στη Μέση Ανατολή, μετά την αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ από δυνάμεις της παλαιστινιακής οργάνωσης της Χαμάς. Οι διεθνείς αναλυτές ήδη προχωρούν στις πρώτες εκτιμήσεις εν μέσω εκρηκτικών εξελίξεων.
Το περιοδικό «Foreign Affairs» απευθύνθηκε στον Martin Indyk, διακεκριμένο διπλωμάτη, συνεργάτη του Ινστιτούτου Lowy. Ορισμένοι παρατηρητές έχουν επισημάνει ότι τα τωρινά γεγονότα είχαν αντίκτυπο στους Ισραηλινούς παρόμοιο με εκείνον που είχαν στους Αμερικανούς οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, παρότι οι Ισραηλινοί έχουν υποστεί μεγάλη βία τις τελευταίες δεκαετίες - όπως εξάλλου και οι Παλαιστίνιοι. Τι διαφοροποιεί αυτό το γεγονός; αναρωτιέται ο αναλυτής. Αυτό ήταν μια πλήρης αποτυχία από την πλευρά του Ισραήλ. Οι Ισραηλινοί έχουν συνηθίσει να γνωρίζουν ακριβώς τι κάνουν οι Παλαιστίνιοι, με κάθε λεπτομέρεια, από τα εξελιγμένα μέσα κατασκοπείας τους. Έχτισαν ένα πολύ ακριβό τείχος μεταξύ της Γάζας και των κοινοτήτων στην ισραηλινή πλευρά των συνόρων. Είχαν την πεποίθηση ότι η Χαμάς είχε αποτραπεί από το να εξαπολύσει μια μεγάλη επίθεση: Δεν θα τολμούσε γιατί θα συντριβόταν, επειδή οι Παλαιστίνιοι θα στρέφονταν εναντίον της Χαμάς επειδή προκάλεσε ακόμη έναν πόλεμο. Και οι Ισραηλινοί πίστευαν πως η Χαμάς βρίσκεται σε διαφορετική κατάσταση τώρα: επικεντρώθηκε σε μια μακροπρόθεσμη εκεχειρία στην οποία κάθε πλευρά θα επωφελούνταν από μια συμφωνία σχετικής ειρηνικής συνύπαρξης. Αλλά όλα δείχνουν ότι το συγκεκριμένο πλάνο κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Πώς είναι δυνατόν μια «ομάδα τρομοκρατών» να νικήσουν την πανίσχυρη ισραηλινή κοινότητα πληροφοριών και τις πανίσχυρες ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις; διερωτάται ο Indyk.
ΓΙΑΤΙ ΤΩΡΑ
Γιατί η Χαμάς επέλεξε να πραγματοποιήσει το συγκεκριμένο είδος επίθεσης αυτή τη στιγμή; «Μπορώ μόνο να υποθέσω, είμαι ακόμα σε κατάσταση-σοκ, ειλικρινά. Αλλά νομίζω ότι πρέπει να λάβετε υπόψη σας το πλαίσιο αυτή τη στιγμή. Ο αραβικός κόσμος συμβιβάζεται με το Ισραήλ. Η Σαουδική Αραβία μιλάει για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Στο πλαίσιο αυτής της πιθανής συμφωνίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες πιέζουν το Ισραήλ να κάνει παραχωρήσεις προς την Παλαιστινιακή Αρχή - τον εχθρό της Χαμάς. Έτσι, αυτή ήταν μια ευκαιρία για τη Χαμάς και τους Ιρανούς υποστηρικτές της να υπονομεύσουν την όλη διαδικασία, η οποία νομίζω ότι εκ των υστέρων ήταν βαθιά απειλητική και για τους δύο. Δεν νομίζω ότι η Χαμάς ακολουθεί υπαγορεύσεις από το Ιράν, αλλά νομίζω πως ενεργούν συντονισμένα και είχαν κοινό συμφέρον να σαμποτάρουν την πρόοδο που ήταν σε εξέλιξη και που κέρδιζε μεγάλη υποστήριξη μεταξύ των αραβικών πληθυσμών», επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Αμερικανός διπλωμάτης. Κατά πάσα πιθανότητα, πρωταρχικό κίνητρο για τη Χαμάς και το Ιράν ήταν η επιθυμία να τορπιλίσουν αυτή τη συμφωνία επειδή απειλούσε να τους απομονώσει. Κι αυτός ήταν ένας πολύ καλός τρόπος για να καταστρέψουν τις προοπτικές της, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Μόλις το παλαιστινιακό ζήτημα επανέλθει στο προσκήνιο και οι Άραβες σε όλη τη Μέση Ανατολή δουν αμερικανικά όπλα στα χέρια των Ισραηλινών να σκοτώνουν μεγάλο αριθμό Παλαιστινίων, αυτό θα πυροδοτήσει μια πολύ ισχυρή αντίδραση, εκτιμά ο Indyk. Και ηγέτες όπως ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα είναι πολύ απρόθυμοι να σταθούν απέναντι σε τέτοιου είδους αντιδράσεις.
ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ
Ποιες επιλογές υπάρχουν τώρα για την ισραηλινή κυβέρνηση; H προηγούμενη εμπειρία, σε σχέση με την αντίδραση του Ισράηλ δείχνει το εξής: Κινητοποιεί τον στρατό, επιτίθεται από αέρος, προκαλει ζημιές στη Γάζα. Προσπαθούν να αποκεφαλίσουν την ηγεσία της Χαμάς. Και αν αυτό δεν λειτουργήσει όσον αφορά το να σταματήσει η Χαμάς να εκτοξεύει ρουκέτες και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των ομήρων, τότε νομίζω ότι θα έχουμε μπροστά μας μια ισραηλινή εισβολή πλήρους κλίμακας στη Γάζα, επισημαίνει. Αυτό δημιουργεί δύο προβλήματα. Το ένα είναι ότι το Ισραήλ θα πολεμούσε σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, και η διεθνής κατακραυγή κατά των απωλειών μεταξύ των αμάχων που θα προκαλούσε το Ισραήλ με τα αμερικανικά όπλα υψηλής τεχνολογίας θα μετατόπιζε την καταδίκη στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ και θα ασκούσε πίεση στο Ισραήλ να σταματήσει. Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι, αν το Ισραήλ επιτύχει σε έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας, τότε η Γάζα θα γίνει δική του και θα πρέπει να απαντήσει στα ερωτήματα: Πώς θα φύγουμε από κει; Πότε θα αποσυρθούμε; Για ποιον θα αποσυρθούμε; Θυμηθείτε, οι Ισραηλινοί έχουν ήδη αποσυρθεί από τη Γάζα το 2005 και δεν θέλουν να ξαναμπουν, υπενθυμίζει ο έμπειρος διπλωμάτης. Τι θα κάνει ο Νετανιάχου; Σχετικά με τη στάση του Ισραηλινού πρωθυπουργού, όπως επισημαίνεται στο Foreign Affairs, ο Νετανιάχου είναι πολύ προσεκτικός στο να μην ξεκινήσει πολέμους πλήρους κλίμακας. Έτσι, η εκτίμηση είναι ότι η πρώτη του προτίμηση θα είναι να χρησιμοποιήσει την αεροπορία για να προσπαθήσει να επιβάλει αρκετή τιμωρία στη Χαμάς ώστε η δεύτερη να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός και στη συνέχεια σε διαπραγματεύσεις για την επιστροφή των ομήρων. Με άλλα λόγια, μια επιστροφή στο status quo ante: Αυτό θα προσπαθήσει να πετύχει, προσπαθώντας να χρησιμοποιήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αίγυπτο και το Κατάρ για να επηρεάσει τη Χαμάς να σταματήσει. Αν αυτό δεν λειτουργήσει, τότε θα πρέπει να εξετάσει άλλες επιλογές. O Indyk αμφιβάλλει όμως ότι η παραπάνω τακτική θα λειτουργήσει επειδή θεωρεί ότι η πρόθεση της Χαμάς είναι να κάνει το Ισραήλ να προβεί σε μαζικά αντίποινα και η σύγκρουση να κλιμακωθεί: μια εξέγερση στη Δυτική Όχθη, επιθέσεις της Χεζμπολάχ, μια εξέγερση στην Ιερουσαλήμ.
