Προαναγγέλλοντας, σύμφωνα πάντα με τις δηλώσεις του υπ. Δικαιοσύνης Στ. Κοντονή κατά τη συνάντηση της περασμένης εβδομάδας με την επιτροπή των συμβολαιογραφικών συλλόγων της χώρας, πως στις αρχές Δεκεμβρίου θα επανεξεταστεί η επέκταση της προστασίας της πρώτης κατοικίας μέσω του ν. 3869/2010, έναν χρόνο πριν από τη λήξη ισχύος της σχετικής διάταξης, στις 31.12.2018 δηλαδή, φανερώνει την αγωνία της για τις επιπτώσεις από το επερχόμενο μαζικό κύμα πλειστηριασμών…
Την ίδια στιγμή και ενώ με την έναρξη της νέας δικαστικής χρονιάς, οι ρυθμοί εκδίκασης των υποθέσεων υπερχρεωμένων δανειοληπτών αναμένεται να επιταχυνθούν, οι εμπλεκόμενοι φορείς εκτιμούν πως το τείχος προστασίας που θα στηθεί, θα είναι με ακόμη πιο αυστηρές προϋποθέσεις από τις υπάρχουσες.
Όπως επισημαίνει στην "Ε" ο νομικός σύμβουλος του ΙΝΚΑ Θεσσαλίας Αγγ. Γιουρέλης "από την προηγούμενη κιόλας αξιολόγηση η ελληνική πλευρά έχει συμφωνήσει ότι θα επανεξεταστεί συνολικά το θεσμικό πλαίσιο για τις ρυθμίσεις των κόκκινων δανείων που αφορούν στην πρώτη κατοικία, ώστε μέχρι το 2018 που λήγει η ισχύς του νόμου Κατσέλη να υπάρξει σχετική "επικαιροποίηση".
Επικαιροποίηση, που θα έχει την έννοια του επαναπροσδιορισμού των κριτηρίων ένταξης στον νόμο, που προφανώς όχι μόνο θα περιορίσει τον αριθμό υποβολής αιτήσεων αλλά κυρίως να καταστήσει σαφές πως ο νόμος δεν θα αποτελεί "άσυλο" για νοικοκυριά που δόλια ζητούν τη διευθέτηση των οφειλών τους, αποκρύπτοντας π.χ. περιουσιακά στοιχεία…
ΠΟΤΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΤΑΙ
Να σημειωθεί πρωτίστως πως με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, η προστασία της α΄ κατοικίας από πλειστηριασμούς ισχύει έως το τέλος του 2018 αλλά είναι περιορισμένη και αφορά μόνο σε όσους ενταχθούν στον ν.3869/2010. Ο νόμος παρότι από την 1η Ιανουαρίου 2016 έχει γίνει αυστηρότερος, μπορεί να δώσει διέξοδο σε υπερχρεωμένες οικογένειες αρκεί να πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Όπως δηλαδή:
- το ακίνητο να χρησιμεύει ως κύρια κατοικία, το μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης (προσαυξημένες κατά 70%),
- η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 180.000 € για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά 40.000 € για τον έγγαμο και κατά 20.000 € ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα και οπωσδήποτε ο οφειλέτης να είναι "συνεργάσιμος δανειολήπτης", σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών.
ΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΟΙ ΑΙΤΗΣΕΙΣ
"Αναμφίβολα σήμερα όπως εξηγεί ο κ. Γιουρέλης, ο ρυθμός κατάθεσης αιτήσεων για υπαγωγή στον ν. Κατσέλη, σε σχέση με το παρελθόν, έχει μειωθεί. Όχι μόνο γιατί οι προϋποθέσεις έχουν αυστηροποιηθεί αλλά κυρίως γιατί ένας μεγάλος αριθμός ωφελουμένων ζήτησε ήδη υπαγωγή στις ευεργετικές διατάξεις του. Οι υποθέσεις πλέον εκδικάζονται μέσα σε έξι μήνες και από το 2012, που ουσιαστικά ενεργοποιήθηκε ο νόμος, έχουν εκδοθεί πάνω από 3.000 αποφάσεις. Βέβαια εκκρεμούν ακόμη εκατοντάδες, αλλά όλα τα Ειρηνοδικεία της χώρας έχουν επαναπροσδιορίσει, σε συντομότερες δικασίμους, έναν μεγάλο αριθμό αιτήσεων. Η εκδίκαση των υποθέσεων εν προκειμένω στη Λάρισα φτάνει μέχρι τον Ιούνιο του 2018 και με το άνοιγμα των δικαστηρίων θα λάβει επιταχυνόμενους ρυθμούς".
ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΚΑΙ ΚΟΥΡΕΜΑ
Πάντως από συσσωρευμένη εμπειρία που έχει αποκτηθεί πλέον από τα δικαστήρια της Λάρισας αλλά και της χώρας γενικότερα αυτό που είναι σημαντικό να ειπωθεί είναι πως μία στις τέσσερις αιτήσεις απορρίπτεται, καθώς διαπιστώνεται ότι πρόκειται για αιτούντες που έχουν την οικονομική και περιουσιακή δυνατότητα να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, αλλά εκμεταλλεύονται την "ομπρέλα" του νόμου.
