Η επανάσταση της Ελασσόνας στις 7 Απριλίου του 1854 «με έδρα τη Βερδικούσια»

* Ενα άκρως σημαντικό, μα «υποφωτισμένο» ιστορικό γεγονός

Ένα υποφωτισμένο, μα άκρως σημαντικό ιστορικό γεγονός, την επανάσταση της Ελασσόνας «με έδρα τη Βερδικούσια», θα πραγματεύεται το υπό έκδοση βιβλίου του Θανάση Αστ. Δήμκου, με τίτλο «Η Βερδικούσια από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας μέχρι σήμερα».

Σήμερα η «ΕτΔ», με τη βοήθεια στοιχείων που περιέχονται στο νέο βιβλίο του Θανάση Δήμκου, επιχειρεί να ρίξει φως σε μικρό κομμάτι της επανάστασης της Ελασσόνας που έγινε 60 χρόνια περίπου πριν την απελευθέρωσή της.
Η επανάσταση της 7ης Απριλίου του 1854 αποτελεί ένα από τα τρία πιο σημαντικά ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην πολύπαθη κωμόπολη της Βερδικούσιας.
Τούτο οφείλεται αρχικά στον Βερδικουσιώτη ήρωα ιερέα-δάσκαλο και πρόεδρο του χωριού Αθανάσιο Παπαθανασίου, ο οποίος συνελήφθη από τους Τούρκους και υπεβλήθη σε φρικτά βασανιστήρια στα Γιάννενα, προκειμένου να υποχρεωθεί να υπογράψει την παράδοση του χωριού για να γίνει τσιφλίκι των Μπέηδων.
Ο αοίδιμος, όμως, ιερέας, προτίμησε να θυσιασθεί ελληνοπρεπώς και χριστιανοπρεπώς το 1853 (πέθανε από τα φρικτά βασανιστήρια), αρνούμενος να υπογράψει την παράδοση του χωριού κι έτσι το χωριό παρέμεινε ελεύθερο κεφαλοχώρι, όπως και η γύρω περιοχή.
Εξαιτίας αυτού του σημαντικού ιστορικού γεγονότος, όταν φούντωσε η επανάσταση στην επαρχία Ελασσόνας στις 7 Απριλίου 1854, οι εξεγερμένοι επαναστάτες επέλεξαν το ελεύθερο και ορεινό χωριό Βερδικούσια ως έδρα της Επανάστασης. Αυτό έγινε έναν χρόνο μετά τον θάνατο του ήρωα – ιερέα. Εκεί, λοιπόν, συγκεντρώθηκαν οι καπεταναίοι, οι οπλαρχηγοί, οι προύχοντες, οι δημογέροντες και κάτοικοι από τα χωριά της επαρχίας Ελασσόνας και του Νομού Τρικάλων. Οι συγκεντρωμένοι, αφού έδωσαν τον όρκο τιμής εν ονόματι της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος, σήκωσαν τη σημαία της Επανάστασης και υπέγραψαν τη διακήρυξη, την οποία έστειλαν στις μεγάλες δυνάμεις και στον αρχηγό της Επανάστασης του Ελληνικού Στρατού, Χριστόδουλο Χατζηπέτρο.
Αυτό το γεγονός έχει τεράστια ιστορική σημασία για τη Βερδικούσια και πρέπει να αναδειχθεί και να προβληθεί σε όλα τα επίπεδα, όχι μόνον ως τοπική γιορτή, αλλά και σε εθνικό επίπεδο, διότι ήταν μοναδική επανάσταση που εκδηλώθηκε σε όλη τη Θεσσαλία την ημερομηνία αυτή (7 Απριλίου 1854).
Η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΩΝ
