* Φιλ. Σαχινίδης (πρώην υπ. Οικονομικών):
Χρειάζεται μια μονοθεματική κυβέρνηση που θα αντιμετωπίσει το ζήτημα. Οι Τράπεζες να χρηματοδοτήσουν νέες και καινοτόμες επιχειρήσεις, στις οποίες η Πολιτεία θα δώσει φορολογικά και άλλα κίνητρα. Και πάλι όμως θα χρειαστούν και ξένες επενδύσεις
* Απ. Δοντάς (πρόεδρος ΣΘΕΒ):
Η οικονομική θέση της χώρας είναι μειονεκτική και οι ξένοι επενδυτές βλέπουν την Ελλάδα, ως «κατακτητές». Οι μεγάλοι ντόπιοι επιχειρηματίες είναι πια ελάχιστοι για να κάνουν τη διαφορά, οπότε το βάρος πέφτει στη μικρομεσαία επιχείρηση
* Δημ. Αδάμ (πρόεδρος Επιμελητηρίου):
Κάνουν ό,τι μπορούν για να βγάλουν από τη μέση τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, διότι τους θεωρούν φοροφυγάδες. Επιδοτούν την ανεργία αντί να ενισχύσουν την απασχόληση. Αν κλείσουν 300.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τι θα τις αντικαταστήσουν;
Του Δημήτρη Χατζηευθυμίου
Αν υπάρχει ένα θέμα στο οποίο όλες οι πολιτικές δυνάμεις συμφωνούν, είναι αυτό της ανεργίας. Πρόβλημα που έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις τα τελευταία 3 χρόνια. Από την εποχή του πρώτου Μνημονίου και εντεύθεν, περίπου 1 εκ. Έλληνες προστέθηκαν στους αριθμούς της ανεργίας, εκτοξεύοντας το ποσοστό της, από το 11% στο 27%.
Το ερώτημα που θέσαμε σε τρεις ανθρώπους της οικονομίας και της αγοράς ήταν ακριβώς αυτό: με ποιους τρόπους μπορεί να τιθασευτεί η ανεργία και τι είδους μέτρα πρέπει να ληφθούν για να μειωθεί δραστικά.
Η προσέγγισή τους μπορεί να διαφέρει σε επιμέρους σημεία.
Ωστόσο, ο πρώην υπουργός Οικονομίας κ. Φίλιππος Σαχινίδης, ο πρόεδρος του ΣΘΕΒ κ. Απόστολος Δοντάς και ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λάρισας κ. Δημήτρης Αδάμ, συμφωνούν σε τούτο: στην Ελλάδα η αύξηση της απασχόλησης περνά –κατά κύριο λόγο- μέσα από την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχείρησης.
Ας αρχίσουμε όμως με την αποτύπωση της σημερινής κατάστασης.
Ο πρώην υπουργός, είναι ίσως ο καταλληλότερος να την κάνει: Η ιστορική εμπειρία, λέει στην «Ε», έχει δείξει ότι στην καλύτερη οικονομικά περίοδο, όταν η Ελλάδα «έτρεχε» με ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 3% - 5%, κατά μέσο όρο δημιουργούνταν 50.000 νέες θέσεις εργασίας ετησίως. Με τον ρυθμό αυτό λοιπόν, θα απαιτούνταν μια 20ετία για να απορροφηθεί το 1 εκ. ανέργων που δημιούργησε η κρίση. Αν λοιπόν επαναλάβουμε απλά τον εαυτό μας, στην ουσία είναι σαν να αποδεχόμαστε το πρόβλημα ως φυσικό φαινόμενο και να παραπέμπουμε τη λύση του στις ελληνικές καλένδες.
Δεν αρκεί λοιπόν να επαναλάβουμε το εαυτό μας, αλλά να πολλαπλασιάσουμε τις επιδόσεις μας. Γι’ αυτό και έχω πει ότι θα έπρεπε ίσως να υπάρξει μια μονοθεματική κυβέρνηση, που θα ασχοληθεί δηλαδή μόνο με το πρόβλημα της ανεργίας. Διότι η ανάπτυξη από μόνη της δεν αρκεί. Μπορεί να έχεις ανάπτυξη χωρίς όμως αύξηση της απασχόλησης, τη λεγόμενη «jobless growth», δηλαδή άνεργη ανάπτυξη.
