Ανθηση της τέχνης στην προεπαναστατική Θεσσαλία

ΜΙΛΑΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ «Ε» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ» Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ ΕΦΟΡΕΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ κ. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ -ΜΕΘΑΥΡΙΟ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΛΙΝΑΣ ΜΕΝΔΩΝΗ

Η κ. Σταυρούλα Σδρόλια

Του Θανάση Αραμπατζή
Μια έκθεση που αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ότι η κοινωνία στη Θεσσαλία λίγες δεκαετίες πριν την Επανάσταση ήταν προσηλωμένη στα ιδανικά της μόρφωσης, με θαυμασμό για τη φωτισμένη Ευρώπη, αλλά και πλήρη συνείδηση ότι οι αξίες της

αρχαιότητας που ενστερνίστηκε ο Διαφωτισμός είναι η δική μας παράδοση, ιδέα που οδήγησε σταδιακά στην εθνεγερσία, είναι αυτή που θα εγκαινιαστεί μεθαύριο Κυριακή -παρουσία της υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη- στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Ο λόγος για την «Επιστροφή των Μουσών. Λόγιοι, έμποροι και καλλιτέχνες στη Θεσσαλία τις παραμονές της Επανάστασης του 1821», με τις λέξεις «Επιστροφή των Μουσών» να σηματοδοτούν το αντιδάνειο πολιτισμού που συνέβη: εμείς δώσαμε στη Δύση τα φώτα του αρχαίου πνεύματος και αυτά επιστρέφουν μέσω του Διαφωτισμού.
Για την έκθεση «Επιστροφή των Μουσών» που είναι ένα αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την έναρξη του Αγώνα μιλάει σήμερα στην «Ε» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Σταυρούλα Σδρόλια. «Κυρία Σδρόλια γιατί μια ακόμα έκθεση για το ’21» ήταν η πρώτη ερώτηση, για να μας απαντήσει ότι: «Η απάντηση είναι ότι η εποχή αυτή είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και ειδικά για την περιοχή μας η έρευνα περιορίζεται σε μερικούς μόνον τομείς, όπως τα έγγραφα των αγωνιστών, το υλικό των περιηγητών και το έργο των λογίων, ενώ λείπει η συνθετική προσέγγιση της κοινωνίας. Στην έκθεσή μας επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τον τομέα της τέχνης, παρουσιάζοντας για πρώτη φορά έργα θρησκευτικής και κοσμικής έκφρασης στον ίδιο χώρο, που χρονολογούνται στις τέσσερις δεκαετίες αμέσως πριν την Επανάσταση, με σκοπό να γίνουν αντιληπτά τα κοινά σημεία που χαρακτηρίζουν την εποχή τους. Από τα στοιχεία γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει συστηματική και εκτεταμένη καλλιτεχνική παραγωγή στη Θεσσαλία, τόσο εγχώρια όσο και εισαγόμενη, η οποία πρόσφατα άρχισε να ερευνάται και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποιότητα, υποδηλώνοντας την ύπαρξη σημαντικών οικονομικών μέσων». Η οικονομική προεπαναστατική αυτή άνθηση περιορίζεται μόνο στην τέχνη ή απλώνεται και σε άλλους τομείς, ρωτήσαμε την κ. Σδρόλια, «Η κατάσταση αυτή αντανακλάται επίσης στον χώρο της εκπαίδευσης και του βιβλίου, όπου η άνθηση των εκδόσεων, προερχόμενη στην πλειοψηφία της από τις εμπορικές κοινότητες της Κεντρικής Ευρώπης, δείχνει ότι η αφετηρία της έμπνευσης της εποχής, δεν είναι άλλη από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Με την ίδια οπτική μπορεί να θεωρήσει κανείς και αρκετά καλλιτεχνικά έργα, όπως για παράδειγμα τα έργα χρυσοκεντητικής που προέρχονται από τη Βιέννη ή έργα αργυροχοΐας, όπως των Καλαρρυτών, που έχουν ανανεωθεί υπό την επίδραση του ροκοκό αλλά πουθενά αλλού οι επιδράσεις αυτές δεν είναι περισσότερο έκδηλες από ό,τι στα αρχοντικά των μεγαλεμπόρων, όπως του Γ. Σβαρτς, η διακόσμηση των οποίων δείχνει ότι πρόκειται για μια κοινωνία εξοικειωμένη σε αρκετό βαθμό με την τέχνη της Δύσης», θα μας απαντήσει. Τι σημαίνει «Επιστροφή των Μουσών» ήταν η επόμενη ερώτηση στην επικεφαλής της Αρχαιολογίας στον νομό, «Εκτός από την τέχνη, που αποτελεί τον καθρέφτη της κοινωνίας, μεγάλο ρόλο για την κατανόησή της παίζουν τα γραπτά των λογίων, όπως αυτά που διέσωσε ο Λαρισαίος Ιωάννης Οικονόμου. Πρόκειται για μια κοινωνία προσηλωμένη στα ιδανικά της μόρφωσης, με θαυμασμό για τη φωτισμένη Ευρώπη αλλά και πλήρη συνείδηση ότι οι αξίες της αρχαιότητας που ενστερνίστηκε ο Διαφωτισμός είναι η δική μας παράδοση, ιδέα που οδήγησε σταδιακά στην εθνεγερσία. Αυτό υποδηλώνει ο τίτλος της έκθεσης «Επιστροφή των Μουσών». Στην έκθεση τονίζεται ιδιαίτερα η πορεία προς την Ευρώπη με ψηφιακή προβολή για το εμπόριο των Αμπελακίων, ενώ το αντίτυπο της Χάρτας του Ρήγα που εκτίθεται, εκτιμάται υπό το πρίσμα της παρουσίας του στην οικία του μεγαλεμπόρου Γ. Σβαρτς». Η κ. Σταυρούλα Σδρόλια κλείνοντας θα αναφέρει ότι: «Στην έκθεση συνεργάζονται οι Μητροπόλεις Λαρίσης και Τυρνάβου, καθώς και η Μητρόπολη Ελασσώνος, οι οποίες έχουν δανείσει τα περισσότερα αντικείμενα. Αλλα εκθέματα προέρχονται από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λάρισας, τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Τυρνάβου, το Μουσείο Μπενάκη, καθώς και τις συλλογές της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας».