Το φετινό συνέδριο ήταν αφιερωμένο στον μεγάλο φιλόλογο και πανεπιστημιακό δάσκαλο Φάνη Κακριδή, που πέθανε πριν έναν χρόνο. Στις ενδιαφέρουσες εισηγήσεις και εργασίες, που παρουσιάστηκαν καταδείχθηκε από εξαίρετους μαχόμενους φιλολόγους της τάξης, πανεπιστημιακούς δασκάλους, μεταπτυχιακούς φοιτητές και ερευνητές της Βυζαντινής Ιστορίας ο πλούτος και η σπουδαιότητα αυτής της μεγάλης ιστορικής περιόδου. Παρουσιάστηκαν εργασίες για τη σχέση Βυζαντίου - Νεοελληνικού Πολιτισμού, ως μια αδιάλειπτη συνέχεια στον χώρο της οικονομίας, της γλώσσας, των εθίμων και του πολιτισμού γενικότερα. Τονίστηκε η παρουσία της βυζαντινής επιρροής στους μεγάλους Ελληνες ποιητές, Ελύτη και Καβάφη, όπως και στο έργο του κορυφαίου μεταπολεμικού Κύπριου ποιητή, Κυρ. Χαραλαμπίδη.
Σημαντική αναφορά έγινε, κυρίως, από Κύπριους συναδέλφους (των οποίων η παρουσία κάθε χρόνο είναι μεγάλη) στην επίδραση του Βυζαντίου στον χώρο της Κύπρου. Μεγάλη αναφορά έγινε και στις αραβοβυζαντινές σχέσεις που πέρασαν μεγάλες περιόδους διαμάχης.
Ιδιαίτερη νύξη έγινε στις σχέσεις Βυζαντίου και βαλκανικών κρατών κυρίως της Βουλγαρίας (Συμεών Α’). Ενα άλλο θέμα που έχει απασχολήσει πάρα πολύ την ιστοριογραφία της βυζαντινής περιόδου ήταν και οι λόγιοι - χρονογράφοι (βλ. Κ. Μανασσής) με το έργο τους.
Εργασίες, επίσης, παρουσιάστηκαν για τις ταραχώδεις σχέσεις Λατίνων και Βυζαντινών, που χαρακτηρίστηκαν από μακροχρόνια αντιπαλότητα. Σημαντική ήταν και η ανακοίνωση στο συνέδριο για την Άννα Κομνηνή, ενώ παρουσιάστηκαν εργασίες με αναφορές σε σημαντικούς Βυζαντινούς αυτοκράτορες (π.χ. Φώτιος, Κων. Πορφυρογέννητος κ.λπ.). Ιδιαίτερη μνεία μέσω των εισηγήσεων έγινε στην επίδραση της βυζαντινής τέχνης στις τοιχογραφίες, στα ψηφιδωτά κ.λπ. Αναφορά έγινε και στην επιρροή της πλατωνικής και αριστοτελικής φιλοσοφίας στον χώρο των βυζαντινών γραμμάτων ενώ πρωτότυπη, από πλευράς θεματολογίας, ήταν η εισήγηση για τα παρωνύμια των βυζαντινών αυτοκρατόρων. Η εικονομαχία ήταν το αντικείμενο πολλών εισηγήσεων, ενώ ενδιαφέρουσα ήταν και η εργασία του Λαρισαίου συναδέλφου Γ. Κουλουρά, σχετικά με την αυτοκρατορική οικογένεια των Μαλιασσηνών στην Ανατ. Θεσσαλία (13ος αι. μ.Χ.). Παρουσία που κόσμησε το συνέδριο ήταν και αυτή του γέροντος Ελισσαίου, καθηγούμενου της Ιεράς Μονής Σίμωνος Πέτρας, που σκιαγράφησε με εμπνευσμένο τρόπο την καταλυτική παρουσία του Αγίου Ορους ως μιας ζωντανής βυζαντινής κληρονομιάς. Πέρα από τις αξιόλογες εισηγήσεις, κατατέθηκε στο τέλος ο γόνιμος προβληματισμός και η αγωνία του φιλολόγου της τάξης για την περαιτέρω πορεία των βυζαντινών σπουδών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.
Η συνεχούμενη συρρίκνωση των ωρών Ιστορίας στο σχολείο, η επιχειρούμενη αναδιάταξη των προγραμμάτων σπουδών στο Γυμνάσιο, η ανάθεση του μαθήματος σε άλλες ειδικότητες, ήταν αντικείμενο του προβληματισμού και της αγωνίας των φιλολόγων, που μοχθούν καθημερινά στο σχολείο για την παροχή ανθρωπιστικών γνώσεων.
Παράλληλα, όμως, αναδείχτηκε και η ευρυμάθεια, η επιστημονική κατάρτιση και αρτιότητα τόσο των εισηγητών όσο και των συνέδρων, πάνω σ’ ένα θέμα όπως του Βυζαντίου που πάντα συναρπάζει...
Κοντογιάννης Γρηγόρης,
φιλόλογος, Γυμνάσιο – Λυκειακές Τάξεις Μακρυχωρίου Λάρισας
