μόρια συμμετέχουν. Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Η χρόνια φλεγμονή συνοδεύεται από αυξημένη υπερ-αντιδραστικότητα των αεραγωγών δημιουργώντας επαναλαμβανόμενα επεισόδια συριγμού, βρογχόσπασμου, αίσθημα βάρους στο στήθος και βήχα ιδιαίτερα τη νύχτα ή τις πρώτες πρωινές ώρες. Αυτά τα επεισόδια συνδέονται με διάχυτη απόφραξη των αεραγωγών, αναστρέψιμη είτε αυτόματα είτε μετά από θεραπεία.
Η κλινική διάγνωση της νόσου θα στηριχθεί στο ιστορικό, τη φυσική εξέταση και το λειτουργικό έλεγχο της αναπνοής (σπιρομέτρηση, μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής και μέτρηση της βρογχικής υπερ-αντιδραστικότητας) και αυτά θα γίνει σε ένα πνευμονολογικό ιατρείο. Το άσθμα υποεκτιμάται συχνά όταν συνυπάρχει με τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (όπου και εκεί συνυπάρχει βήχας, συριγμός, δύσπνοια). Η ταξινόμηση του άσθματος που έχει επικρατήσει είναι αυτή που το κατατάσσει ανάλογα με τη βαρύτητα της νόσου πριν την έναρξη κάποιας θεραπείας (Ταξινόμηση κατά GINA) 1) Διαλείπων άσθμα 2) Ήπιο 3)Μέτριο 4)Σοβαρό.
Το άσθμα το συναντάμε σε μεγάλο ποσοστό στην περιοχή μας (επαρχία Ελασσόνας) αλλά και υπάρχει σε μεγάλο ποσοστό σε πολλές τις περιοχές της Ελλάδας. Έχει μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις και τελευταία αυξάνεται όλο και περισσότερο στον παιδικό πληθυσμό.
Στην παθογένεια παίζει ρόλο η παραμονή σε κλειστούς χώρους – αυξημένη ενδοοικιακή θέρμανση. Μειωμένος αερισμός των χώρων κατοίκησης και χαλιά από τοίχο σε τοίχο - σκόνη - γύρη - κάπνισμα - στην επαρχία όπου ζουν οι ασθενείς μας έρχονται σε επαφή με αλλεργιογόνα στη δουλειά – σκόνη λόγω δουλειάς (κτηνοτρόφοι - αγρότες) και καπνός.
Στην παθογένεια του άσθματος παίζουν ρόλο πολλά κύτταρα και φλεγμονώδεις μεσολαβητές. Την ίδια παθογένεια έχει και η αλλεργική ρινίτιδα που πολλές φορές συνυπάρχει με το αλλεργικό άσθμα : αλλά η αλλεργική ρινίτιδα έχει διαφορετική απαντητικότητα που εξαρτάται από το όργανο – στόχο του ερεθίσματος. Στην παθογένεια του άσθματος παίζουν ρόλο πολλά κύτταρα και φλεγμονώδεις μεσολαβητές. Αυτά που χρησιμοποιούμε στην κλινική πράξη είναι το ηωσινόφιλλο το οποίο και μετράμε και η IgΕ επίσης.
Το βρογχικό άσθμα είναι μία νόσος στην οποία έχει ιδιαίτερη βαρύτητα η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία παράλληλα με την εκπαίδευση των ασθματικών και των οικογενειών τους. Σημαντικό είναι η αποφυγή των ασθενών σε ό,τι τους επιδεινώνει τα συμπτώματα (βήχας – δύσπνοια- βάρος στο στήθος). Όλα αυτά θα γίνουν με τη βοήθεια ενός ειδικού πνευμονολόγου γιατί ο κάθε ασθματικός έχει διαφορετική αντιμετώπιση και θεραπεία (λόγω των πολλών φαινοτύπων του άσθματος). Το μη διαγνωσμένο άσθμα και το μη ελεγχόμενο μπορεί να οδηγήσει τους ασθενείς σε σοβαρές παροξύνσεις που μπορεί να είναι ακόμη και θανατηφόρες για αυτό το άσθμα θα πρέπει πάντα να είναι υπό παρακολούθηση και θεραπεία. Η θεραπεία που δίνεται συνήθως για να είναι υπό έλεγχο είναι εισπνεόμενα φάρμακα με κορτικοστεροειδή.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν νέα φαρμακευτικά σκευάσματα (είναι βιολογικοί παράγοντες) για το σοβαρό – μέτριο κορτικοεξαρτώμενο αλλεργικό βρογχικό άσθμα που στόχος μας είναι η μείωση της κορτιζόνης από το στόμα, μείωση των παροξύνσεων και βελτίωση του λειτουργικού ελέγχου. Από την έναρξη αγωγής των σκευασμάτων αυτών έως τώρα σε άτομα με αλλεργικό βρογχικό άσθμα είχαμε μεγάλη βελτίωση των ασθενών και επιτυχία των στόχων μας.
Για να συνδέσουμε τη νέα θεραπεία για το άσθμα με την πανδημία της εποχής μας θα πρέπει τονίσουμε: ότι η θεραπεία τους δεν διακόπτεται ακόμα και σε ασθενείς που έχουν νοσήσει με Covid-19. Επίσης έχουν γίνει μελέτες σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες ενώ νοσούν (έχουν γίνει μελέτες αλλά δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμη) – ασθενείς που κάνουν θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες μπορεί να εμβολιαστούν χωρίς πρόβλημα. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε όλοι είναι ότι όταν έχουμε βήχα – δύσπνοια – βάρος στο στήθος – συριγμό και όλα αυτά συμβαίνουν όταν μας ενοχλούν κάποιοι εξωγενείς παράγοντες (σκόνη - καπνός – γύρη κτλ.) ή λοιμώξεις θα απευθυνόμαστε στον ειδικό πνευμονολόγο για να μας κατευθύνει.
Το άσθμα είναι μία νόσος δυνητικά πολύ σοβαρή που όμως αντιμετωπίζεται κι όταν είναι υπό έλεγχο οι ασθενείς μπορεί να έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής έως φυσιολογική και με τις νέες θεραπείες μπορεί να μην λαμβάνουν ούτε τα εισπνεόμενα φάρμακά τους.
Θεοδώρα Ζάγκα Πνευμονολόγος
