Πρόκειται για τα ναυάγια στο ακρωτήριο Γλάρος, στον όρμο των αρχαίων Νηών, εκεί απ’ όπου η παράδοση θεωρεί ότι απέπλευσε ο στόλος των Αχαιών για την Τροία, στη νήσο Κίκυνθο και στον όρμο Τηλέγραφος.
Τα εγκαίνια των Υποθαλάσσιων Μουσείων τέλεσε η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη. Την υποθαλάσσια κορδέλα έκοψε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός που καταδύθηκε στο βυζαντινό ναυάγιο της Κικύνθου, σε βάθος 11 μέτρων, στα ανατολικά του όρμου της Αμαλιάπολης.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο σεβασμιότατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Χρήστος Τριαντόπουλος, η υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή, ο γ.γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος, οι βουλευτές Χρήστος Μπουκώρος, Θανάσης Λιούπης, Κώστας Μαραβέγιας, ο εκπρόσωπος της Γενικής Διευθυνσης Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Θεσσαλία Γιάννης Σολομονίδης, εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η πρώτη και μοναδική Περιφέρεια στη χώρα που διαθέτει ένα πανόραμα επισκέψιμων ναυαγίων από τους κλασικούς, ελληνιστικούς, βυζαντινούς και νεότερους χρόνους, που συνθέτουν ένα Ολοκληρωμένο Υποθαλάσσιο Πάρκο Επισκέψιμων Ενάλιων Χώρων για τους αυτοδύτες. Για πρώτη φορά στη χώρα δημιουργήθηκε μια σειρά από καινοτόμες υποβρύχιες διαδρομές, αποκλειστικά για δύτες.
Ειδικά tablets, χρησιμοποιούνται κάτω από το νερό για πλοήγηση στους αρχαιολογικούς χώρους, με πληροφορίες για την κατανόηση της ενάλιας αρχαιολογίας και της βιολογίας του θαλάσσιου χώρου.
Επιπλέον, αναπτύχθηκε ένα σύστημα εικονικής πραγματικότητας, έτσι ώστε ακόμη και οι επισκέπτες που δεν μπορούν να καταδυθούν, να έχουν τη δυνατότητα μια εικονικής βουτιάς και εξερεύνησης στα ναυάγια, στα Κέντρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης Κοινού που λειτουργούν στη στεριά.Το πρωτοποριακό έργο αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της συμμετοχής της Περιφέρειας Θεσσαλίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα BlueMed και έχει βραβευτεί από την Ευρώπη με το πρώτο στη χώρα Βραβείο Καινοτομίας European Cultural Tourism Network (ECTN) στην κατηγορία «Καινοτομία και Ψηφιοποίηση στον αειφόρο πολιτιστικό τουρισμό».
Η ΥΠ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Η κ. Μενδώνη χαρακτήρισε το γεγονός εντυπωσιακό, αφού ήταν παρούσα και στα εγκαίνια του Υποβρύχιου Μουσείου της Αλοννήσου, που χαρακτηρίζεται ως ο «Παρθενώνας» των υποβρύχιων μουσείων και πρόσθεσε ότι «τα συγκεκριμένα έρχονται να συνθέσουν ένα θαλάσσιο πάρκο με τέσσερα μουσεία, σε συνδυασμό με τον καταδυτικό τουρισμό που αναπτύσσεται στην περιοχή. Αυτά τα ναυάγια βρίσκονται σε ρηχά νερά, που κυμαίνονται από 3 ως 8 και 15 μέτρα και μπορούν να τα επισκεφθούν ακόμη και αρχάριοι, με την απαραίτητη φροντίδα βέβαια για την ασφάλεια των καταδυόμενων».
«Το Κέντρο εικονικής πραγματικότητας, πρόσθεσε, προσφέρει ενημέρωση και την εμπειρία της εικονικής κατάδυσης, ενώ προσφέρουμε τα κίνητρα για τη δημιουργία καταδυτικών παρόχων που προσφέρουν τα απαραίτητα σε εκείνους που θέλουν να καταδυθούν και εν συνεχεία με την εποπτεία και την καθοδήγηση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού μπορούν να απολαμβάνουν αυτή τη μοναδική εμπειρία.