" Η αίτηση μπορεί να απορριφθεί είτε για τυπικούς είτε για ουσιαστικούς λόγους, εξηγεί ο κ. Γιουρέλης. Απορρίπτονται ως αβάσιμες, ανειλικρινείς ή απαράδεκτες. Μία αίτηση δηλαδή μπορεί να απορριφθεί ως αβάσιμη γιατί κάποιος διαπιστώθηκε ότι ενήργησε δολίως. Είναι χαρακτηριστική περίπτωση δημοσίου υπαλλήλου που αξιολογήθηκε ως δόλια, καθώς υπερχρεώθηκε, γνωρίζοντας ότι τα εισοδήματά του δεν επαρκούσαν για να αποπληρώσει τις οφειλές του. Αντίστοιχα μπορεί κάποιος να κριθεί ως ανειλικρινής γιατί απέκρυψε περιουσία. Η έννοια της απαράδεκτης αίτησης αποτελεί μια πιο απλή περίπτωση απόρριψης της αίτησης, που δίνει στον δανειολήπτη το δικαίωμα να επανέλθει στη διαδικασία, αφού προηγουμένως συμπληρώσει τα απαραίτητα στοιχεία".
"Οι περιπτώσεις, ωστόσο αυτές, προσθέτει δεν αναιρούν την ουσία του νόμου που είναι η διευθέτηση της οφειλής και προστασία της κύριας κατοικίας. Στην πλειονότητά τους οι αποφάσεις έχουν προστατεύσει χιλιάδες υπερχρεωμένα νοικοκυριά, αποδεχόμενα αιτήματα για υπαγωγή τους στον ν. Κατσέλη» και στη ρύθμιση των χρεών με ευνοϊκό τρόπο, εμποδίζοντας ταυτόχρονα την εκποίηση της πρώτης κατοικίας και άλλων περιουσιακών στοιχείων".
Ως προς το τι πέτυχαν; "Ένα μεγάλο ποσοστό δανειοληπτών, πέτυχε και "κούρεμα" μέρους της οφειλής, όπως και ρύθμιση του υπολοίπου σε βάθος χρόνου. Το ύψος του "κουρέματος" ποικίλλει ανάλογα με το είδος του δανείου και φυσικά την οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη. Από τη μέχρι σήμερα εμπειρία προκύπτει ότι τα δικαστήρια συνομολογούν σε "κούρεμα" όταν ο οφειλέτης δεν διαθέτει ακίνητη περιουσία, ενώ βασική παράμετρος που κρίνει και το πόσο γενναιόδωρη μπορεί να είναι μια απόφαση είναι οι εξασφαλίσεις που έχει ένα δάνειο.
Έτσι οι διαγραφές μπορεί να φτάσουν μέχρι και 70% της οφειλής ή και σε ολική, εάν πρόκειται για χρέη από καταναλωτικά δάνεια και κάρτες όπως ήταν η χαρακτηριστική περίπτωση αγρότη από τα Φάρσαλα. Διαφορετική είναι η κατάσταση στην περίπτωση που η οφειλή αφορά στεγαστικό δάνειο. Το "κούρεμα" που μπορεί να επιδικαστεί είναι συνήθως μικρότερο και κυμαίνεται ανάλογα με το ποσό που χρωστά ο οφειλέτης".
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΙ ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΙ
Στο μεταξύ και ενώ την τρέχουσα εβδομάδα, αναμένεται νέα συνάντηση του υπ. Δικαιοσύνης με τη συντονιστική επιτροπή των συμβολαιογράφων, η ώρα μηδέν για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς έχει φτάσει. Αν και υπάρχουν ακόμη κάποια "αγκάθια" για την έναρξη της διαδικασίας, όπως π.χ. το ότι ο συμβολαιογραφικός σύλλογος της Λάρισας δεν έχει ακόμη υπογράψει τη σύμβαση με την ανάδοχο εταιρία, όπως και άλλοι σύλλογοι της χώρας, εκδηλώνοντας ανοικτά τη διαφωνία τους για την απουσία του δημόσιου χαρακτήρα της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, ωστόσο οι πρώτοι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί θα ξεκινήσουν άμεσα.
Σύμφωνα με πληροφορίες το πρώτο πακέτο θα περιλαμβάνει 500 ακίνητα στρατηγικά κακοπληρωτών, ενώ αναμένεται έως το τέλος του έτους να γίνει η εκκίνηση για τον πλειστηριασμό 5.000 ακινήτων. Πρόκειται για χαρακτηριστικές περιπτώσεις δανειοληπτών, οι οποίοι ενώ διαθέτουν κινητή και ακίνητη περιουσία, συστηματικά δεν πληρώνουν το δάνειό τους από επιλογή, στην πλειοψηφία τους πάνω από 2 χρόνια και δεν απαντούν στις οχλήσεις των τραπεζών.
Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, όπως είναι γνωστό θα γίνονται χωρίς να απαιτείται η φυσική παρουσία των συμβολαιογράφων, οι οποίοι το τελευταίο διάστημα έχουν στοχοποιηθεί και δέχονται επιθέσεις και απειλές ενώ η διαδικασία δεν θα γίνεται μόνο μία φορά την εβδομάδα, όπως μέχρι σήμερα, αλλά τρεις. Τετάρτη με Παρασκευή και μάλιστα σε δύο βάρδιες 11 με 1 και 2 με 5.
Του Γιώργου Νούλη
