Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθεί η επίδραση ενός λειτουργικού προγράμματος προπόνησης δύναμης κάτω άκρων στη δύναμη, στην ταχύτητα, στην αλτικότητα και την ευκινησία. Στην έρευνα συμμετείχαν 17 έφηβοι ποδοσφαιριστές, οι οποίοι χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Η μία από αυτές αποτελούσε την ομάδα ελέγχου (n=8) και η άλλη την ομάδα ενδυνάμωσης (n=9). Όλοι οι δοκιμαζόμενοι πραγματοποίησαν τις αρχικές και τελικές μετρήσεις στο γήπεδο, όπου διεξάγονταν οι προπονήσεις της ομάδας καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Αξιολογήθηκαν: η μέγιστη δύναμη στο ημικάθισμα, η ταχύτητα στα 10 και 20 μέτρα, το κατακόρυφο άλμα, το άλμα με υποχωρητική φάση, το άλμα με πτώση, η ευκινησία και η ταχύτητα λακτίσματος της μπάλας. Ακολούθησε προπονητικό πρόγραμμα 4 εβδομάδων με 2 προπονητικές μονάδες την εβδομάδα και για τις 2 ομάδες. Μετά το τέλος του προπονητικού προγράμματος πραγματοποιήθηκαν οι τελικές μετρήσεις με την ίδια δοκιμασία και κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Το προπονητικό πρωτόκολλο για την πειραματική ομάδα περιλάμβανε προπόνηση δύναμης κάτω άκρων διάρκειας 25 λεπτών, ενώ αντίστοιχα η ομάδα ελέγχου την ίδια ώρα εκτελούσε ασκήσεις με μπάλα μέτριας έντασης. Για να διαπιστωθεί η επίδραση του παρεμβατικού προγράμματος χρησιμοποιήθηκε ανάλυση διακύμανσης ως προς δύο παράγοντες (2 ομάδες x 2 χρονικές στιγμές) με επαναλαμβανόμενο τον ένα παράγοντα (χρονικές στιγμές) και ορίστηκε το επίπεδο σημαντικότητας p<0,05.
Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε πως σε κάποιες παραμέτρους υπήρχε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ αρχικών και τελικών μετρήσεων. Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι βελτιώθηκαν: α) η μέγιστη δύναμη στο ημικάθισμα, β) η ταχύτητα λακτίσματος της μπάλας γ) τα άλματα. Από τα αποτελέσματα της έρευνας διαπιστώθηκε ότι μετά από ένα συνδυαστικό πρόγραμμα λειτουργικής προπόνησης δύναμης διάρκειας 4 εβδομάδων βελτιώθηκε η δύναμη, η ταχύτητα, η αλτικότητα και η ευκινησία.
Η δύναμη αποτελεί μία σημαντική παράμετρο της φυσικής κατάστασης στο ποδόσφαιρο και έχει στενή σχέση με την ταχύτητα, την αλτικότητα και την ευκινησία, που αποτελούν επίσης σημαντικές παράμετροι που μπορεί να κρίνουν την επιτυχία στην έκβαση ενός αγώνα. Έτσι η εφαρμογή ενός προγράμματος λειτουργικής προπόνησης δύναμης σε νεαρούς ποδοσφαιριστές μπορεί να αποφέρει βελτιώσεις στη δύναμη κάτω άκρων, στην ταχύτητα, στην αλτικότητα και την ευκινησία. Οι ασκήσεις αυτές είναι εύκολο να εκτελούνται από τους ποδοσφαιριστές πριν το κύριο μέρος της καθημερινής τους προπόνησης, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και να αποτελούν τη βάση για την προπόνηση δύναμης με βάρη και την πλειομετρική προπόνηση που θα ακολουθήσει. Οι κινήσεις που χρειάζεται να γίνονται από τους νεαρούς ποδοσφαιριστές κατά τη διάρκεια ενός αγώνα απαιτούν την παραγωγή ισχύος και σχετίζονται με σπριντ, επιταχύνσεις, επιβραδύνσεις, άλματα και αλλαγές κατεύθυνσης. Πολλές από αυτές τις κινήσεις τείνουν να μοιάζουν κινησιολογικά με ασκήσεις δύναμης, που μπορούν να εφαρμοστούν από τους αθλητές στο γήπεδο. Επιπλέον η ανάπτυξη της δύναμης από την παιδική ακόμη ηλικία μπορεί να δράσει προληπτικά σε τυχόν τραυματισμούς. Κρίνεται λοιπόν αναγκαίο για τους προπονητές φυσικής κατάστασης η ανεύρεση προγραμμάτων δύναμης, τα οποία να έχουν άμεση συσχέτιση με το άθλημα του ποδοσφαίρου, να βελτιώνουν και να αναπτύσσουν τη δύναμη και τις υπόλοιπες παραμέτρους που συνδέονται στενά με αυτήν (ταχύτητα, αλτικότητα), καθώς επίσης και να μπορούν να εφαρμοστούν στο γήπεδο. Οι προπονητές σε τέτοιου είδους προγράμματα μπορούν να αλλάζουν τη δυσκολία των ασκήσεων (αύξηση της επιβάρυνσης) κάθε 2-3 εβδομάδες ούτως ώστε και οι νεαροί αθλητές να προσαρμόζονται ανάλογα σε αυτήν την προπόνηση.
Το κοινό φυσιολογικό υπόβαθρο της ταχύτητας, της ευκινησίας και της αλτικής ικανότητας υποδηλώνει ότι η αύξηση της δύναμης θα έχει θετική επίδραση είτε αυτή γίνεται στο γήπεδο - γυμναστήριο με το βάρος του σώματος και επιπλέον εξοπλισμό, όπως ιατρικές μπάλες, ιμάντες αιώρησης είτε γίνεται με ελεύθερα βάρη ή με σταθερά μηχανήματα δύναμης στο γυμναστήριο. Η λειτουργική προπόνηση δύναμης αποτελεί από μόνη της μία μέθοδο στην οποία ναι μεν δεν χρειάζεται να υπερνικήσεις μεγάλα φορτία με εξωτερική αντίσταση, αλλά πολλές ασκήσεις από μόνες τους απαιτούν ένα σχετικά καλό επίπεδο δύναμης για να μπορέσουν να πραγματοποιηθούν από τον εκάστοτε αθλητή. Επιπλέον ένας ακόμα λόγος είναι ότι η φύση του αθλήματος του ποδοσφαίρου είναι τέτοια όπου στη διάρκεια του αγώνα πολλές ενέργειες πέρα από την εφαρμογή δυνάμεων σε πολλαπλά επίπεδα απαιτούν και ισορροπία και μάλιστα στο ένα κάτω άκρο. Έτσι με τη λειτουργική προπόνηση δύναμης, αλλά και επιπλέον εξοπλισμό μπορεί να επιτευχθεί ταυτόχρονη προπόνηση δύναμης – ισορροπίας με ασκήσεις φυσικά που να μοιάζουν κινησιολογικά με αυτές που γίνονται κατά τη διάρκεια ενός αγώνα. Με βάση τα παραπάνω ο προπονητής φυσικής κατάστασης καλείται να σχεδιάσει τις κατάλληλες λειτουργικές ασκήσεις δύναμης, οι οποίες να έχουν επίδραση τόσο στα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για την ανάπτυξη της δύναμης (ένταση – όγκος) όσο και να μοιάζουν κινησιολογικά με τις ενέργειες που γίνονται στον αγώνα.*Ο Χαράλαμπος Παναγούλης είναι γυμναστής της ΠΑΕ ΑΕΛ, πτυχιούχος του ΤΕΦΑΑ Τρικάλων. Η παραπάνω έρευνα έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών «Άσκηση και Ποιότητα ζωής» (με κατεύθυνση τη μεγιστοποίηση αθλητικής απόδοσης και επίδοσης) των ΤΕΦΑΑ Κομοτηνής και Τρικάλων.Σημ.: Η παραπάνω διατριβή δημοσιεύτηκε στο Journal of Strength & Conditioning Research (2019) με τίτλο In-season integrative neuromuscular strength training improves performance of early-adolescent soccer players (Panagoulis, Ch., Chatzinikolaou, A., Avloniti, A., Loentsini, D., Deli, CH., Draganidis, D., Stampoulis, Th., Oikonomou, T., Papanikoloaou, K., Rafailakis, L., Kambas, A., Jamurtas, A., Fatouros, I.)
Του Χαράλαμπου Παναγούλη*
