Ο Κλεισθένης μπορεί να θεμελίωσε τη δημοκρατία στην Αθήνα αλλά ο «Κλεισθένης Ι» όπως ονομάζεται το Σχέδιο Νόμου (σ/ν), με το οποίο το Υπουργείο Εσωτερικών καθιερώνει την απλή αναλογική στις εκλογές των ΟΤΑ, αποτελεί την αφορμή για την έντονη αντιπαράθεση μεταξύ του Υπουργείου Εσωτερικών και των ενώσεων, δήμων και περιφερειών (ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ) προκαλώντας επίσης και πολιτική πόλωση μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης.
Το Υπουργείο Εσωτερικών μετά από αναρίθμητες εξαγγελίες ανακοίνωσε τελικά προχθές το πολυσυζητημένο σ/ν με ένα σφιχτό μάλιστα χρονοδιάγραμμα διαβούλευσης οδεύοντας στην άμεση ψήφισή του, με τις ηγεσίες δήμων και περιφερειών να ζητούν την απόσυρση του νομοσχεδίου.
Ενδεικτικό της αντιπαράθεσης που αναμένεται να κορυφωθεί μετά την έκτακτη κοινή συνεδρίαση ΚΕΔΕ – ΕΝΠΕ, την ερχόμενη Παρασκευή 11 Μαΐου, αποτελεί η παρέμβαση του προέδρου της ΝΔ Κυρ. Μητσοτάκη ότι θα καταργήσει τον νόμο, με τον υπ. Εσωτερικών Παν. Σκουρλέτη να «απαντά» ανακοινώνοντας εκλογές στην Τ.Α., τον Οκτώβριο του ’19 «μαζί» με τις εθνικές εκλογές έτσι ώστε να μην ακυρωθεί ο νέος νόμος.
Η προχθεσινή, διευρυμένη, συνεδρίαση του ΔΣ της ΠΕΔ Θεσσαλίας προϊδέασε για την πολιτική –θεμιτή κατά τα άλλα– αντιπαράθεση ενώ ανέδειξε παράλληλα διαστάσεις του νέου νομοσχεδίου που προκαλούν «ανησυχία» σε μικρούς, περιφερειακούς, δήμους με αφορμή θέματα «παρέδρων» αλλά και ανεξάρτητων συνδυασμών. Στους μεγάλους δήμους ο πονοκέφαλος προκύπτει από τη λεγόμενη «κυβερνησιμότητα».
Η ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών κάτω από την πίεση ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ ίσως επανεξετάσει το βραχύβιο της διαβούλευσης και να κάνει αποδεκτές ουσιαστικές προτάσεις για βελτίωση αλλά η ανησυχία, όσων με ψυχραιμία παρατηρούν τις εξελίξεις, αφορά στον ενδεχόμενο κίνδυνο ο πολιτικός θόρυβος να «σκεπάσει» την ανάγκη επανεξέτασης διατάξεων που εφόσον ψηφισθούν με τη σημερινή τους μορφή, αργά ή γρήγορα θα υποχρεώσουν στην κατάθεση του… «Κλεισθένης ΙΙ». Προσκείμενοι στη ΝΔ δήμαρχοι επιμένουν στην άποψη της συνολικής απόσυρσης του σ/ν και σε διαφορετική περίπτωση αντιπροτείνουν ακόμη και «λουκέτα» σε δήμους σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
Η μειοψηφία των δημάρχων εκτιμά ότι ο «Κλεισθένης» βελτιώνει τον «Καλλικράτη» και πως αποτελεί «βάση συζήτησης» παρατηρώντας ωστόσο ότι το σ/ν επιδέχεται βελτιώσεων.
Κατά άλλους το μείζον πρόβλημα των ΟΤΑ δεν είναι ο εκλογικός νόμος αλλά η διαρκής μείωση των πόρων σε συνδυασμό με την αύξηση των αρμοδιοτήτων που δεν συνοδεύεται από αύξηση των πόρων και το ιδιαίτερα ασφυκτικό πλαίσιο που δημιουργούν μνημονιακές δεσμεύσεις και ελεγκτικοί μηχανισμοί με γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.
