Της Νατάσας Πολυγένη
70 χρόνια προσφοράς... 70 χρόνια ιστορίας. Το Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού (ΣΕΟ) στη Λάρισα έκλεισε τα 70 του χρόνια. Με αναρίθμητες δράσεις, παρελάσεις, κατασκηνώσεις και υπηρεσίες προσφοράς προς τις μητέρες, τα παιδιά και όλες τις κοινωνικές ομάδες που βρίσκονται σε ανάγκη, οι Οδηγοί της Λάρισας ήταν και είναι αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας. Στα χρόνια που πέρασαν γνώρισε στιγμές δόξας ενώ υπήρξαν και φορές που τριγμοί οδήγησαν στη διάλυσή του. Όμως η δίψα για προσφορά βοήθησαν το ΣΕΟ να σταθεί ξανά στα πόδια του. Σήμερα πασχίζει παρά τις αντιξοότητες των καιρών να φέρει ξανά στην αγκαλιά του τη νεολαία της Λάρισας, φιλοδοξώντας σε ένα καλύτερο και πολλά υποσχόμενο αύριο του ελληνικού οδηγισμού.
Στη γενέθλια συγκέντρωση του ΣΕΟ στην Εστία του στη Λάρισα, παρουσιάστηκε σπάνιο φωτογραφικό υλικό από τις δράσεις του αλλά και άγνωστες πτυχές της ιστορίας του οδηγισμού.
Η ιστορία του ελληνικού Οδηγισμού αρχίζει από πολύ παλιά, όταν ο Λόρδος Μπαίηντεν Πάουελ, ιδρυτής του Προσκοπισμού ιδρύει στην Αγγλία και το σώμα των Guides,(Οδηγών), για τα κορίτσια. Το Οδηγικό κίνημα έρχεται στην Ελλάδα υιοθετείται με ενθουσιασμό στην Αθήνα και εξαπλώνεται σιγά-σιγά σε όλη την Ελλάδα. Στα 1936 το Σώμα διαλύεται. Ακολουθεί ο πόλεμος και η Κατοχή και οι καταστροφές πληθαίνουν. Αμέσως μετά τη λήξη του γίνονται προσπάθειες για την ανασύστασή του παντού στη χώρα. Τα αρχεία στη Λάρισα γράφουν: «Τον Σεπτέμβριο του 1945 με πρωτοβουλία της κ. Αρσενίδου και δεσποινίδος Γάκου, παλαιού στελέχους του Οδηγισμού, καλούνται μερικές κυρίες της πόλεως Λαρίσης και παρακαλούνται να βοηθήσουν εις την δημιουργίαν Οδηγικών Ομάδων στη Λάρισα. Συγκροτείται και μια προσωρινή Τοπική Επιτροπή με εφορεύουσα την δ. Κική Γάκου και προσωρινή τοπική επιτροπή, πρόεδρος κ. Κική Αρσενίδου, γραμματεύς κ. Χαρίκλεια Ιατρού, ταμίας κ. Σοφία Χαριτοπούλου, μέλη κ. Κάκια Μεσσήνη, κ. Ρόδω Ράπτου, κ. Θάλεια Επιτρόπου, κ. Μαίρη Ουτσελάτση και Ε. Παπαδημητρίου. Την 6η Οκτωβρίου 1945 γίνεται και η πρώτη συγκέντρωση παιδιών που απετέλεσαν την 1η Ομάδα Οδηγών Λαρίσης, με Αρχηγό τη δ. Κική Γάκου, η οποία ομάδα την 12η Νοεμβρίου εκδράμει εις Γεωργικήν Σχολήν». Την επόμενη χρονιά, στις 10 Μαρτίου 1946 δίνεται η Υπόσχεση της πρώτης αυτής Ομάδας, παρουσία της βοηθού Γενικής Εφόρου κ. Φανής Χαρτουλάρη. Η τελετή, έγινε σε αίθουσα του 1ου Γυμνασίου Αρρένων, μπροστά στις αρχές της πόλεως και πλήθος κόσμου. «Μπορώ να βασιστώ στο λόγο σας;» ήταν τα πρώτα λόγια που ρώτησε η Γενική Έφορος ξεκινώντας τη διαδικασία της τελετής της Υποσχέσεως και τα οποία θυμούνται ακόμη με συγκίνηση και σήμερα όσες ήταν παρούσες σ' αυτή.
