Του Γιώργου Νούλη
Περισσότεροι από 1.000 υπολογίζονται οι Λαρισαίοι δανειολήπτες που έχουν λάβει το τελευταίο διάστημα κατασχετήρια της ακίνητης περιουσίας τους από τράπεζες, την οποία κινδυνεύουν να χάσουν εάν δεν σπεύσουν να ενταχθούν σε ένα προστατευτικό καθεστώς. Τα κατασχετήρια σύμφωνα με στοιχεία του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας, αφορούν σε δάνεια που ελήφθησαν αρχές του 2.000 και οι δανειολήπτες λόγω των οικονομικών συνθηκών σταμάτησαν να τα πληρώνουν. Οι τράπεζες έχοντας προβεί σε καταγγελία της δανειακής σύμβασης, κίνησαν τις διαδικασίες εκπλειστηριασμού ακινήτων, οι οποίες δεν μπορούν να αρθούν αν οι δανειολήπτες δεν ενταχθούν σε ρύθμιση. Την ίδια στιγμή ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Εφετείου Λάρισας, αναγνωρίζοντας την ύπαρξη του προβλήματος και τις συνέπειες που θα επέλθουν, προτρέπει τους πολίτες να σπεύσουν και να υποβάλουν στις τράπεζες με κάθε πρόσφορο μέσο, τη σχετική αίτηση για να προστατεύσουν την κύρια τουλάχιστον κατοικία τους...
Συγκεκριμένα όπως συστήνει ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος, ο οφειλέτης πρέπει να καταθέσει υπεύθυνη δήλωση ότι πληροί τις σχετικές προϋποθέσεις του νόμου, σε κάθε δανειστή του, μέχρι 28/2/2014 ή εντός δύο μηνών από την επίδοση διαταγής πληρωμής με επιταγή προς εκτέλεση. Αν δεν κατατεθεί στις προθεσμίες αυτές δεν ισχύει η αναστολή του πλειστηριασμού και το σπίτι κινδυνεύει να χαθεί…
Οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες πάντως, προκειμένου να σώσουν την κατοικία τους και να αποφύγουν τον πλειστηριασμό έχουν δύο επιλογές. ΄Η να αξιοποιήσουν τη μια από τις δύο υπάρχουσες ρυθμίσεις ή να αποδεχθούν τις επιλογές αναχρηματοδότησης του δανείου από τις τράπεζες. Ενδεικτικά μία από αυτές μπορεί να είναι η μείωση του επιτοκίου με την ταυτόχρονη αύξηση διάρκειας του δανείου, οπότε η δόση μπορεί να πέσει έως και στο 50%. Για κάποιους που αντιμετωπίζουν πρόσκαιρο πρόβλημα οι τράπεζες προσφέρουν περίοδο χάριτος που μπορεί να τον απαλλάξει από τις δόσεις για διάστημα έως δύο χρόνων.
Σε αντίθετη περίπτωση οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες εφόσον πληρούν τα κριτήρια του νόμου, μπορούν να σώσουν την ακίνητη περιουσία τους, με την ένταξή του σε ένα από τα δύο ισχύοντα προστατευτικά πλαίσια, ( την προστασία α΄ κατοικίας και το πρόγραμμα διευκόλυνσης ενήμερων δανειοληπτών) υποβάλλοντας τις σχετικές αιτήσεις. Εννοείται πως για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά υπάρχει πάντα η επιλογή της ένταξης στο νόμο Κατσέλη μέσω του οποίου μπορούν να ζητήσουν μείωση της οφειλής τους και προστασία της πρώτης κατοικίας.
Πάντως οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μέχρι στιγμής στις τράπεζες για την προστασία της κύριας κατοικίας με τον πρόσφατο νόμο είναι ελάχιστες είτε γιατί οι δανειολήπτες θέλουν να εξαντλήσουν το περιθώριο που τους δίνει ο νόμος είτε γιατί έχουν επιφυλάξεις για την τύχη που θα έχει η κατοικία τους μετά την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, δηλαδή από το 2015 και μετά, οπότε και λήγει η προστασία.
Αυτό όμως που πρέπει να καταστεί σαφές τώρα είναι, πως για να να μπορέσουν να προστατεύουν την κύρια κατοικία τους πρέπει να ενταχθούν σε ρύθμιση. Για εκείνους λοιπόν που θέλουν να ενταχθούν στις υπάρχουσες ρύθμισης η «Ε», δίνει σήμερα ένα «οδηγό» επισημαίνοντας τα σημαντικότερα σημεία τους.
Α) ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ Α΄ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ (Ν. 4224/2013)
Για τη συγκεκριμένη ρύθμιση η προθεσμία υποβολής αίτησης στις τράπεζες λήγει στο τέλος του μήνα.
Οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται είναι πολλές και πρέπει να συντρέχουν όλες μαζί και βέβαια, όπως σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Εφετείου Λάρισας ο δανειολήπτης μέχρι 28 Φεβρουαρίου πρέπει να καταθέσει υπεύθυνη δήλωση σε κάθε τράπεζα όπου έχει οφειλή προκειμένου να γνωστοποιήσει ότι πληροί τις προϋποθέσεις και επιθυμεί να εξαιρεθεί από τον πλειστηριασμό της κύριας κατοικίας. Επιπρόσθετα, στην υπεύθυνη δήλωση πρέπει να αναγράψει τις κινήσεις των καταθετικών του λογαριασμών - άνω των 1.000 ευρώ - για τους προηγούμενους 24 μήνες.
Τα κριτήρια, τα οποία θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά είναι:
* Αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας: Δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ,
* Ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα: Έως 35.000 ευρώ, δηλαδή χωρίς τις κρατήσεις για ασφαλιστικά ταμεία, φόρο εισοδήματος και εισφορά αλληλεγγύης. Το μεικτό φθάνει περίπου στα 50.000 ευρώ.
* Συνολική αξία ακίνητης και κινητής περιουσίας: Δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 270.000 ευρώ: Από το ποσό αυτό το σύνολο των καταθέσεων και άλλων κινητών αξιών του οφειλέτη δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ.
Για οικογένειες με 3 παιδιά και πάνω ή για άτομα με αναπηρία άνω του 67%, και όσους βαρύνονται φορολογικά από άτομα με αναπηρία άνω του 67%, τα παραπάνω όρια των προϋποθέσεων (αντικειμενική αξία πρώτης κατοικίας, εισόδημα, περιουσία) προσαυξάνονται κατά 10%. Δηλαδή η αντικειμενική αξία της πρώτης κατοικίας ορίζεται στις 220.000 ευρώ, το ετήσιο καθαρό οικογενειακό εισόδημα στις 38.500 ευρώ, η συνολική κινητή και ακίνητη περιουσία σε 297.000 ευρώ και οι καταθέσεις να μην είναι πάνω από 16.500 ευρώ.
Για να μπορέσει ωστόσο κάποιος να αποφύγει τον πλειστηριασμό, θα πρέπει να καταβάλει μία ελάχιστη δόση, το ύψος της οποίας εξαρτάται από το ύψος του εισοδήματός του και την οικογενειακή του κατάσταση.
Μισθωτοί και συνταξιούχοι θα καταβάλουν ετήσια δόση ίση με 10% του καθαρού εισοδήματός τους εφόσον αυτό φτάνει μέχρι τις 15.000 ευρώ. Για εισοδήματα άνω των 15.000 ευρώ, καταβάλλεται ετήσια δόση 1.500 ευρώ + 20% του υπερβάλλοντος εισοδήματος από τις 15.000 ευρώ. Σημειώνεται ότι για ελεύθερους επαγγελματίες η νέα μηνιαία δόση δεν μπορεί να είναι χαμηλότερη του 20% της τελευταίας ενήμερης δόσης τους, στην περίπτωση που η ελάχιστη δόση με βάση τον παραπάνω υπολογισμό διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα.
