Δυστυχώς, περιορισμένο υπήρξε το ενδιαφέρον τους για την ασφάλεια από πλημμύρες (όπως, άλλωστε, φάνηκε και στους «Ιανό», «Ντάνιελ» και «Ελίας»). Παντελής, επίσης, η έλλειψη ενσυναίσθησης για την ΑΜΕΣΗ ανάγκη διασφάλισης αποθεμάτων νερού (για προστασία και αποκατάσταση οικοσυστημάτων, λειψυδρία κ.λπ.).
Ομοίως για έργα εξοικονόμησης νερού (σύγχρονα συστήματα μεταφοράς και διανομής νερού για αρδεύσεις, κλειστά δίκτυα, ψηφιακά συστήματα κ.λπ.), αλλά και για έργα ταμίευσης νερού με πολλαπλές χρήσεις.
Και φυσικά ούτε λόγος να γίνεται για οργανωμένη επιστημονική διαχείριση των υδάτων, κάτι που χωρίς την αποφασιστική συμμετοχή των χρηστών και με… ανώνυμες εταιρείες δεν έχει ουσιαστικά καμία προοπτική επιτυχίας και σίγουρα εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.
Έχει, λοιπόν, αποδειχθεί πως οι κυβερνήσεις αυτής της περιόδου το μόνο για το οποίο είχαν «ενδιαφέρον» ήταν να μη διατεθούν χρηματοδοτικοί πόροι από τις δημόσιες επενδύσεις (η «επενδυτική βαθμίδα» βλέπετε…) και παράλληλα να δίνονται άφθονες καθησυχαστικές υποσχέσεις στους εύπιστους Θεσσαλούς, έτσι ώστε κατά την κυβερνητική τους θητεία να μην εκδηλωθούν συστηματικές αντιδράσεις.
Και φαίνεται πως σε γενικές γραμμές και με τη «συμβολή» (μέσω της… μη συμμετοχής) ενός μέρους των κομμάτων της εκάστοτε αντιπολίτευσης, ο στόχος τους αυτός επιτυγχάνεται.
Από το 2014 και μετά μπήκαν στη ζωή μας και τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων, τα γνωστά ως ΣΔΛΑΠ, σε εφαρμογή σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας. Κι ενώ εμείς οι αφελείς εκτιμούσαμε πως τα ΣΔΛΑΠ αποτελούν χρήσιμα εργαλεία για εφαρμογή μέτρων και έργων προς αναβάθμιση των οικοσυστημάτων μας (τα οποία σημειωτέον κατατάσσονται ανάμεσα στα πιο επιβαρυμένα σε όλη την Ε.Ε.), η ευρηματικότητα των κυβερνώντων μετέτρεψε τα Σχέδια Υδάτων σε «χρήσιμα» για αυτούς εργαλεία επικοινωνιακής διαχείρισης και διατήρησης πολιτικών ισορροπιών, και μάλιστα χωρίς καν να τα εφαρμόζουν!
Και καμιά φορά αναλογιζόμαστε πόσες προσπάθειες έγιναν και πόσος χρόνος αναλώθηκε από επιστήμονες, αυτοδιοικητικούς, φορείς, αγρότες και επαγγελματίες για να συνεισφέρουν με τις προτάσεις τους στη ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ του καθενός από τα τρία Σχέδια Υδάτων που υποβλήθηκαν από τρεις διαδοχικές κυβερνήσεις (Σαμαρά 2014, Τσίπρα 2017, Μητσοτάκη 2024).
Και πιο ήταν το αποτέλεσμα; Τα δύο πρώτα Σχέδια εγκρίθηκαν μεν, αλλά αποδεδειγμένα ούτε αξιοποιήθηκαν από τις κυβερνήσεις ούτε επί της ουσίας εφαρμόστηκαν.
Το τρίτο Σχέδιο που στις τρέχουσες δραματικές για τη Θεσσαλία συνθήκες ελπίζαμε να τεθεί σε εφαρμογή, βρίσκεται ήδη σε δικαστική «εμπλοκή» μετά την υποβολή προσφυγής στο ΣτΕ (από οργανώσεις Αιτωλοακαρνάνων και «οικολόγων») ενάντια στο καθόλα άρτιο τεχνικά Σχέδιο Υδάτων (ΣΔΛΑΠ) που ενέκρινε τον περασμένο Ιούνιο η σημερινή κυβέρνηση (η οποία, πάντως, δεν εξέδωσε ούτε καν μία ανακοίνωση για να υπερασπιστεί τη δική της πολιτική απόφαση που αμφισβητείται μέσω της προσφυγής!).
Ας μείνουμε λίγο σε αυτό. Στόχος των οργανώσεων που προσέφυγαν είναι η ακύρωση της προβλεπόμενης στο ΣΔΛΑΠ «εκτροπής Αχελώου». Χαρακτηριστικές οι... «πολεμικές» κραυγές με τις οποίες ανακοινώθηκε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία (Agrinionews, 31/10/24, «Αχελώος: Ξεκινά νέος πόλεμος για την εκτροπή του ποταμού»!!).
