Όσοι βρέθηκαν στην παρουσίαση είχαν την ευκαιρία να μάθουν την ιστορία μοναστηριών, ασκηταριών και ναών που κοσμούν πολλούς αιώνες τώρα μια περιοχή σαν αυτή του Δήμου Αγιάς που αριθμεί συνολικά 47 μνημεία μεγίστου κάλλους που αν κανείς ήθελε να τα χωρίσει χρονολογικά θα μπορούσε να πει πως τα 14 εξ αυτών είναι βυζαντινά (9ος αιώνας – 1081 μ.Χ.), 9 υστεροβυζαντινά (1081 – 1453 μ.Χ.) και 24 μεταβυζαντινά (1453 και εξής).
Στη συγκεκριμένη εκδήλωση ο π. Νεκτάριος αναφέρθηκε σε 11 εξ όλων αυτών, ήτοι σε δύο Σταυροπήγια Οικουμενικού Πατριαρχείου, τρεις ιερές μονές, δύο ασκηταριά και τέσσερις ναούς. Μίλησε για την Ιερά Μονή Ιωάννου του Θεολόγου Βελίκας (1571), την Ιερά Μονή Παναγίας Στομίου (12ος αι.), Σταυροπήγια και οι δύο, την Ιερά Μονή στη θέση «Λουτρός» στο ακρωτήριο «Δερματάς» που τοποθετείται στον 12ο αιώνα, την Ιερά Μονή Μονόπετρο Β΄ («Παλαιομονάστηρο») στην Κουτσουπιά, πιθανώς του 11ου αιώνα, την Ιερά Μονή «Παλαιομονάστηρο» στο Κόκκινο Νερό (12ος – 13ος αι.), το ασκητήριο της Αγίας Παρασκευής στο Ομόλιο (1282 – 1328), το ασκητήριο του Αγίου Παντελεήμονος (16ος αι.) που βρίσκεται σε φυσικό σπήλαιο με θέα προς την Αγιά μεταξύ Μελίβοιας και Άνω Σωτηρίτσας, τον ναό της Παναγίας Βελίκας ή Παναγίας Λούπου (1190) που είναι δομημένος με την εξαιρετικά σπάνια παγκοσμίως τεχνική της «κεκρυμμένης ή αποκεκρυμμένης πλίνθου», τον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων (16ος αι.) που βρίσκεται σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά της μονής της Παναγίας ή Αγίου Δημητρίου στο Στόμιο, τον τρίκογχο ναό του Προφήτη Ηλιού (1190 – 1220) στη θέση «Τσιλιγιώργη» του Κόκκινου Νερού και για ανώνυμο ναΐσκο (Γ. Τσανάκα) του 12ου αιώνα, επίσης στο Κόκκινο Νερό.
ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)
Του Νίκου Γουργιώτη