Ο Δήμος Λαρισαίων για παράδειγμα εδώ και 9 – 10 μήνες πλέον, δεν μπορεί να λάβει από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας την έγκριση για να ξεκινήσει το έργο της Μεγ. Αλεξάνδρου. Ο Ελεγκτής Νομιμότητας θα αποτελέσει την επόμενη ημέρα, αντικαθιστώντας την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
«ΚΥΒΕΡΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ»
Από την πρώτη ανάγνωση του σ/ν προκύπτουν αρκετές παρατηρήσεις αλλά όλοι εστιάζουν στο πώς θα επιτευχθεί η «κυβερνησιμότητα» δηλαδή πώς η νέα δημοτική αρχή θα διοικήσει, θα περνά τις θέσεις της όταν δεν θα διαθέτει την απαιτούμενη πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο.
Εξέλιξη που «φοβίζει» όπως είναι φυσιολογικό τους δημάρχους που μέχρι σήμερα με βάση την ενισχυμένη πλειοψηφία -ελέω εκλογικού νόμου- δεν «λογάριαζαν» την αντιπολίτευση και περνούσαν όποια απόφαση ήθελαν. Στην πραγματικότητα το ιδεατό θεώρημα της απλής αναλογικής στην πράξη θα προκαλέσει πρακτικά προβλήματα που σήμερα δεν είναι γνωστό πώς θα επιλυθούν.
Η δημοτική αρχή Τυρνάβου για παράδειγμα που με την ανεξαρτητοποίηση συμβούλων δεν διαθέτει πλέον την πλειοψηφία, δεν μπορεί ακόμη να εγκρίνει, για παράδειγμα το πρόγραμμα τεχνικών έργων. Ετσι αναζητούνται λύσεις που βασίζονται σε πλειοψηφίες βάσει… προγραμματισμένων απουσιών συμβούλων.
Οι προϋπολογισμοί επίσης των Δήμων, είναι «πλασματικοί» την περίοδο της κατάρτισης οπότε οι αναθεωρήσεις συνήθως… επιβάλλονται. Αν η αντιπολίτευση -με το νέο καθεστώς- θελήσει να μην εγκρίνει την αναμόρφωση του προϋπολογισμού τότε η κατάσταση δυσκολεύει για τη δημοτική αρχή που χωρίς πιστώσεις για έργα θα αδρανοποιηθεί.
Με δεδομένο επίσης ότι μέχρι σήμερα με αφορμή και τον «θανάσιμο εναγκαλισμό» κομμάτων και δημοτικών παρατάξεων, δεν υπάρχει κουλτούρα συνεργασιών, η κατάσταση θα περιπλακεί ακόμη περισσότερο. Δεν είναι δα και λίγες οι φορές που η αντιπολίτευση δεν συμφωνεί με κάποιο έργο μόνο και μόνο για να διαφωνήσει.
Η πρόβλεψη – «αντίδωρο» για ορισμό αντιδημάρχων και από την αντιπολίτευση ίσως περισώσει την κατάσταση αλλά «υποψιασμένοι» δήμαρχοι ανησυχούν για το ενδεχόμενο ενίσχυσης «συναλλαγών». Μέχρι σήμερα πάντως είναι γνωστό ότι ο μεγάλος αριθμός θέσεων αντιδημάρχων και θέσεων σε Νομικά Πρόσωπα κ.λπ. «απορροφούσε» γκρίνιες και αιτήματα για τοποθετήσεις, που περισσότερο προσωπικά αιτήματα ικανοποιούσαν και λιγότερο αφορούσαν στην υπηρέτηση των κοινών.
Στον νομό Λάρισας υπάρχουν άφθονα παραδείγματα από τοποθετήσεις που μεταβάλλονται ανάλογα με το αν ο αιρετός κατέλαβε ή όχι κάποιο αξίωμα. Το προεκλογικό «τάξιμο» για μετεκλογική «αξιοποίηση» είναι γνωστό και δεν διαφέρει αν πρόκειται για μικρό ή μεγαλύτερο δήμο.
ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΣΗ
Η εκπροσώπηση των κοινοτήτων με βάση τον αριθμό των κατοίκων της και η δυνατότητα σχηματισμού ανεξάρτητων ψηφοδελτίων, επισημάνθηκε με ένταση στην προχθεσινή συνεδρίαση της ΠΕΔ Θεσσαλίας από δημάρχους περιφερειακών περιοχών που διαθέτουν αρκετές κοινότητες.
