Εκεί στη Νεράιδα, στη Λέσχη Πολιτισμού του Δήμου τα τελευταία 8 χρόνια βρίσκουν καταφύγιο οι ξυλογλύπτες της Λάρισας. Το αποτέλεσμα; Κάτι παραπάνω από εντυπωσιακό. Ένας αετός που καθώς προσγειώνεται πιάνει ένα φίδι, δαφνοστέφανα, ένα παγώνι, μπαούλα στολισμένα, βάσεις για καθρέπτες, μια κηρήθρα γεμάτη μέλισσες και ό,τι μπορεί να βάλει ο καθένας με το νου του, μια ομάδα χεριών τα κάνει πραγματικότητα. Δουλειά αξιοζήλευτη που σαν την αγγίξεις με το χέρι ζωντανεύει με μιας.
«Αυτή είναι η μαγεία του ξύλου. Σε παρασέρνει τόσο με την όψη όσο και με την αφή», λέει ο Βασίλης Παπάρας που είναι η «ψυχή» των μαθημάτων. Έμπειρος επαγγελματίας που τα τελευταία 8 χρόνια μαθαίνει σε Λαρισαίους όλων των ηλικιών διάφορες τεχνικές πάνω στο ξύλο.
«Είναι μια τέχνη που πάει να χαθεί. Απαιτεί φαντασία, μεράκι και υπομονή» και οι Λαρισαίοι μαθητές φαίνεται πως διαθέτουν «ο καθένας μένει όσο χρόνο θέλει. Έρχεται, δοκιμάζει και αν του αρέσει μένει» και κάποιοι έμειναν αφού «υπάρχουν μαθητές που είναι όλα αυτά τα χρόνια, παρόντες». Τα τελευταία χρόνια μάλιστα παρατηρεί ο «δάσκαλος» υπάρχει και μια αυξητική τάση.
Ένας από τους μαθητές αναλαμβάνει να μας κάνει και μια ανάλυση για τα ξύλα που χρησιμοποιούν. «Στην αρχή όλοι χρησιμοποιούμε μαλακό ξύλο. Τα χέρια είναι άμαθα γι’ αυτό». Με τον καιρό όμως αυτό αλλάζει. Σκληραίνουν τα χέρια, σκληραίνει και το ξύλο. «Μετά πάμε στο Φλαμούρι, όταν δούμε ότι χρειάζεται να γίνουν πιο λεπτομερή πράγματα. Με αυτό φτιάχνουμε κυρίως τα εκκλησιαστικά είδη».
Αμέσως σκεφτόμαστε τους μοναχούς που εδώ και εκατοντάδες χρόνια οι επισκέπτες των ιερών μονών «θαμπώνονται» από τις καλλιτεχνικές τους δημιουργίες. Εκκλησία και ξυλογλυπτική ήταν δρόμοι παράλληλοι.
«Έπειτα έρχεται η οξιά» μας λέει ένας άλλος μαθητής «αυτό κυρίως χρησιμοποιείται στη διακόσμηση των επίπλων». Λάρισα, μια κλασική επιπλούπολη κατά το πρόσφατο παρελθόν που όμως δέχθηκε μεγάλο πλήγμα από τα «έτοιμα» έπιπλα των διεθνών εταιριών. Μειώθηκαν οι λεπτοδουλειές. Λιγόστεψαν και τα χέρια. Οι πολλοί πλέον ψάχνουν το φτηνότερο.
Όταν όμως χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη λεπτομέρεια τότε βγάζουνε ρίζες πυξάρι που είναι ένα φωτεινό ξύλο «Κυρίως από αυτό βλέπεις γκλίτσες» λέει ένας άλλος μαθητής.
Το μυαλό μας τρέχει στον απλό βοσκό που με τον σουγιά του έκανε σπουδαία δουλειά στην γκλίτσα του. Χρόνο είχε, υπομονή διέθετε, μεράκι έβρισκε και το αποτέλεσμα αξιοπρόσεκτο.
Ρωτάμε τον δάσκαλο ποιο είναι το αγαπημένο του ξύλο και λέει χωρίς δεύτερη σκέψη «η ελιά. Έχει φυσικά νερά που το καθιστά μοναδικό». Μας δείχνει μερικά έργα από ελιά και δεν χωρά διαφωνία.
Φεύγοντας ρωτάμε έναν νεαρό μαθητή, ποιο είναι το αγαπημένο του έργο εκεί μέσα και με ένα μεγάλο χαμόγελο μάς δείχνει το αλογάκι και μάλιστα σούζα… Ε, γινόταν και αλλιώς;
Του Κώστα Γκιάστα