Στο μεταξύ το Τμήμα (με την ονομασία Σώμα Ελληνίδων Οδηγών) όχι μόνο αυξανόταν σε δύναμη, ενισχυόταν παράλληλα και σε ποιότητα. Αρχίζουν οι εκπαιδεύσεις και η προσφορά βοήθειας κάθε είδους σε τραυματίες και αναξιοπαθούντα παιδιά του Ορφανοτροφείου και της Παιδοπόλεως. Το Τμήμα αναπτύσσεται διαρκώς, τα στελέχη εκπαιδεύονται και τον Αύγουστο του 1949 οργανώνεται η πρώτη κατασκήνωση του κλάδου Οδηγών στην Αγριά του Βόλου. Παράλληλα αρχίζει και η δράση της Υπηρεσίας. Το Τμήμα υιοθετεί το χωριό Νεράιδα και υποστηρίζει οτιδήποτε έχει σχέση με το παιδί και τη μητέρα (διανομή δεμάτων στα παιδιά με είδη σχολείου, γενική φροντίδα του χωριού κ.ά.). Την ίδια χρονιά επίσης η Οδηγός Πιπίτσα Ιωαννίδου παίρνει μέρος στην κατασκήνωση Οδηγών που γίνεται στην Αγγλία και η πρώτη Ομάδα Μ.Ο. εκδίδει εφημερίδα με το όνομα ΦΟΙΝΙΞ. Παράλληλα το Τμήμα φιλοξενεί Οδηγούς από άλλα Τμήματα της Ελλάδος. Στα 1953 η Έφη Πιπινοπούλου ταξιδεύει στο Baarn της Ολλανδίας, για να συμμετέχει στο Παγκόσμιο Συνέδριο Αρχηγών. Την ίδια χρονιά επισκέπτονται τη Λάρισα η Πρόεδρος του Παγκοσμίου Γραφείου Οδηγών η λαίδη Whateley με τη βοηθό της κα Woollacott. Τις συνόδευαν η Γενική Έφορος κ. Λ. Παπαγεωργίου και η βοηθός της κ. Φανή Χαρτουλάρη. Τα στελέχη αυτά παρακολούθησαν δράσεις και στιγμιότυπα από τη ζωή του Τμήματος καθώς και την εκπαιδευτική κατασκήνωση για στελέχη, που οργανώθηκε από το Τοπικό Τμήμα στη Γεωργική Σχολή. Ένα άλλο ανώτατο στέλεχος θα επισκεφθεί το Τοπικό Τμήμα αρκετά χρόνια αργότερα-στα 1962. Πρόκειται για την Αμερικανίδα εκπαιδεύτρια κ. Gilmor οποία και φιλοξενήθηκε για ένα τριήμερο στη Λάρισα. Μεγάλη στιγμή επίσης για το Τμήμα αποτέλεσε και η βράβευσή του με το Πανελλήνιο έπαθλο «Ειρήνη Τσιμπούκη 1966-1967» για τα Χιλιόμετρα Αγάπης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, ένα πρόγραμμα Υπηρεσίας στο πιο φτωχό χωριό -τότε- του Νομού, την Τσαπουρνιά Ελασσόνας. Εκεί το Τμήμα οργάνωσε φαρμακείο, διέθεσε ρουχισμό σε παιδιά, σχολικά είδη καθώς και είδη ατομικής υγιεινής, εξωράισε την πλατεία, φρόντισε την εκκλησία κ.ά. Την ίδια χρονιά πήρε το έπαθλο Donald Ross από το Παγκόσμιο Συμβούλιο για την προσφορά αγάπης στο συνάνθρωπο!