Τα συγκεκριμένα ναυάγια είναι σχετικά ρηχά, οπότε είναι εύκολη η κατάδυση ακόμα και για τους αρχαρίους, οπότε επί της ουσίας καθίστανται προσιτά σε όλους.
Ο ΚΩΝ. ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, που για τον ίδιο ήταν ένας σπουδαίος στόχος η ανάδειξη των υποβρύχιων μουσείων, τόνισε ότι αυτή η προσπάθεια είναι ένα μεγάλο βήμα για την περιοχή, αλλά και για τη χώρα αφού είναι τα μοναδικά στην Ελλάδα. Καταφέραμε τόνισε μέσα από πολλές δυσκολίες να πραγματοποιήσουμε ένα όνειρο πολλών ανθρώπων, πολλών ετών. Τα λόγια είναι εύκολα, οι πράξεις δύσκολες. Αναδεικνύουμε την ενάλια πολιτιστική μας κληρονομιά και δίνουμε στην Αμαλιάπολη ένα τεράστιο αναπτυξιακό εργαλείο, πρωτοπόρο για την Ελλάδα.
Είναι στο χέρι της τοπικής κοινωνίας να το αγκαλιάσει και να το αξιοποιήσει. Χρηματοδοτούμε με 1,2 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014 -2020 τη δημιουργία Κέντρου Ενημέρωσης για το κοινό, όπου οι επισκέπτες μπορούν να ενημερώνονται και να εξερευνούν εικονικά τα ναυάγια προτού καταδυθούν. Και είμαστε επικεφαλής εταίρος σε νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα προϋπολογισμού 5 εκατ. ευρώ με το οποίο η Θεσσαλία αναδεικνύεται σε Κόμβο Αριστείας για την προστασία και αξιοποίηση της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Στα εγκαίνια ήταν παρούσα και η υφυπουργός Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη που αφενός εξέφρασε τον θαυμασμό της, αφετέρου μίλησε για τη λαμπρή πορεία του φετινού τουρισμού όπου όπως είπε «τα μηνύματα είναι εξαιρετικά θετικά και οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους.
Στόχος είναι η διάχυση του τουριστικού ρεύματος σε όλη την Ελλάδα, ακόμη και σε περιοχές που υπολείπονται ελάχιστα από τα ρεκόρ και παράλληλα η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και ως το τέλος του Νοεμβρίου, ίσως και τον Δεκέμβριο».
Εντυπωσιακή ήταν η εικόνα όταν με πλωτά σκάφη επίσημοι καλεσμένοι και μη, έφθασαν πάνω από το ναυάγιο στην Κίκυνθο και βουτηχτές, μεταξύ των οποίων και ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός, κατέβηκαν ως τον βυθό και θαύμασαν το μεγαλείο των κρυμμένων θησαυρών που επί αιώνες, ήταν μεν γνωστοί, αλλά παρέμεναν αναξιοποίητοι. Ιδιαίτερο τόνο έδωσαν νέοι και νέες από καταδυτική σχολή του Βόλου που χόρεψαν μέσα στη θάλασσα στην ακτή της Κικύνθου.
Παρόντες στα εγκαίνια ήταν επίσης η υφυπουργός Παιδείας Ζέττα Μακρή και ο υφυπουργός παρά τον πρωθυπουργό Χρήστος Τριαντόπουλος, βουλευτές, δήμαρχοι και πάρα πολύς κόσμος και τουρίστες που εκδήλωσαν ενθουσιασμό για το εγχείρημα.
