Δεν μπορούσα να την πληρώσω ολόκληρη. Τη μετέτρεψα σε δόσεις μα ούτε και πάλι…».
Ο Γιάννης δεν έφυγε ποτέ από τη Λάρισα. Εδώ γεννήθηκε, μεγάλωσε, έκανε φίλους, οικογένεια μα και ένα λάθος. Σύμφωνα με τον ίδιο το πλήρωσε και μάλιστα ακριβά, καθώς «έχασα τα πάντα. Δουλειά, παιδιά, γυναίκα, πολλούς φίλους. Μα έλεγα θα ορθοποδήσω».
Κι εκεί που πίστεψε πως τελείωσαν τα βάσανά του και θα κάνει μια καινούρια αρχή, το αόρατο... χέρι της κρίσης του χτύπησε την πλάτη. Γύρισε και είδε πως δεν είχε να πληρώσει την ποινή του. «Άρχισα να σκέφτομαι τη φυλακή όταν ζήτησα να μετατραπεί σε κοινωφελή εργασία».
Από τα πολλά στα χαμηλά και στα λίγα και σίγουρα δεν είναι ο μόνος…
Ο εκάστοτε υπουργός Δικαιοσύνης αναφέρεται κάθε τόσο στην προσπάθεια αποσυμφόρησης των φυλακών. Από πίσω του ωστόσο, σαν να τον κοροϊδεύει, στέκεται και γελάει με νόημα η οικονομική - ανθρωπιστική κρίση καθώς κρατάει στο χέρι της χιλιάδες περιπτώσεις ανά την Ελλάδα ανθρώπων που δεν έχουν λεφτά να πληρώσουν τις ποινές τους. Οι τσέπες αδειανές και οι φυλακές γεμάτες.
«Στη Λάρισα τα τελευταία χρόνια οι περιπτώσεις των ανθρώπων που ζητάνε κοινωφελή εργασία έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Θα σας πω το πιο απλό. Το ζητάμε κι εμείς πλέον κάτι που τα προηγούμενα χρόνια δεν συνέβαινε εύκολα» τονίζει αβίαστα έμπειρος δικηγόρος που ασχολείται ιδιαίτερα με τα ποινικά δικαστήρια. Τον ρωτάμε για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό και απαντά μονολεκτικά: «η κρίση. Μην ψάχνεις αλλού. Τα 2/3 των περιπτώσεων που έχουν καταδικαστεί και είναι να πληρώσουν δεν έχουν». Πόσο πιο απλά να το πει δηλαδή; Όσον αφορά στην ίδια τη μορφή της ποινής υπογραμμίζει: «Ωφελεί τους πάντες πλέον. Τα άτομα που καταδικάζονται και φυσικά τους συνεργαζόμενους φορείς που έχουν επιπλέον άτομα για εργασία».
Πάμε όμως τώρα στο θέμα της εργασίας. Αρκετοί είναι οι κακόπιστοι που λένε ότι όσοι πηγαίνουν στους δήμους για δουλειά απλά το κάνουν για να περάσει η ώρα τους. Δεν έχουν όμως την ίδια άποψη ο δήμος και οι κοινωνικές υπηρεσίες των δικαστηρίων. Οι δυο τους συνεργάζονται έχοντας την επιτήρηση του εισαγγελέα με σκοπό να υπάρχει ιδανικό αποτέλεσμα.
Ξεκινάμε με τη δημοτική αρχή και τις υπηρεσίες αυτής: «Το κάθε άτομο που έρχεται να εκτίσει την ποινή του με την παροχή κοινωφελούς εργασίας στο Δήμο προσπαθούμε να το βάλουμε στην κατάλληλη θέση. Μπορεί να γνωρίζει για παράδειγμα ηλεκτρονικούς υπολογιστές καλά ή να έχει μια άλλη ικανότητα. Με αυτόν τον τρόπο θα έχουμε και εμείς απόδοση και αυτός ενδιαφέρον στον χρόνο του», μας εξηγεί αντιδήμαρχος και συμφωνεί απόλυτα ο προϊστάμενος του γραφείου προσωπικού, ενώ για τον αριθμό των ατόμων που επιλέγουν την εναλλακτική μορφή ποινής τονίζουν και οι δύο πως «δεν είναι σταθερός και αλλάζει, αλλά ένα είναι σίγουρο: Πως χρόνο με το χρόνο αυξάνεται στη Λάρισα».
