Συγκεκριμένα μέχρι σήμερα οι ελεύθεροι επαγγελματίες που ασφαλίζονταν σε ΟΑΕΕ ή ΕΤΑΑ και οφείλουν πάνω από 20.000 ευρώ (ΟΑΕΕ) ή 15.000 ευρώ (ΕΤΑΑ) δε μπορούσαν να πάρουν σύνταξη μέχρι να αποπληρώσουν το ποσό που υπερβαίνει τις 20.000 ή τις 15.000 ευρώ. Σύμφωνα με την εγκύκλιο της αν. Υπουργού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Θεανώς Φωτίου και του υφυπουργού Κοινωνικής Ασφάλισης, Τάσου Πετρόπουλου όσοι δε μπορούν να πάρουν σύνταξη λόγω οφειλών, θα λαμβάνουν στο επίδομα των 360 ευρώ. Το μέτρο επίσης αφορά σε αγρότες του πρ. ΟΓΑ που οφείλουν πάνω από 4.000 ευρώ και δεν μπορούν να πάρουν σύνταξη γήρατος μέχρι να αποπληρώσουν το ποσό που υπερβαίνει τις 4.000 ευρώ.
Για να λάβουν το επίδομα οι υπερήλικες πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
* ηλικία 67 ετών
* διαμονή νόμιμη και μόνιμη στην Ελλάδα 15 συνεχόμενα έτη πριν την υποβολή της αίτησης (τουλάχιστον 35 πλήρη έτη διαμονής συνολικά για το πλήρες ποσό)
* ατομικό φορολογητέο εισόδημα έως 4.320 € ή οικογενειακό έως 8.640 €
* δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν (εδώ εντάσσεται η έννοια των οφειλών) σύνταξη μεγαλύτερη από 360 €
Για τους οφειλέτες αυτούς που βρίσκονται σε “γκρίζα ζώνη” καθώς μπορεί να έχουν τις ασφαλιστικές προϋποθέσεις για να λάβουν σύνταξη αλλά χρωστούν σημαντικά ποσά και λόγω του χρέους στερούνται της σύνταξης, έκανε πρόσφατα σειρά προτάσεων ο Συνήγορος του Πολίτη. Ο Συνήγορος επισημαίνει πως τα ισχύοντα σήμερα όρια δεν μπορούν να καλύψουν ποσά οφειλών που δημιουργήθηκαν ή διογκώθηκαν υπέρµετρα µεσούσης της οικονοµικής κρίσης και μάλιστα πριν από την σύνδεση των εισφορών µε το φορολογητέο εισόδηµα. Το πρόβληµα υφίσταται και για έμμεσα ασφαλισμένους ως προς τις συντάξεις θανάτου και σε κάθε περίπτωση πλήττει άµεσα ή έµµεσα ασφαλισµένους και στο πλαίσιο της διαδοχικής. Ενδεικτικά αναφέρει τις εξής πραγµατικές περιπτώσεις:
* Ασφαλισµένος µε περισσότερα από 40 έτη ασφάλισης αδυνατεί να λάβει σύνταξη λόγω ασφαλιστικών του οφειλών συνολικού ύψους 40.160,82 ευρώ, από οφειλόµενες εισφορές αποκλειστικά για τα έτη 2008-2015, κατά το ήµισυ δε περίπου για τα έτη 2012-2015, κατά τα οποία προσπαθούσε να ολοκληρώσει τη διαδικασία εκκαθάρισης εταιρίας του, ενώ 6.000 ευρώ από τις οφειλές αφορούν τόκους και τέλη καθυστέρησης.
* Ασφαλισµένος µε περισσότερα από 48 έτη ασφάλισης αδυνατεί να λάβει σύνταξη λόγω ασφαλιστικών οφειλών του συνολικού ύψους 35.900,44 ευρώ, που αποτελούνται από οφειλόµενες εισφορές για τα έτη 2008-2015 και από αναλογούντες τόκους και τέλη καθυστέρησης ύψους 7.774,90 ευρώ.
Ο Συνήγορος προτείνει διάφορες εναλλακτικές λύσεις όπως αύξηση του ορίου συµψηφισμού των οφειλών µε µέρος των δικαιούµενων συντάξεων, στο ύψος των 45.000 ευρώ. Επίσης προτείνει να θεσπιστεί η δυνατότητα ο υποψήφιος συνταξιούχος, µετά από αίτησή του, να συµψηφίζει το σύνολο των δικαιούµενων συντάξεων µε την οφειλή του, µέχρι αυτή να κατέλθει στο παρακρατήσιµο όριο, όπως επίσης και να υπάρχει δυνατότητα απονοµής µικρότερης σύνταξης είτε κατόπιν ταυτόχρονης διαγραφής µέρους του ανεξόφλητου ασφαλιστικού χρόνου και των αντίστοιχων οφειλών του είτε κατόπιν επανυπολογισµού των καταβληθεισών εισφορών και των οφειλών µε αναγωγή στην κατώτατη ασφαλιστική κατηγορία του ΦΚΑ όπου ανήκε.