Μέχρι σήμερα χωριά με 300 κατοίκους εξέλεγαν εκπρόσωπο (πάρεδρο) στο Τοπικό Συμβούλιο. Με το σ/ν Σκουρλέτη η «οροφή» αυξάνεται στους 500 κατοίκους με αποτέλεσμα, χωριά που μέχρι σήμερα είχαν 3μελή εκπροσώπηση στα Τοπικά Συμβούλια, με το νέο καθεστώς θα έχουν έναν εκπρόσωπο.
Όπως τα Αμπελάκια, η Καλλιπεύκη, η Σπηλιά, η Ελάτεια, η Κρανιά, ο Ευαγγελισμός, το Κυψελοχώρι, τα Τέμπη, το Λουτρό Λάρισας κ.α. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε στη συνεδρίαση της ΠΕΔ Θεσσαλίας «αυτό που θα συμβεί με τις τοπικές κοινότητες θα είναι τραγελαφικό καθώς θα ευνοήσει συναλλαγές με τις προτάσεις μομφής».
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ
Με το νέο σ/ν μπορεί να ενισχυθεί το φαινόμενο του τοπικισμού και να δοκιμασθεί η πολύπαθη διαδημοτική συνείδηση με δεδομένη και την εμπειρία του παρελθόντος ότι το έργο, κατασκευής του νέου δρόμου για παράδειγμα, τελείωνε στα όρια του γειτονικού χωριού. Αλλά και σήμερα, μεταξύ πολλών περιοχών στους ίδιους δήμους, δεν υπάρχουν «γέφυρες» επικοινωνίας.
Με το νέο καθεστώς λοιπόν, σε κοινότητες από 500 έως 2.000 κατοίκους θα δοθεί η δυνατότητα κατάρτισης αυτόνομου ψηφοδελτίου, ανεξάρτητα από τα ψηφοδέλτια του νυν δημάρχου, της αντιπολίτευσης κ.λπ. Εάν το αποφασίσουν οι κάτοικοι ενός τέτοιου χωριού τότε έχουν τη δυνατότητα κατάρτισης ανεξάρτητου (τοπικού) ψηφοδελτίου επικαλούμενοι την υπεράσπιση των συμφερόντων της κοινότητάς τους. Φιλοδοξίες που θα προκαλέσουν πραγματικό πονοκέφαλο σε νυν δημάρχους και επικεφαλής συνδυασμών, με δεδομένο ότι στα χωριά υπάρχει και τα πρόσθετο πρόβλημα της επαρκούς στελέχωσης των ψηφοδελτίων.
ΣΤΗΡΙΞΗ
Η ίδια ωστόσο πρόβλεψη έχει διπλή ανάγνωση με δεδομένο ότι, κάτοικοι ενός χωριού, μπορούν να διεκδικήσουν την ικανοποίηση αιτημάτων που προέκυψαν από τις παραδοξότητες του «Καλλικράτη». Με τη διευκρίνιση ότι δεν θα εγερθούν χωροταξικά θέματα, κάτοικοι χωριών του πρώην Δήμου Ευρυμενών (Στόμιο, Ομόλιο κ.α.) διεκδικούν ως γνωστόν να μην υπάγονται διοικητικά, όπως συμβαίνει σήμερα στον Δήμο Αγιάς, αλλά να ενταχθούν διοικητικά στον Δήμο Τεμπών.
Σημειώνεται πως με τον «Κλεισθένη» οι δήμοι διακρίνονται σε έξι κατηγορίες (μητροπολιτικοί, μεγάλοι -μεσαίοι- μικροί ηπειρωτικοί, ορεινοί και νησιωτικοί) με βάση τον πληθυσμό για την κατανομή των ΚΑΠ με διάφορα κριτήρια (ανεργία, κοινωνικές υπηρεσίες κ.λπ.).
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Άλλο «πονοκέφαλο» των επικεφαλής των συνδυασμών θα αποτελέσει η συμμετοχή των γυναικών, η ποσόστωση των οποίων αυξήθηκε σημαντικά καθώς η νέα πρόβλεψη απαιτεί συμμετοχή σε ποσοστό τουλάχιστον 40% «από κάθε φύλο». Στα χωριά υπήρχε ήδη ουσιαστικό πρόβλημα ένταξης γυναικών στα ψηφοδέλτια, με αποτέλεσμα η συμμετοχή τους στην πραγματικότητα να είναι τυπική.