Ο ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ
Πάντως, ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος Λάρισας διευκρινίζει ότι «κατά τη διάρκεια απαγόρευσης του πλειστηριασμού οι οφειλέτες έχουν υποχρέωση υποβολής στον δανειστή με κάθε πρόσφορο μέσο υπεύθυνης δήλωσης του νόμου 1599/1986. Η προθεσμία υποβολής αυτής της δήλωσης είναι 2 μήνες και αρχίζει από την επίδοση της επιταγής προς εκτέλεση, ενώ για τις υποθέσεις, που έχει ήδη επιδοθεί επιταγή προς εκτέλεση, η προθεσμία παρατάθηκε μέχρι τις 28.2.2014. Σε περίπτωση μη τήρησης της ως άνω υποχρέωσης, αίρεται για τον συγκεκριμένο οφειλέτη και τη συγκεκριμένη οφειλή η απαγόρευση πλειστηριασμού και θα μπορεί πλέον ο δανειστής να επισπεύσει πλειστηριασμό».
Β) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗΣ
ΕΝΗΜΕΡΩΝ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΩΝ
Η προθεσμία για την υποβολή αίτησης στο συγκεκριμένο πρόγραμμα λήγει στις 15 Απριλίου. Το πρόγραμμα αυτό όπως διευκρινίζει ο πρόεδρος του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας κ. Βασίλης Κόκκαλης αφορά σε έναν μηχανισμό αποπληρωμής δανειακών υποχρεώσεων που βασίζεται αποκλειστικά στη τρέχουσα οικονομική δυνατότητα του κάθε δανειολήπτη και όχι σε ποια οικονομική κατάσταση βρισκόταν όταν σύναπτε τη δανειακή σύμβαση με το πιστωτικό ίδρυμα.
Το πρόγραμμα διευκόλυνσης παρέχεται εφάπαξ και για μέγιστη διάρκεια 48 μηνών (περίοδος χάριτος). Στον οφειλέτη του οποίου η αίτηση γίνεται αποδεκτή παρέχεται η αιτηθείσα περίοδος χάριτος κατόπιν της υπογραφής της σύμβασης. Κατά τη διάρκεια της περιόδου χάριτος, ως μηνιαία δόση ορίζεται το 30% του μηνιαίου οικογενειακού εισοδήματος, αφαιρουμένων των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του παρακρατούμενου φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης.
Η διαφορά μεταξύ της οριζόμενης μηνιαίας δόσης και της καταβαλλόμενης πριν τη χορήγηση του προγράμματος διευκόλυνσης κεφαλαιοποιείται και αποπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διευκόλυνσης.
Οι προϋποθέσεις παροχής του προγράμματος διευκόλυνσης είναι σωρευτικά οι εξής:
* Η εμπράγματη εξασφάλιση του δανειστή για τις υπαγόμενες απαιτήσεις επί της κύριας κατοικίας του οφειλέτη, δηλωθείσας ως τέτοιας στην τελευταία δήλωση φόρου εισοδήματός του.
* Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας της προηγούμενης παραγράφου να μην ξεπερνά τις 180.000 ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα να μην ξεπερνά τις 200.000 ευρώ.
* Η αντικειμενική αξία της συνολικής ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη να μην ξεπερνά 250.000 ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα, να μην ξεπερνά τις 300.000 ευρώ.
* Το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ και τις 15.000 ευρώ για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα.
* Το συνολικό ανεξόφλητο υπόλοιπο κεφαλαίου που έχει λάβει ο οφειλέτης από τους δανειστές να μην υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ.
Εκτός αυτών υπάρχουν και εισοδηματικά κριτήρια. Δηλαδή υπάγονται στην παρούσα ρύθμιση πρόσωπα που πληρούν σωρευτικά τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Οι άνεργοι, όσοι έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, οι συνταξιούχοι και όσοι θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες.
2. Όσοι έχουν συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, όπως αυτό διαμορφώνεται κατόπιν της αφαίρεσης των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης, μικρότερο ή ίσο των 15.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν ατομική φορολογική δήλωση, 25.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση. Tα ανωτέρω ποσά προσαυξάνονται κατά 5.000 ευρώ για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα ii) για άτομα με αναπηρία 67% και άνω.
3. Όσοι κατά την υποβολή της αίτησης έχουν υποστεί μείωση στα εισοδήματά τους, τουλάχιστον σε ποσοστό 20% σε σύγκριση με τα αποκτηθέντα εισοδήματα κατά το έτος 2009.