Οι υποφαινόμενοι κάτοικοι της επαρχίας Ελασσόνας, Δομενίκου και Τρικάλων, μη υποφέροντες πλέον τας κακώσεις, βασάνους, βιοπραγίας και ανόμου αργυρολογίας των τυράννων μας Τούρκων, οίτινες ήδη ήρχισαν να λεηλατώσι της περιουσίαν μας και να αιχμαλωτίζωσι τας οικογενείας μας και απειλούντες καθ’ ημών σφαγήν, οπλιζόμεθα και ορκιζόμεθα επί του Ιερού Ευαγγελίου, να πολεμήσωμεν μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός μας, τον άγριον και βάρβαρον τυρρανικό ζυγόν των Τούρκων και μη καταθέσωμεν τα όπλα από τας χείρας μας, παρ’ αφ’ ου υψώσωμεν σήμερον την υπέρ ελευθερίας και ανεξαρτησίας μας ιεράν Σημαίαν, και εις το Θεόν των Χριστιανών ελπίζοντες, εξώσωμεν αυτούς εκ της προγονικής μας γης, και την ελευθερίαν και ανεξαρτησίαν μας, αποκτήσωμεν. Την ένορκον ταύτην απόφασίν μας, κηρύτοντες ενώπιον όλου του κόσμου, επικαλούμεθα των Χριστιανικών, Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων και εκ των πεφωτισμένων λαών, την κραταιάν συμπάθειαν και ηθικήν και υλικήν αρωγήν, εις το οποίον αναλαμβάνομεν ευγενή και δίκαιον υπέρ της ελευθερίας και ανεξαρτησίας μας αγώνα, των δε γενναίων ομογενών ημών ελευθέρων Ελλήνων, την προσωπικήν και πάσαν άλλην συνδρομήν.
Εγένετο εν Βερκούση (Βερδικούσια) την 7ην Απριλίου 1854.
Οι οπλαρχηγοί Βερδικούσιας: Δήμος Κ. Λάζος, Γιαννάκος Γυιότας, Ζήσης Γυιότας, Κωνσταντής Γυιότας, Γυιότας Κωνσταντίνου, Αναγ. Πέτρου Μαλύτζου, Ζήσης Γιάννης, Πέτρος Χριστοδούλου, Κ. Χριστοδούλου, Ζήσης Ζιώγας Δούλος, Νικόλαος Γυιότας, Νικολ. Χρήστου, Γεωρ. Χρήστου, Γόγος Καλτίκης, Νικόλαος Γιώτας, Χρ. Στεργίου.
Οι δημογέροντες, προύχοντες και κάτοικοι Βερδικούσιας: Παπαδημήτριος ιερεύς, Παπαγεωργάκης ιερεύς, Αναστάσιος Στεργίου, Τέγας Ζήσης, Χριστόδουλος Στεργίου, Ζήσης Παπάς, Γεωργ. Παργιώτα, Κ. θεοδωράκη, Γιαν. Νίκου, Δήμος Τσακνάκης, Τέγος Γεωργάκης, Πούλιος Νικόλας, Μαργαρίτης Τσουμάνης, Γιαν. Καμψέλας, Δημ. Ευαγγέλης, Νικολ. Κουλιώνης.
Οι δημογέροντες, προύχοντες και κάτοικοι Ελασσόνας, Δεμένικου και Τρικάλων: Γιώτας Κουτούκας, Γιώτας Ντεχρή, Κώστας Ντεχρή, Τέγος Χρυσός.
Οι δημογέροντες και προύχοντες του χωριού Σμώλια (Αγρελιά Τρικάλων) και Πάνισι (Διάσελο Τρικάλων): Παπαθανάσιος, ιερεύς, Σακκελάριος, ιερεύς, Δημ. Παπαθανασίου, Αναγνώστης Παπαθανασίου, Κωνσταντής Παπαθανασίου, Αναγ. Σακκελαρίου, Ζήσης Παπαγιάννης, Παπαγιαννάκης, Παπαγγέλου Τζέμου, Παππανικόλαος, Γιαν. Στάμου, Κωνσταντής Στάμου.
Πηγή: Από το βιβλίο του συγγραφέα Βασίλη Φ. Πλάτανο, με τίτλο «Σελίδες από την Ιστορία της Ελασσόνας και της περιοχής», Συλλογή ειδήσεων 1811-1912, έκδοση 2019.
3ον. Το τρίτο και κορυφαίο ιστορικό γεγονός για τη Βερδικούσια αποτελεί η οριστική απελευθέρωση του χωριού από τους Τούρκους, που έγινε στις 5 Οκτωβρίου του 1912, έπειτα από πεντακόσια (500) χρόνια μαύρης σκλαβιάς.