Η αύξηση ωστόσο του ποσοστού των γυναικών δεν αποτελεί πρόβλεψη του «Κλεισθένη» όπως λανθασμένα σημειώνεται αλλά προβλέπεται από προηγούμενο νόμο περί ισότητας.
* Σημειώνεται πως, από τον πρώτο γύρο των εκλογών (στις 13/10/2019) θα εκλεγούν όλοι οι σύμβουλοι με βάση και τους σταυρούς προτίμησης ενώ δεύτερος γύρος εκλογών (στις 20/10/2019) θα απαιτηθεί όπου υπάρξουν συνδυασμοί που δεν συγκέντρωσαν απόλυτη πλειοψηφία (50%+1).
Αυτές οι εκλογές θα γίνουν μεταξύ των δύο επικρατέστερων συνδυασμών, για την ανάδειξη δημάρχου και περιφερειάρχη, διάσταση που επικρίνεται από αιρετούς καθώς «απέχει» της άδολης απλής αναλογικής.
Β. ΚΑΚΑΡΑΣ
ΚΩΝ. ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ:
«Το χειρότερο σ/ν για την Αυτοδοίκηση»
Ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας και πρόεδρος της ΕΝΠΕ Κων. Αγοραστός σχολιάζοντας το σχέδιο νόμου δήλωσε στην «Ε» πως «πρόκειται για το χειρότερο Σχέδιο Νόμου για την Αυτοδιοίκηση. Δεν είναι μεταρρύθμιση, δεν περιέχει ούτε μία θετική διάταξη. Αφορά μόνο στην αλλαγή του εκλογικού συστήματος και περιλαμβάνει ως… περιτύλιγμα διατάξεις ατάκτως ερριμμένες, στην ουσία επαναλαμβάνει διατάξεις του «Καλλικράτη». Είναι βέβαιο ότι όχι μόνο δεν λύνει προβλήματα αλλά θα πολλαπλασιάσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΟΤΑ στην καθημερινότητά τους.
Ο συνδυασμός απλής αναλογικής στον α’ γύρο (εκλογή συμβουλίων) και ενισχυμένης στον β’ γύρο (εκλογή περιφερειαρχών – δημάρχων) είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε φαινόμενα συναλλαγής κάτω από το τραπέζι καθώς και εγκλωβισμένη ακυβερνησία, δεδομένου ότι στην Αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει δυνατότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Μόνοι κερδισμένοι από το νομοσχέδιο οι ολιγάρχες που με μικρές χορηγίες θα διαμορφώνουν εύθραυστες πλειοψηφίες στα συμβούλια προωθώντας τα συμφέροντά τους.
Μεταρρύθμιση δεν σημαίνει απλά κάνω κάτι καινούργιο. Μεταρρύθμιση σημαίνει κάνω κάτι πιο αποτελεσματικό, πιο δίκαιο, πιο λειτουργικό και πιο γρήγορο. Μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση σημαίνει μεταρρύθμιση που αφορά στην καθημερινότητα κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα. Αφορά στο παρόν και το μέλλον κάθε οικογένειας. Αφορά πρωτίστως και κυρίως στα παιδιά μας και τις νέες γενιές. Η Μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να γίνει ερήμην της Αυτοδιοίκησης και πολύ περισσότερο ενάντια στην Αυτοδιοίκηση.
Καλούμε την Κυβέρνηση να αποσύρει το σχέδιο νόμου στο σύνολό του και να ξεκινήσουμε διάλογο με βάση την τεκμηριωμένη πρόταση της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας για τη μετεξέλιξη της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης σε Περιφερειακή Διακυβέρνηση και τις αποφάσεις των συνεδρίων της Αυτοδιοίκησης» καταλήγει ο κ. Αγοραστός.
ΑΠ. ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ:
«Σοβαρή τομή στα αυτοδιοικητικά»
Ο δήμαρχος Λαρισαίων Απ. Καλογιάννης σχολιάζοντας το σχέδιο νόμου δήλωσε στην «Ε» πως «το νομοσχέδιο Σκουρλέτη αποτελεί μια σοβαρή τομή στα αυτοδιοικητικά πράγματα της χώρας. Χρειάζεται ωστόσο συγκεκριμένες βελτιώσεις σε ορισμένα άρθρα. Για τον λόγο αυτό απαιτείται περισσότερος χρόνος διαβούλευσης μεταξύ του Υπουργείου και των ανθρώπων της αυτοδιοίκησης για ένα διάστημα δύο μηνών».