Αυτά είναι ένα ελάχιστο κομμάτι των δράσεων των ετών αυτών. Οι επισκέψεις και η προσφορά εργασίας και ψυχαγωγίας στο Ορφανοτροφείο, στην Παιδόπολη και στην Παιδική Μέριμνα γίνονταν συχνότατα, η προσφορά βοήθειας και ψυχαγωγίας στους στρατευμένους τραυματίες επίσης. Αργότερα το Τμήμα πήρε μέρος σε αναδασώσεις, οργάνωσε φιλανθρωπικές, λογοτεχνικές, καλλιτεχνικές βραδιές και θεατρικές παραστάσεις και οι ετήσιοι χοροί του ήταν το κοσμικό γεγονός της πόλης. Στα 1984 πραγματοποιήθηκε Παγκόσμια Κατασκήνωση στον Όλυμπο με 2.500 παιδιά μεταξύ των οποίων και αρκετοί Οδηγοί του Τμήματός μας. Την ίδια χρονιά επίσης ιδρύθηκε Ομάδα Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες, η οποία λειτούργησε για αρκετά χρόνια με επιτυχία. Η συνεργασία με τις εκάστοτε αρχές ήταν εξαιρετική και όλες, μα όλες οι δημοτικές κυρίως αρχές στάθηκαν μεγάλοι αρωγοί του Τμήματος.
Η μεγαλύτερη βοήθεια, όπως αναφέρει στην «Ε» η τοπική έφορος κ. Ελένη Δημόκα, προσφέρθηκε στο θέμα της στέγης. Αρχικά οι συγκεντρώσεις των Οδηγών γίνονταν στο γκαράζ της Νομαρχίας, το οποίο παραχωρήθηκε ευγενικά για τις πρώτες ανάγκες του Τμήματος. Σιγά- σιγά τα παιδιά πλήθαιναν, ο χώρος ήταν μικρός κι έτσι η Ομάδα βρήκε καταφύγιο στη φιλόξενη αυλή της Προέδρου κ. Κικής Αρσενίδου. Αργότερα κι ο χώρος αυτός αποδείχτηκε ακατάλληλος, λόγω της αύξησης του αριθμού των μελών και η Εστία μετακόμισε σε παράρτημα του Φρουραρχείου Λαρίσης -ευγενώς προσφερθέν- και το οποίο είχε μεγάλη αυλή. Ο χώρος αυτός χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια. Στα 1953 Δήμος παραχώρησε οικόπεδο στην οδό Βελλή 8 και έτσι το Τμήμα απέκτησε την Εστία του. Η αυλή του έβλεπε σε διπλανό οικόπεδο επί της οδού Τσαμαδού 5. Για χρόνια πολλά η αυλή αυτή χρησιμοποιήθηκε για το Οδηγικό παιχνίδι, μέχρι που-λόγω της αύξησης των μελών του Τμήματος- οι ανάγκες μεγάλωσαν και το 1966 μπήκαν τα θεμέλια για την καινούρια διώροφη Εστία, η οποία και ολοκληρώθηκε στα 1970 και λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Στα 1982 με την αλλαγή της σύνθεσης του φύλου των μαθητών στα σχολεία, καταργούνται τα Αρρένων και Θηλέων και όλα πια γίνονται μικτά. Αργότερα θα αλλάξει το Σώμα την επωνυμία του. Πλέον θα ονομάζεται Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού και θα δέχεται και άνδρες ως στελέχη και ως μέλη. Στις 6 Μαρτίου 1986 τα παλιά μέλη και στελέχη του Τμήματος, που είχαν μεγαλώσει (βιολογικά-όχι στην καρδιά και τη διάθεση για προσφορά),ίδρυσαν την Ομάδα Συνεργασίας Παλαιών Οδηγών. Ο σκοπός ήταν να μοιραστούν με τις νέες Οδηγούς την πείρα τους, την αγάπη για την κοινή ιδέα και γενικά να προσφέρουν σε όσους είχαν ανάγκη.
Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ
Παρά την τεράστια προσφορά του και τη μεγάλη αποδοχή της λαρισαϊκής κοινωνίας, το ΣΕΟ άρχισε να βλέπει τα πρώτα σύννεφα. Όπως εξηγεί η κ. Δημόκα οι προσωπικές αντιπαραθέσεις και εγωισμοί έριξαν τους τίτλους τέλους στο τοπικό τμήμα, εκεί γύρω στις αρχές της νέας χιλιετίας. «Όταν οι διαφορές προτάχτηκαν της συνεννόησης, όταν τα «όχι» και τα «εγώ» μπήκαν πιο μπροστά από τα «ναι» και τα «εμείς», το Τοπικό Τμήμα έκλεισε. Η Εστία έπαψε να λειτουργεί και άρχισε να καταρρέει. Τα μέλη σκορπίστηκαν και το Τμήμα, για πρώτη φορά από την ίδρυσή του δεν πήρε μέρος στην παρέλαση. Η φωτιά βέβαια μπορεί να είχε σβήσει, όμως έμεναν ακόμη σπίθες. Το 2005 η Αθήνα καλεί και δίνει εντολή επανασύστασης στο παλιό στέλεχος Κούλα Σιαπκαλή. Εκείνη με τη σειρά της συσπειρώνει γύρω της παλιά στελέχη, οδηγούς και μέλη της Ομάδας Συνεργασίας. Με τιτάνιο αγώνα και άπειρες προσωπικές θυσίες ξαναέστησαν το Τμήμα, εξωράισαν το χώρο-πάντα με την αμέριστη βοήθεια της δημοτικής αρχής, επανεκπαίδευσαν στελέχη και με λίγα λόγια έβαλαν ξανά το νερό στο ποταμάκι του Τμήματός μας» αναφέρει χαρακτηριστικά. Από τις σημαντικές στιγμές αυτής της περιόδου είναι το ταξίδι που έκαναν στην Κένυα το 2007 η αρχηγός μαζί με τα στελέχη Στέλλα Ντέλλα και Καίτη Τσιόγγα. Συγκεκριμένα επισκέφθηκαν το μέρος όπου έζησε και πέθανε ο Αρχιπρόσκοπος Μπαίηντεν Πάουελ καθώς και το σπίτι του, που αποτελεί τόπο απότισης τιμής και σεβασμού στο παγκόσμιο έργο του. Επίσης μεγάλη ανταπόκριση είχε και η έκθεση γαντιών από την Εσθονία που οργανώθηκε τον Δεκέμβριο του 2011 στην Εστία μας. Την ίδια χρονιά, δύο στελέχη ταξίδεψαν στο εξωτερικό και συμμετείχαν στις εργασίες διεθνών κέντρων: Η Ευαγγελία Μακρή στο Παγκόσμιο Κέντρο Our Chalet στην Ελβετία και η Καίτη Τσιόγγα στο Nuestra Cabana στο Μεξικό. Τέλος το 2012 και 2013 υπό την αρχηγία της ακούραστης Μαρίας Σωτηρίου οι κλάδοι του ΣΕΟ συμμετείχαν στον διαγωνισμό Ειρήνη Καλλιγά όπου και διακρίθηκαν.
Από την επανασύσταση του Τμήματος μέχρι σήμερα έχουν περάσει 10 χρόνια περίπου. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή το ΣΕΟ είναι ότι πολλά από τα μέλη σταμάτησαν να έρχονται καθώς οι καιροί άλλαξαν και τα καθημερινά προβλήματα, ο φόρτος εργασίας αλλά και οι διαφορετικές ασχολίες των παιδιών σήμερα λειτουργούν πολλές φορές αποτρεπτικά. Όμως το ΣΕΟ της Λάρισας δεν το βάζει κάτω και παλεύει να μεταδώσει το Οδηγικό μήνυμα της συνεχούς προσπάθειας για το καλό, της άμιλλας, της προσωπικής καλυτέρευσης μέσω της διαρκούς εκπαίδευσης, της ομαδικής δουλειάς και της πληρότητας, ευελπιστώντας ότι θα ακολουθήσουν πολλά ακόμη χρόνια δημιουργίας και προσφοράς.
