. Το έργο είναι στην ουσία η κριτική ματιά του Μίλερ πάνω σε μια κοινωνία καπιταλιστική. Μέσα σε αυτό τον άκρατο καπιταλισμό στον οποίο ζούμε, οι σχέσεις των ανθρώπων είναι πραγματικά προβληματικές. Ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε την παιδεία, ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, ο τρόπος που θεωρούμε τον επιτυχημένο άνθρωπο σε αυτή την κοινωνία είναι τρόπος που αποδεικνύει πολλά καθώς επιτυχία σημαίνει μόνο και μόνο μια οικονομική ανταμοιβή. Ανταμοιβή, η οποία μπορεί να έχει κάποιους αποδέκτες οι οποίοι στην ουσία είναι ελάχιστοι μπροστά σε μια κοινωνία. Έτσι λοιπόν ευημερούν αυτοί που λέμε επιτυχημένοι και γι’ αυτό ο Μίλερ σε αυτό το φημισμένο έργο έχει βάλει έναν πεθαμένο. Δεν νομίζω επομένως ότι δεν έχει ποιητική θέση αυτή η παρουσία του νεκρού επιτυχημένου. Γιατί στην ουσία αν πετύχει ένας άνθρωπος πετυχαίνει μόνο οικονομικά. Είναι επομένως ένα νεκρό άτομο οικονομικά ευκατάστατο. Βέβαια οι έννοιες με τα χρόνια έχουν αλλοιώσει και τη γλώσσα της. Γι’ αυτό μια κοινωνία αφθονίας εννοούμε αυτή που έχει επάρκεια αγαθών στην αγορά. Στην ουσία όμως η κοινωνία της αφθονίας είναι μια κοινωνία στην οποία δεν φθονεί ο ένας τον άλλον γιατί όλοι έχουν αυτά που χρειάζονται. Αυτή είναι η έννοια της λέξης αφθονία. Δυστυχώς στον καπιταλισμό που ζούμε όλα αυτά έχουν φθαρεί και πλέον δεν φθείρεται μόνο η γλώσσα μας αλλά και η ψυχή μας. Ο εμποράκος αναγκάζεται να προσπαθήσει να πάρει αυτό που λένε την ασφάλεια ζωής προκειμένου να αφήσει κάτι πίσω του και η ασφάλεια ζωής έρχεται μόνο με το θάνατο.
* Πόσο μπορεί να ξυπνήσει τις συνειδήσεις, πιστεύετε, το θέατρο στις μέρες μας;
- Εμείς κάνουμε θέατρο για να κάνουμε ενήμερο τον πολίτη, για να τον ξυπνήσουμε. Υπάρχουν θεατρόμορφα θεάματα που δεν ξυπνούν τον πολίτη αλλά τον αποκοιμίζουν. Πιθανότατα να του λένε ότι μια ευτυχισμένη ζωή είναι μια ζωή όπου μετράει περισσότερο η σάρκα και λιγότερο το πνεύμα, μετράει περισσότερο η αναξιοκρατία και λιγότερο η πολιτική επάρκεια. Εμείς κάνουμε θέατρο για να ξυπνήσουμε τον πολίτη. Γι’ αυτό θέλουμε και τα νέα παιδιά, με την ελπίδα αν τυχόν τα παιδιά αυτά ξυπνήσουν θα έχουμε ένα καλύτερο κόσμο στο μέλλον.
* Από το κραχ του 1929, στο οποίο αναφέρεται το βραβευμένο έργο του Άρθουρ Μίλερ βρισκόμαστε στην οικονομική κρίση του σήμερα. Ογδόντα ένα χρόνια μετά τη μεγάλη ύφεση και ο κόσμος βρίσκεται ολοένα και περισσότερο αντιμέτωπος με παρόμοιες προκλήσεις. Ποια η πολιτική διάσταση που δίνετε μέσα από την πολιτιστική δράση στην προκειμένη περίπτωση;
- Ο Μίλερ δεν έχει γράψει ανθρώπινα συναισθήματα, έχει γράψει πολιτικές πράξεις. Ο εμποράκος είναι ένας εγκέφαλος που έχει παραπληροφορηθεί, δεν ξέρει τι του γίνεται και πασχίζει να περισώσει την ύπαρξή του με την οικονομική του επιβίωση. Αυτό είναι και το λάθος αυτής της κοινωνίας. Γι’ αυτό λένε ‘πόσα λεφτά βγάζεις’ και δεν ρωτάνε ‘τι σε ενδιαφέρει πραγματικά’. Αυτό είναι το υπαρξιακό θέμα του ανθρώπου που ζει στον καπιταλισμό το οποίο είναι απογοητευτικό. Η πολιτιστική ύπαρξη μπορεί να φέρει αλλαγή και η πολιτική παρουσία αποδεικνύεται με την πολιτιστική παρουσία. Δυστυχώς στη Βουλή υπάρχουν άνθρωποι που πολιτιστικά δεν ξέρουν τι τους γίνεται, είναι δηλαδή ανίκανοι να έχουν πολιτική παρουσία. Εκεί είναι το πρόβλημα. Η σκέψη δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης, όπως καταλαβαίνουμε, αλλά ο πολιτικός έχει μόνο επικοινωνιακό ρόλο. Σε κοινωνικές εκδηλώσεις δηλώνουν άμεσα την παρουσία τους άλλωστε. Πολλοί πιστεύουν ότι όποιος αντιστρατεύεται αυτά, αντιστρατεύεται και την ίδια τη ζωή. Όχι, δεν είναι έτσι. Η ζωή υπάρχει και ο έρωτας υπάρχει. Γι’ αυτό κάνω το θέατρο που κάνω.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ:
Γουίλι Λόμαν: Θύμιος Καρακατσάνης
Λίντα: Ελευθερία Ρήγου
Μπιφ: Μιχάλης Μαρκάτης
Χάπι: Φίλιππος Φιλόγλου
Μπέρναρντ: Γιώργος Ρούφας
Γυναίκα της Βοστόνης: Μαρία Συκιανάκη
Τσάρλι: Χάρης Εμμανουήλ
Θείος Μπεν: Στάθης Κακαβάς
Χάουαρντ Βάγκνερ: Κωνσταντίνος Καρβέλης
Τζένι: Ελευθερία Ευθυμιάτου
Στάνλεϊ: Κωνσταντίνος Καρβέλης
Δις Φορσαϊθ: Ελευθερία Ευθυμιάτου
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Αλέξανδρος Κοέν
Σκηνοθεσία: Γιάννης Ιορδανίδης
Σκηνικά- κοστούμια: Γιώργος Πάτσας
Μουσική: Θοδωρής Οικονόμου
Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ντένις Μεταξάς
