Του Δημήτρη Βάλλα
Τα μερομήνια ήταν μια πανάρχαια μέθοδος πρόβλεψης του καιρού που με παρατήρηση των 12 πρώτων ημερών του Αυγούστου, έβγαιναν τα συμπεράσματα για τον καιρό των επόμενων μηνών.
Η διαδικασία είναι απλή: Παρατηρούμε τον καιρό του Αυγούστου για 12 μέρες, εκ των οποίων κάθε μια αντιπροσωπεύει τον καιρό των επόμενων μηνών. Δηλαδή, η πρώτη μέρα θα μας δώσει στοιχεία για τον καιρό του Αυγούστου, η δεύτερη για του Σεπτεμβρίου, η τρίτη για του Οκτωβρίου κλπ
Για το πότε όμως ξεκινά η παρατήρηση, υπάρχει μια διχογνωμία, καθώς, άλλοι ξεκινούν να παρατηρούν τα μερομήνια από 1η Αυγούστου έως και την 12η Αυγούστου, ενώ άλλοι ξεκινούν με το παλιό ημερολόγιο, δηλαδή από τις 14 Αυγούστου.
Η περίοδος αυτή, όπως λέγεται, έχει να κάνει με το ότι τον Αύγουστο εμφανίζεται ο αστερισμός του κυνός, που κατά τους αστρολόγους του παρελθόντος, εθεωρείτο κατ’ εξοχήν πρόσφορη για μαντικές παρατηρήσεις.
Ο λαογράφος Γ. Αικατερινίδης αναφέρει χαρακτηριστικά ότι πολλοί από τους τρόπους πρόγνωσης του καιρού που συναντάμε ακόμα στις μέρες μας, κυρίως σε πληθυσμούς της υπαίθρου και στους ψαράδες, συνεχίζουν μια αρχαιότατη παράδοση, μαρτυρίες της οποίας βρίσκονται σε διάφορους συγγραφείς και ιδιαιτέρως στον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο.
«Τα σημάδια συνήθως έχουν να κάνουν με αλλαγές του καιρού. Όταν οι κοράκοι είναι ένας-ένας και φωνάζουν, βάνει αέρα, ενώ όταν είναι πολλοί μαζί και τσιμπιούνται τότε βρέχει... Η πρώιμη ανθοφορία θεωρείται επίσης σίγουρο σημάδι πρόγνωσης. Για την πρόγνωση ακόμα παρατηρούνται σημάδια στα ουράνια σώματα, στον ήλιο, το φεγγάρι, τα’ αστέρια. Αλλά και στη θάλασσα, στον καπνό από το τζάκι κ.ά».
Τα μερομήνια έχουν βέβαια πολλούς οπαδούς, αλλά οι επιστήμονες και επαγγελματίες μετεωρολόγοι υποστηρίζουν πως δεν μπορεί να γίνει επίσημη πρόβλεψη για πάνω από 7 ημέρες και θεωρούν τις όποιες προγνώσεις τέτοιου είδους, ανίκανες να δώσουν την πρόγνωση του καιρού.
ΟΙ ΤΣΟΠΑΝΗΔΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΖΩΑ
Οι τσοπάνηδες μάλιστα την πρωταυγουστιά έχουν και τη «σκυλομαντεία». Σηκώνονται πολύ πρωί, βαθιά σχεδόν χαράματα, και κοιτάζουν τα σκυλιά πώς κοιμούνται. Κι αν αυτά κοιμούνται ξάπλα με τεντωμένα τα πόδια, λένε: «Καλοχειμωνιά θα ’χουμε και γλυκοκαιριά». Αν δούνε όμως πως αυτά κοιμούνται μαζεμένα, κουλουριασμένα με το κεφάλι χωμένο στα πόδια τους, τους ακούς να λένε: «κακοχειμωνιά θα ’χουμε φέτος, κακοχειμωνιά με χιόνια και παγοβροχιές».
- Κόκκορας που λαλεί παράκαιρα (πρόωρα) προλέγει αλλαγή καιρού.
- Όταν η γάτα στο παραγώνι νίβεται κατά την όστρια θα έρθει χειμώνας (βροχή), κατά τον βοριά- κρύα και κατά τον μαΐστρο χαλαζόκαιρος.
- Όταν το γουρούνι, οι γίδες, τα μαρτίνια ή και τα πρόβατα της στάνης χοροπηδάνε, σημαίνει αλλαξοκαιριά (συνήθως βροχή).
- Σαν ουρλιάζουν τα τσακάλια όξω από το χωριό αποβραδίς θα έρθει βαρυχειμωνιά.
- Όταν τα καρκαρέλια λαλάνε πάνω από τα δένδρα, προμηνάνε βροχή.
- Σκάρισμα μυρμηγκοφωλιάς σε λιακάδες το χεινόπωρο, προμηνάει πολύμερη βαρυχειμωνιά.
- Αράχνες (ιστοί) που ανεμίζονται στον αέρα, μηνάνε κακοκαιρία.
- Σφήκες που σκαρίζουν μες το σπίτι πέφτοντας από τις χαραμάδες της σκεπής προμηνάνε χειμώνα.
- Όταν τα χελιδόνια πετούν χαμηλά θα βρέξει.
- Όταν τα παπιά, οι χήνες και κότες φτερουγάνε δίχως λόγο τότε θα βρέξει.
- Όταν σκούζει ο Γούβης για νερό, θα βρέξει κι όταν σκούζει η Κουκουβάγια θα έχουμε ξέρα.
- Σαν βγαίνουν τα καβούρια από τα λαγκάδια, προμηνύουν βροχή.
- Τα χέλια σαν βγαίνουν στη στεριά φοβούνται βροχή.
- Όταν τσιμπάνε οι μύγες θα βρέξει.
- Όταν χορεύουν τα γουρούνια τότε θα βρέξει.
- Τα πολλά βελανίδια δηλώνουν κακοχειμωνιά
- Αν τα έλατα είναι πολύ φορτωμένα με κουκουνάρια, θα έχουμε βαρυχειμωνιά.
- Αν το σκυλί ψάχνει να βρει τόπο για να προφυλαχθεί, σημαίνει ότι θα έχουμε βαρυχειμωνιά.
- Αν εμφανισθούν πρόωρα αποδημητικά πουλιά, σημαίνει ότι θα έχουμε βαρυχειμωνιά.
Σε γενικές γραμμές, όπως φαίνεται και από τον σχετικό πίνακα, ο Οκτώβριος θα είναι βροχερός, ενώ ο χειμώνας θα είναι ιδιαίτερα βαρύς αλλά και ξηρός, αφού προβλέπονται χιόνια, ήδη από το Νοέμβριο αλλά όχι αυξημένες βροχοπτώσεις...
Τώρα βέβαια για το τι θα επακολουθήσει καιρικά, λίγο υπομονή και θα τα ζήσουμε όλα!