Νέο κέντρο ενημέρωσης κοινού
Τη δημιουργία Κέντρου Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης Κοινού (ΚΕΕΚ) για τους ενάλιους επισκέψιμους αρχαιολογικούς χώρους στην Αμαλιάπολη Αλμυρού Μαγνησίας χρηματοδοτεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας από το ΕΣΠΑ Θεσσαλίας 2014-2020, με συνολικό προϋπολογισμό ένταξης 1,2 εκατομμύριο ευρώ. Το έργο αφορά στη μελέτη, κατασκευή και διαμόρφωση Εκθεσιακού Χώρου και στην προμήθεια εξοπλισμού τόσο για το Κέντρο όσο και για το σημείο απόπλου - κατάπλου που θα δημιουργηθεί στην περιοχή, για την επίσκεψη στα τρία Υποθαλάσσια Μουσεία που αποδόθηκαν χθες στην κοινωνία, στο ακρωτήριο Γλάρος, στη νήσο Κίκυνθο και στον όρμο Τηλέγραφο, στον Δυτικό Παγασητικό.
Ποια είναι τα υποθαλάσσια μνημεία
* Ακρωτήριο Γλάρος, σε βάθος 15 έως 22 μέτρων. Ολόκληρο το ακρωτήρι του Γλάρου, στη νοτιοδυτική είσοδο του Παγασητικού κόλπου, είναι ένα επικίνδυνο πέρασμα για τα πλοία που προσπαθούσαν να μπουν στον προστατευμένο όρμο των αρχαίων Νηών, εκεί από όπου η παράδοση θεωρεί ότι απέπλευσε ο στόλος των Αχαιών για την Τροία. Στον βυθό του Γλάρου εντοπίζονται τέσσερα τουλάχιστον ναυάγια, ένα ελληνιστικό, ένα ρωμαϊκό και δύο βυζαντινά, ενώ υπάρχουν ενδείξεις, αγγεία και άγκυρες άλλων περιόδων, για περισσότερα. Ίσως βέβαια πρόκειται και για απορρίψεις στο δύσκολο ακρωτήρι, πριν την είσοδο στον κόλπο των Νηών. Σειρά από περισσότερες από δέκα σιδερένιες βυζαντινές άγκυρες, που μπορούν να συνδεθούν με τους αμφορείς του 12ου-13ου αιώνα που βρίσκονται διάσπαρτοι στην ευρύτερη περιοχή, ανήκουν πιθανώς σε μεγάλο εμπορικό βυζαντινό πλοίο. Η περιοχή ερευνάται συστηματικά από το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών ήδη από το 2005, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
* Νήσος Κίκυνθος, σε βάθος 3 ως 11 μέτρων. Η νησίδα Κίκυνθος αναπτύσσεται ως φυσικός κυματοθραύστης στα ανατολικά του όρμου της Αμαλιάπολης. Ένα βυζαντινό εμπορικό πλοίο, φορτωμένο με πίθους και αμφορείς, ναυάγησε στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου, κοντά στο νησάκι, μεταξύ 11ου και 13ου αιώνα. Το φορτίο του σχηματίζει ένα σωρό θραυσμένων κεραμικών, σε έκταση 12x8 μέτρων. Η θέση εντοπίστηκε από ομάδα του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών στο πλαίσιο συστηματικής έρευνας στην περιοχή το 2005 υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
* Όρμος Τηλέγραφος, σε βάθος 17 ως 23 μέτρων. Στον πυθμένα του κόλπου του Τηλέγραφου έχουν εντοπιστεί τρία ναυάγια: ένα ρωμαϊκό πλοίο του 4ου αιώνα, φορτωμένο με εμπορικούς αμφορείς που παράγονταν μάλλον στην Κόρινθο και τη Σάμο.
Προσέκρουσε πιθανότατα στα απότομα βράχια και βυθίστηκε. Αιώνες αργότερα, ένα βυζαντινό πλοίο του 11ου- 13ου αιώνα και μία σύγχρονη βάρκα συνάντησαν την ίδια μοίρα.
Το ναυάγιο εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2000 από ομάδα του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, στο πλαίσιο συστηματικής έρευνας στην περιοχή και ανασκάφθηκε πλήρως από το 2003 έως το 2008, επίσης από το Ινστιτούτο Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών, υπό τη διεύθυνση του αρχαιολόγου Ηλία Σπονδύλη.