4. Σε περίπτωση συνοφειλετών, απαιτείται όλοι οι συνοφειλέτες κατά τη χρονική στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούν τις παραπάνω προϋποθέσεις.
5. Για νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα υπάρχει μπόνους και στο επιτόκιο. Ειδικότερα, η μηνιαία δόση υπολογίζεται με μέγιστο επιτόκιο ίσο με το βασικό επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σήμερα 0,50%, πλέον περιθωρίου 0,75%, εκτός εάν ορίζεται χαμηλότερο συνολικό επιτόκιο στην τελευταία πριν την υπαγωγή σύμβαση, το οποίο σε αυτή την περίπτωση διατηρείται.
Τέλος να αναφέρουμε πως το χαμηλό επιτόκιο ισχύει όταν οι οφειλέτες έχουν εισοδήματα κάτω των 15.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται κοινή φορολογική δήλωση, κάτω των 9.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται ατομική φορολογική δήλωση, κάτω των 20.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται κοινή φορολογική δήλωση από πολύτεκνους και πρόσωπα με αναπηρία άνω του 67% και κάτω των 13.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλεται ατομική φορολογική δήλωση από από πολύτεκνους και πρόσωπα με αναπηρία άνω του 67%
Γ) ΥΠΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ ΚΑΤΣΕΛΗ
Οι υπερχρεωμένοι δανειολήπτες που θέλουν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους και να σώσουν από τον πλειστηριασμό την κατοικία τους έχουν πάντα τη δυνατότητα υπαγωγής στις διατάξεις του Ν3869/10. Σ΄ αυτό τον νόμο γνωστό και ως νόμο Κατσέλη μπορούν να υπαχθούν άνεργοι, μισθωτοί, συνταξιούχοι, ελεύθεροι επαγγελματίες - μη έμποροι, καθώς και έμποροι εφόσον έχουν διακόψει την εμπορία τους υπό τον όρο ότι για όσο χρόνο ήταν έμποροι ήταν ενήμεροι στις οφειλές τους, μικρέμποροι ακόμη και εν ενεργεία. Συνοπτικά τα οφέλη από την ένταξη στο νόμο είναι:
* Διασφαλίζεται η κύρια κατοικία και η λοιπή περιουσία μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, αν υφίσταται περιουσία.
* Ακόμη κι αν δεν υφίσταται περιουσία, οι οφειλές υπόκεινται σε ρύθμιση και διαγραφή.
* Στεγαστικά και όποια δάνεια με προσημείωση υποθήκης τοκίζονται με πολύ χαμηλό επιτόκιο και όχι με αυτό της υπερημερίας.
* Καταναλωτικά δάνεια και οφειλές από πιστωτικές κάρτες που θα υπαχθούν σε αυτή τη ρύθμιση παύουν να τοκίζονται.
* Ορίζεται η δόση στο ποσό που μπορεί πραγματικά να αποπληρώνει ο καταναλωτής, ωστόσο οφείλει να καταβάλλει μηνιαίως στις Τράπεζες τουλάχιστον το 10% της οφειλόμενης τελευταίας ενήμερης δόσης, σε κάθε περίπτωση όχι κάτω από το 40 ευρώ/μήνα και για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ενώ κατά τα λοιπά το χρέος του διαγράφεται (κούρεμα χρέους).
* Εκτός εάν ο καταναλωτής εμπίπτει στις εξαιρέσεις του νόμου (π.χ. είναι άνεργος ή εξαιρετικά χαμηλού εισοδήματος) οπότε του δίνεται η δυνατότητα να διεκδικήσει πολύ χαμηλές καταβολές έως και μηδενικές.
* Από την κατάθεση της αίτησης αναστέλλεται αυτόματα κάθε καταδιωκτικό μέτρο και προστατεύεται ο δανειολήπτης καθώς και η περιουσία του.
Πάντως οι δανειολήπτες που έχουν καταθέσει αίτηση στο ειρηνοδικείο με βάση τον Νόμο Κατσέλη δεν χρειάζεται να κάνουν χρήση του νέου νόμου 4224/2013 για να προστατεύσουν την κύρια κατοικία τους.