Ο Λαρισαίος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, εξηγεί γιατί: σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών επιχειρήσεων και βιομηχανιών λειτουργεί με λιγότερους υπαλλήλους και με εργαζόμενους οι οποίοι υποαπασχολούνται ή είναι μερικώς απασχολούμενοι. Αυτό σημαίνει πως ακόμη και αν βελτιωθούν οι οικονομικές συνθήκες, το πιθανότερο είναι απλά να αυξηθούν οι ώρες εργασίας των ίδιων εργαζομένων ή αρκετοί από αυτούς να επιστρέψουν σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Ενώ το ζητούμενο είναι να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, άρα να αυξηθούν οι παραγγελίες και ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων, προφανώς να δημιουργηθούν και πολλές νέες επιχειρήσεις.
ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ
- Το επόμενο ερώτημα λοιπόν τίθεται ως εξής: ποιοι θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας; Τι είδους επενδύσεις πρέπει να γίνουν και από ποιους φορείς; Υπάρχει εδώ η άποψη ότι οι ξένες άμεσες επενδύσεις είναι εκείνες που θα βγάλουν την οικονομία από το τέλμα και θα δώσουν νέες δουλειές.
- Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Θεσσαλικών Βιομηχανιών κ. Απ. Δοντάς, θεωρεί αναγκαία την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, καθώς τα εγχώρια δεν επαρκούν για να στηρίξουν την εργασία. Ωστόσο, εκτιμά ότι κάθε ξένος που θα ήθελε να επενδύσει σήμερα στην Ελλάδα, θα ενδιαφερθεί αφού πρώτα δει πώς πάει η ελληνική επιχειρηματικότητα. Γι’ αυτό και πρέπει να ενισχυθεί πρώτα αυτή.
Ταυτόχρονα όμως πρέπει να υπολογίσει κανείς ότι οι ξένες επενδύσεις θα χρειαστούν 2 με 5 χρόνια για να διασφαλίσουν θέσεις εργασίας.
ΧΩΡΑ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΑΛΛΑ ΜΕ ΑΠΩΘΗΤΙΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ
- Το ασταθές νομικό και φορολογικό καθεστώς, μαζί με τη γραφειοκρατία, επικαλείται ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Λάρισας κ. Δημ. Αδάμ ως λόγους που καθιστούν μη ελκυστική την ελληνική οικονομία, παρότι η κρίση έχει διαμορφώσει μια αγορά γεμάτη ευκαιρίες. Όταν κάθε μέρα αλλάζουν αποφάσεις, τις οποίες ούτε οι φοροτεχνικοί μπορούν να παρακολουθήσουν, τότε πώς θα αποφασίσει κάποιος να επενδύσει εδώ, αναρωτιέται.
Και οι τρεις συνομιλητές όμως, διαχωρίζουν το είδος των επενδυτών, σε εκείνους που θα έρθουν για να μείνουν και σε εκείνους που βλέπουν την Ελλάδα ως «κατακτητές».
- «Καθώς η οικονομική θέση της χώρας είναι μειονεκτική, οι επενδυτές βλέπουν, αυτή τη στιγμή, την Ελλάδα, ως ευκαιρία να κερδοσκοπήσουν. Είναι επενδυτές υψηλού ρίσκου και άμεσου κέρδους και όχι επενδυτές που θα μείνουν στη χώρα π.χ. για μια 10ετία, δημιουργώντας ανάπτυξη», σημειώνει ο κ. Δοντάς.
- Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Σαχινίδης, θεωρεί ότι η Ελλάδα προσελκύει αυτή τη στιγμή κερδοσκοπικά κεφάλαια, που θέλουν να επιτύχουν τους στόχους τους μέσα σε 3-4 χρόνια και μετά να φύγουν, αναζητώντας αλλού ευκαιρίες. Καθώς λοιπόν δεν πρόκειται να εγκατασταθούν στη χώρα π.χ. μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες που θα δημιουργήσουν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, η λύση που απομένει φαντάζει ως μονόδρομος. Και δεν είναι άλλη από τη μικρομεσαία επιχείρηση. Μάλιστα, δεν πρόκειται απλά για την «απάντηση» στο θέμα της ανεργίας, αλλά «ακουμπά» στο μοντέλο της οικονομίας που η χώρα θα –πρέπει να- οικοδομήσει.
«ΠΟΛΕΜΟΥΝ» ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΥΣ
Συμβαίνει όμως κάτι τέτοιο; Η «έκρηξη» έρχεται από τον κ. Αδάμ:
- Είναι αδιανόητο, αλλά κάνουν ό,τι μπορούν για να βγάλουν από τη μέση τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, διότι, ενδεχομένως, θεωρούν ότι σ΄ αυτούς οφείλεται η φοροδιαφυγή. Έφτασαν μέχρι του σημείου να θέλουν να κλείσουν τα Επιμελητήρια, που είναι αυτοχρηματοδοτούμενα και στηρίζονται σε μια μικρή ετήσια συνδρομή των μελών τους. Καταρτίζουν ατέλειωτα προγράμματα επιδότησης της ανεργίας αλλά κανένα για να ενισχύσουν την απασχόληση. «Εκπαιδεύουν» δήθεν κόσμο στα 5μηνα, που όμως μετά δεν βγαίνει στην παραγωγή, ενώ την ίδια ώρα οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη τόσο κεφαλαίων όσο και ανθρώπινου δυναμικού. Αναρωτιέμαι: αν κλείσουν 300.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, με τι θα τις αντικαταστήσουν; Αντί να πάρουν μέτρα ανάκαμψης της οικονομίας, λαμβάνουν μόνο φοροεισπρακτικά», καταλήγει ο κ. Αδάμ.
ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
- Ο κ. Δοντάς από την πλευρά του κάνει τη δική του επισήμανση: Το μοντέλο παραγωγικότητας που στηρίχθηκε στην κατανάλωση, τη «ρηχή» επιχειρηματικότητα και την ευκαιριακή παροχή υπηρεσιών, δημιουργώντας εύκολα θέσεις εργασίας, χαμηλών απαιτήσεων και δυσανάλογα υψηλών αποδοχών, αλλά συμβατών μιας πλαστής ευημερίας με δανεικά, χρεοκόπησε. Ήδη από το 2002 είχε πάρει τα χαρακτηριστικά μιας φούσκας, ενός συστήματος το οποίο, όπως ο τοξικομανής, απαιτούσε ολοένα και μεγαλύτερες «δόσεις» για να συντηρείται. Όταν η φούσκα έσκασε, άρχισε το σπιράλ καθόδου με αυξανόμενη την ταχύτητα κατάρρευσης της οικονομίας.
Σήμερα βρισκόμαστε στο σημείο όπου, με σπασμωδικές κινήσεις (όπως είναι η ανηλεής φορολογία), προσπαθούν να βελτιώσουν τα δημοσιονομικά ζητήματα. Η πραγματική οικονομία όμως αργοπεθαίνει κι αν δεν υπάρξει κούρεμα του χρέους, ώστε τα τοκοχρεολύσια να μην «ροκανίζουν» τους λιγοστούς διαθέσιμους πόρους, καμία παραγωγική επένδυση δεν θα γίνει. Κανείς από τους εναπομείναντες επιχειρηματίες, που «κυνηγήθηκαν» πολύ, δε θα αναλάβει οποιοδήποτε ρίσκο, σε μια χειμάζουσα οικονομία. Άλλωστε υπάρχει, αφενός έλλειμμα παραδειγμάτων, ενώ και από το φυτώριο των νέων επιχειρηματιών, πολλοί πιστεύουν στο εύκολο και γρήγορο κέρδος. Δυστυχώς θεωρούμε τους εαυτούς μας πολύ έξυπνους κι αυτό μας εμποδίζει να συνομιλήσουμε και –κυρίως- να συνεννοηθούμε και να συνεργαστούμε.