Την ίδια ώρα η κυβέρνηση, η αξιωματική αντιπολίτευση και διάφορα φιλικά τους μέσα ενημέρωσης (ενδεικτικά «Καθημερινή», ΕΦ-ΣΥΝ) έδειξαν να επιχαίρουν για την εξέλιξη αυτήν, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.
Κατά την εκτίμησή μας το «παιχνίδι» αυτό της προσφυγής πολύ πιθανόν να ήταν στημένο ή (κατά το επιεικέστερο…) εν γνώσει και με την ανοχή της κυβέρνησης.
Η προσφυγή αυτή, αντικειμενικά, εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο τις τοπικιστικές (και όχι μόνο) αντιπαραθέσεις, την καλλιέργεια συγχύσεων και αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης, τη στασιμότητα στα ημιτελή αυτά έργα επί του Αχελώου, ενώ αντικειμενικά δημιουργεί προσκόμματα ακόμη και στη συνολική εφαρμογή του ΣΔΛΑΠ.
Για εμάς είναι δύσκολο να πιστέψουμε πως όλοι αυτοί οι φιλοκυβερνητικοί παράγοντες της Αιτωλοακαρνανίας και οργανώσεις, όπως η «Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού», θα έπαιρναν μία τόσο σοβαρή πολιτική πρωτοβουλία, χωρίς την έγκριση του Μαξίμου και μάλιστα, ενάντια σε μία σημαντική πολιτική επιλογή της κυβέρνησης, όπως είναι η έγκριση του θεσσαλικού Σχεδίου Υδάτων (που σημειωτέον φέρει την υπογραφή Μητσοτάκη).
Να, λοιπόν, που χρήσιμες ευρωπαϊκές οδηγίες και νομοθετήματα γίνονται καμιά φορά παιχνίδι στα χέρια ανεύθυνων κυβερνήσεων.
Να που η εφαρμογή των νόμων μερικές φορές να γίνεται επιλεκτικά, όχι κυρίως με βάση τις αδήριτες ανάγκες μιας περιοχής, αλλά ανάλογα με τα συμφέροντα που εξυπηρετούν και τις πολιτικές ισορροπίες που προσπαθούν να προστατέψουν.
Από την άλλη πλευρά, όμως, όταν πρόκειται για ευρωπαϊκές κατευθύνσεις που εξυπηρετούν μείζονα συμφέροντα ολιγοπωλίων (χρηματιστήρια των τιμών ενέργειας, ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.), εκείνες εφαρμόζονται απαρέγκλιτα και με υποδειγματική συνέπεια, παρότι αντικειμενικά βλάπτουν τα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού.
Όσο δε για τις μεθόδους που χρησιμοποιούν ώστε να κατευνάσουν τη δικαιολογημένη αγανάκτηση του κόσμου, αυτές είναι γνωστές και δοκιμασμένες. Συνεχείς επισκέψεις πλήθους υπουργών με δήθεν ενδιαφέρον για τα προβλήματα της περιοχής, ανούσιες συσκέψεις με φωτογραφίες, αγκαλιές και καθησυχαστικές δηλώσεις παρουσία «φίλων» δημάρχων και κάθε είδους «ημέτερων» τοπικών παραγόντων.
Άφθονες υποσχέσεις που κάθε τόσο επανέρχονται στην ημερήσια διάταξη, ενώ ελάχιστες από αυτές γίνονται πράξη.
Προς επιβεβαίωση των παραπάνω ισχυρισμών μας επιλέγουμε τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα που συνδέονται με το υδατικό, την αντιπλημμυρική μας προστασία (όπως προκύπτει και από το υπό έγκριση ΣΔΚΠ) και τη λειψυδρία.
Πρόκειται για τα τρία έργα ταμίευσης υδάτων που εξήγγειλε πρόσφατα ο κ. πρωθυπουργός.
Ένα είναι το φράγμα Πύλης. Είχε ενταχθεί σε πρόγραμμα υλοποίησης στα μέσα της δεκαετίας 1980 και μάλιστα, τότε είχαν πραγματοποιηθεί και κάποιες αρχικές τεχνικές εργασίες. Στη συνέχεια, το έργο εγκαταλείφθηκε, όμως αρκετά αργότερα (δεκαετία 2010) απέκτησε οριστική τεχνική μελέτη, καθώς και περιβαλλοντική αδειοδότηση, δηλαδή έργο ώριμο και μάλιστα σε υψηλό βαθμό, ώστε να δημοπρατηθεί η κατασκευή του.