Στον 4ο όροφο του Δικαστικού Μεγάρου Λάρισας υπάρχει μια υπηρεσία που διαφέρει πάρα πολύ από το ύφος των υπόλοιπων γραφείων. Δεν ασχολείται μόνο με τις ποινές και τις φυλακές. Πάει λίγο πιο βαθιά. Βουτάει στα συναισθήματα και τα προβλήματα.
Εκεί δουλεύουν οι Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής των οποίων η εργασία χωρίζεται σε δύο αντικείμενα. Σε αυτό των ανηλίκων που υπάρχει η πείρα 35 και πλέον ετών και των ενηλίκων. Μια σχετικά νέα υπηρεσία που υπάρχει μια δεκαετία τη στιγμή που στην Ευρώπη είναι πολύ πιο παλιά.
Ζητάμε ραντεβού για να ενισχύσουμε τις πληροφορίες του ρεπορτάζ όμως οι ώρες τους είναι περιορισμένες. Μα τόσα πολλά περιστατικά; Αναρωτιόμαστε για να λυθεί η απορία όταν πάμε στον χώρο.
Έχουν να κάνουν με άτομα που εκτίουν την ποινή τους εκτός φυλακής παρέχοντας κοινωφελή εργασία. Με άτομα που έχει ανασταλεί η ποινή τους και τους έχει επιβληθεί ο όρος να τους επιτηρούν οι υπηρεσίες και μετά από κάποιες κοινωνικές έρευνες κατόπιν εντολής εισαγγελέα για κάποιους που έχουν αποφυλακιστεί.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης μαθαίνουμε πως το μεγαλύτερο ποσοστό ενασχόλησης πλέον είναι με ανθρώπους που διαπράττουν οικονομικά εγκλήματα. Ενδιαφέρον ακούγεται μα όπως μας λένε οι αρμόδιοι ακόμα πιο ενδιαφέρουσες είναι οι συνεδρίες με τέτοια άτομα «Τους έχουν συμβεί αλυσιδωτές αλλαγές. Έρχονται εδώ με άρνηση θεωρώντας πως δεν έχουν διαπράξει κάτι. Τους έχει αλλάξει ριζικά τη ζωή. Από το ζενίθ βρέθηκαν στο ναδίρ. Έχουν προβλήματα. Υγείας και οικογενειακά. Έχουν ψυχολογικά θέματα.
Έχουν ένα βαρύ φορτίο και δεν γνωρίζουν πώς να το ξεφορτωθούν».
Όσον αφορά στα οικονομικά «ακόμα πιο χάλια. Γι’ αυτό και ζητάνε μετατροπή σε κοινωφελή εργασία κάτι που τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί αφού το ζητάνε και οι δικηγόροι».
Η υπηρεσία έχει ένα κομβικό ρόλο αφού αποτελεί τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στους συνεργαζόμενους φορείς και τον καταδικασθέντα. Την ίδια ώρα είναι υπό την εποπτεία του εισαγγελέα γι’ αυτό και έχουν έναν παραπάνω λόγο να ελέγχουν κι αυτοί με τη σειρά την ομαλή εφαρμογή της ποινής.Τι λέει ο Ποινικός Κώδικας
Σύμφωνα με το άρθρο 82 του Ποινικού Κώδικα και τη συγκεκριμένη παράγραφο (5) «Αν εκείνος που καταδικάστηκε δηλώσει ότι δεν θα μπορέσει να καταβάλει το ποσό της μετατροπής (σ.σ. σε προθεσμία προηγούμενης παραγράφου), το δικαστήριο μετατρέπει περαιτέρω τη χρηματική ποινή ή το πρόστιμο, εν όλω ή εν μέρει, σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, εφόσον συμφωνεί ή το ζητά εκείνος που καταδικάστηκε. Στην περίπτωση αυτή, το δικαστήριο ορίζει και τον αριθμό των ωρών κοινωφελούς εργασίας που κυμαίνονται από 100 έως 240 ώρες για ποινή ως ένα έτος, 241 έως 480 ώρες για ποινή από ένα έως δύο έτη, 481 έως 720 ώρες για ποινή από δύο έως τρία έτη, 721 έως 960 ώρες για ποινή από τρία έως τέσσερα έτη και 961 έως 1.200 ώρες για ποινή από τέσσερα έως πέντε έτη, ενώ προσδιορίζει και προθεσμία όχι μεγαλύτερη από πέντε έτη για την εκτέλεσή τους».
Του Κώστα Γκιάστα