Καθώς λοιπόν οι μεγάλοι επιχειρηματίες είναι πια ελάχιστοι για να κάνουν τη διαφορά, το βάρος πέφτει στη μικρομεσαία επιχείρηση που είναι η ραχοκοκαλιά της οικονομίας και είναι αυτή που μπορεί να φέρει αύξηση της απασχόλησης.
Πιστεύω ακόμη ότι αν οι Έλληνες, συνειδητά, αγοράζαμε το 15%-20% των καταναλωτικών αγαθών αποκλειστικά από εγχώριες επιχειρήσεις, θα διοχετεύαμε ένα κεφάλαιο 20-25 δισ. ευρώ στην εγχώρια αγορά. Είναι επομένως και ζήτημα παιδείας και κοινωνικής ευαισθησίας...
«ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΣΥΜΒΑΤΙΚΑ»
- Στη μικρομεσαία επιχείρηση εστιάζει και ο Φίλ. Σαχινίδης, καθώς πιστεύει ότι αν δημιουργηθούν 100.000 έως 150.000 νέες επιχειρήσεις, που θα απασχολούν από 3 έως 50 εργαζόμενους, θα αντιμετωπιστεί σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα της ανεργίας.
Πώς όμως θα συμβεί αυτό; Ο ίδιος εισηγείται ορισμένα ...αντισυμβατικά μέτρα, όπως:
- Η χρηματοδότηση των Τραπεζών πρέπει να στραφεί στις νέες επιχειρήσεις. Να ρισκάρουν, στηρίζοντας την καινοτομία και την ευρηματικότητα και να απεγκλωβιστούν από τις μη ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, λέει.
- Η πολιτεία πρέπει να θεσπίσει αφορολόγητο π.χ. για 5 χρόνια για τις νέες και μικρές επιχειρήσεις. «Αυτή τη στιγμή υπάρχουν άνθρωποι και κεφάλαια που «κάθονται». Μια νέα επιχείρηση, που θα απασχολήσει 2-3 υπαλλήλους, συνιστά από μόνη της κέρδος για την ελληνική οικονομία και κοινωνίας. Αντί του επιδόματος ανεργίας, θα έχεις, έσοδα από ΦΠΑ, εισφορές που θα στηρίξουν το ασφαλιστικό σύστημα και αύξηση της κατανάλωσης. Μάλιστα είμαι υπέρ των μειωμένων εισφορών για τις νέες επιχειρήσεις.
- Η Αριστερά διακινεί έντονα τη λύση του «έσχατου εργοδότη», της ανάληψης δηλαδή μεγάλου μέρους της απασχόλησης από το ίδιο το κράτος. Αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει εφόσον έχεις τη δημοσιονομική δυνατότητα να το κάνεις. Έχει και το ΠΑΣΟΚ την ίδια λογική. Αρκεί όμως να μην είναι μικροκομματική. Διότι, αυτός που απασχολείται στα διάφορα 5μηνα, πρέπει να μάθει και κάτι για να μην χάσει τις δεξιότητές του και όχι απλά να βρεί αύριο-μεθαύριο την ευκαιρία να «τρουπώσει» στο δημόσιο.
Ακόμη όμως και αν συμβούν όλα αυτά, η χώρα έχει ανάγκη να προσελκύσει ξένες επενδύσεις της τάξης των 30 δισ. ευρώ την επόμενη τριετία, πέρα και πάνω από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Για να συμβεί αυτό, οι ιδιώτες, είτε θα πρέπει να επενδύσουν σε καινούργιες δράσεις (άρα ισχύουν όσα ανέφερα και για τις μικρομεσαίες), είτε θα αγοράσουν τομείς και δραστηριότητες του κράτους που πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Όταν όμως ακούγονται πολιτικές φωνές που λένε ότι θα πάρουν πίσω τις ιδιωτικοποιήσεις, τότε κανείς δεν θα έρθει να επενδύσει...