Παρόλα αυτά, οι επόμενες κυβερνήσεις αγνόησαν το πολύτιμο και ταυτόχρονα «ώριμο» αυτό έργο, ενώ πρόσφατα η κυβέρνηση Κυρ. Μητσοτάκη εξήγγειλε την πρόθεσή της να εκπονηθεί νέα μελέτη (!) (για την οποία έως σήμερα δεν έχει ανακοινωθεί η υπογραφή σύμβασης...). Άντε φτου κι από την αρχή…
Ανάλογα ισχύουν και για το φράγμα Μουζακίου. Όλοι, συμπεριλαμβανομένης της κυβέρνησης, γνωρίζουν καλά πως το τεχνικό αντικείμενο του έργου είναι αδύνατο να καθοριστεί χωρίς να οριστικοποιηθεί η απόφαση εάν τελικά θα μεταφερθούν ή όχι νερά από το εγκαταλελειμμένο φράγμα-ταμιευτήρα της Συκιάς επί του Αχελώου, πού θα ταμιευτούν τα νερά αυτά, πώς θα αξιοποιηθούν ενεργειακά κ.ο.κ. Με απλά λόγια, Μουζάκι και Αχελώος πάνε μαζί, κάτι που σημαίνει πως, εφόσον δεν αποφασίζουν την επανεκκίνηση των έργων Αχελώου, συνειδητά πλέον καλλιεργούν ψεύτικες ελπίδες στους Θεσσαλούς και κοροϊδεύουν απροκάλυπτα τον δήμαρχο και τους κατοίκους της πληγωμένης αυτής περιοχής (από τον «Ιανό» και όχι μόνο).
Τέλος, όσον αφορά το εξαγγελθέν φράγμα Σκοπιάς Φαρσάλων επί του ποταμού Ενιπέα, αυτό υποτίθεται πως βρίσκεται σε διαδικασία υλοποίησης εδώ και πολύ καιρό (από την προηγούμενη κυβερνητική θητεία Κ. Μητσοτάκη).
Στην πραγματικότητα, όμως, το έργο το «τρέχουν» με… ρέγουλα, επιδεικνύοντας εκπληκτική μαεστρία στις καθυστερήσεις! Σημειωτέον πως η πρόσληψη βασικού τεχνικού συμβούλου έγινε μόλις πριν λίγους μήνες, που σημαίνει πως απέχουμε πολύ ακόμα από τον προσδιορισμό τού τεχνικού αντικειμένου της εργολαβίας (!). Όσον αφορά την περιβαλλοντική μελέτη και αδειοδότηση του έργου. ούτε λόγος να γίνεται. Κατά τα λοιπά το έργο υποτίθεται πως βρίσκεται σε «διαγωνιστική» διαδικασία… (σημ. το ζήτημα αυτό αποτέλεσε πριν μερικούς μήνες αντικείμενο κοινοβουλευτικού ελέγχου ακόμη και από βουλευτές της συμπολίτευσης...).
Και να σκεφθεί κανείς πως ΟΛΑ τα έργα που αναφέραμε (Πύλη, Μουζάκι, Σκοπιά εντός της λεκάνης Πηνειού, αλλά και Συκιά επί της λεκάνης Αχελώου) περιλαμβάνονται τεκμηριωμένα στο εγκεκριμένο Σχέδιο Υδάτων της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επιβεβαιώνοντας (με βάση τα στοιχεία που παραθέσαμε) την ουσιαστική απαξίωση του ΣΔΛΑΠ και την υποκρισία που διακρίνει την πολιτική τους συμπεριφορά.
Αυτή, όμως, η τακτική της εξαπάτησης των Θεσσαλών δεν μπορεί άλλο να συνεχιστεί. Αυτοδιοίκηση, φορείς και οργανώσεις της περιοχής, όπως έδειξαν και με την παρουσία τους κατά την πρόσφατη σύσκεψη που συγκάλεσε ο περιφερειάρχης Δημήτρης Κουρέτας, ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ ΝΑ ΑΠΑΙΤΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΕΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΥΔΑΤΩΝ (ΣΔΛΑΠ) και παράλληλα να ακυρώσουν στην πράξη την επιβεβαιωμένη πλέον πρόθεση του κ. πρωθυπουργού και της κυβέρνησής του να «περάσει» και το υπόλοιπο της τρέχουσας κυβερνητικής τους θητείας χωρίς να διαθέσουν χρήματα για θεσσαλικά έργα και χωρίς να «σπάσουν αυγά» σε κρίσιμα ζητήματα (π.χ. Αχελώος), φοβούμενοι πως ενδεχομένως θα επιφέρουν σε αυτούς κάποιο πολιτικό κόστος.
Κι όπως λέει κι ο λαός (ή όπως θα το παραφράζαμε εμείς), «όποιος δε θέλει να ζυμώσει… δέκα χρόνια κοσκινίζει»!
* Ο Γκούμας Κώστας είναι γεωπόνος, πρ. δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κεντρικής Ελλάδας, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
* Ο Μπαρμπούτης Τάσος είναι πολιτικός μηχανικός, μέλος Δ.Σ. ΕΘΕΜ, πρ. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ, μέλος Ε.Δ.Υ.ΘΕ.
