Ο αγροδιατροφικός τομέας στη Θεσσαλία είναι πολύ σημαντικός, καθώς οι εξαγωγές τα τελευταία χρόνια έχουν διπλασιαστεί, με τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα, που διαθέτουν τη σχετική σήμανση ποιότητας με γεωγραφική ένδειξη να κατέχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στον πίνακα εξαγωγών. Τα ποιοτικά πιστοποιημένα, παραδοσιακά προϊόντα πρέπει να αποτελέσουν τη βαριά βιομηχανία της περιοχής μας. Μπορεί στην παρούσα φάση τα πιστοποιημένα προϊόντα να μην είναι ο βασικός παράγοντας που θα επηρεάσει την τελική απόφαση του καταναλωτή, αλλά σιγά σιγά ολοένα και περισσότεροι αναζητούν στα ράφια την ένδειξη που παρέχει πληροφορίες για την... καταγωγή του προϊόντος. Βασικά όμως βοηθά στον τομέα των εξαγωγών, αφού ένα σήμα πιστοποίησης ή γεωγραφικής ένδειξης αποτελεί διαβατήριο για την είσοδο του ελληνικού προϊόντος στις ξένες αγορές. Εφόσον τιμή και ποιότητα είναι στο επιθυμητό επίπεδο, τότε το προϊόν γίνεται ανάρπαστο. Στην αγορά του εξωτερικού. Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί η φέτα που είναι ένας από τους μεγαλύτερους πρεσβευτές της Ελλάδας στο εξωτερικό.
Έτσι μόνο ικανοποίηση σκορπά κυρίως στην επαρχία Ελασσόνας, στην Σκόπελο και την Αλλόνησο για τα διάφορα τυροκομικά προϊόντα τους, η είδηση ότι δημοσιεύτηκε ο Κανονισμός της Ε.Ε. στις 19 Ιουνίου, για την καθιέρωση του σήματος «ορεινά προϊόντα», προκειμένου τα προϊόντα αυτά να αποκτήσουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στην αγορά. Απομένει βέβαια και η εναρμόνιση του Κανονισμού στο εθνικό δίκαιο για να υλοποιηθεί το νέο σήμα, εξέλιξη τυπική σύμφωνα με ανθρώπους του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Το ΥΠΑΑΤ, το οποίο στη συνέχεια θα πρέπει να ορίσει τους επιμέρους παράγοντες, με βάση τους οποίους ένα προϊόν θα διαθέτει το σήμα «ορεινό προϊόν».
Μπορεί μέχρι τώρα να υπάρχουν τα σήματα ΠΟΠ και τα Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης, αλλά και το Thes-agro που θα τρέξει το επόμενο διάστημα στη Θεσσαλία, ωστόσο αυτά δεν κατοχυρώνουν μια γκάμα τυροκομικών προϊόντων, όπως το κατσικίσιο γάλα και τυρί, κεφαλοτύρι, ανεβατό, βοσκοτύρι, κ.ά. Έτσι ένα ακόμη σήμα ενσωματώνεται στην αγορά του πρωτογενούς τομέα. Πόσο θα επηρεάσει την προώθηση των προιόντων; Ο χρόνος θα δείξει…
Όπως είναι γνωστό η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καθιερώσει με τη νέα ΚΑΠ, τρία νέα σήματα για την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων, τα «παραδοσιακά», «ορεινά» και τα «νησιωτικά», με στόχο να αυξήσει σημαντικά την υπεραξία τους στις ξένες αγορές, ενώ η κατάταξη ενός προϊόντος σε κάθε μια από τις παραπάνω κατηγορίες θα γίνεται με ιστορικά, λαογραφικά και άλλα κριτήρια, τα οποία πρόκειται να καθοριστούν μέσα στους επόμενους μήνες, προκειμένου το μέτρο να τεθεί σε ισχύ από το 2015, με την έναρξη εφαρμογής της νέας ΚΑΠ.
Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ
Αναλυτικότερα ο επίμαχος Κανονισμός 665\2014 επιτρέπει την εφαρμογή της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής» για προϊόντα που παράγονται από ζώα σε ορεινές περιοχές, όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 31 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, και τα οποία μεταποιούνται στις εν λόγω περιοχές. Επιτρέπει την εφαρμογή της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής» για προϊόντα προερχόμενα από ζώα που έχουν εκτραφεί επί τουλάχιστον τα τελευταία δύο τρίτα της ζωής τους στις ανωτέρω ορεινές περιοχές, εφόσον η μεταποίηση των προϊόντων αυτών πραγματοποιείται στις εν λόγω περιοχές. Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 2, επιτρέπεται η εφαρμογή της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής» για προϊόντα που προέρχονται από εποχιακώς μετακινούμενα ζώα τα οποία έχουν τραφεί επί τουλάχιστον το ένα τέταρτο της ζωής τους με βόσκηση σε βοσκοτόπους ορεινών περιοχών στο πλαίσιο της εποχιακής μετακίνησης. Προκειμένου να αποτραπεί η παραπλάνηση των καταναλωτών, πρέπει να αποσαφηνιστεί η χρήση της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής» για προϊόντα ζωικής προέλευσης. Για τα προϊόντα που προέρχονται από ζώα, όπως το γάλα και τα αυγά, η παραγωγή θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ορεινές περιοχές. Για τα προϊόντα που παρασκευάζονται από ζώα, όπως το κρέας, τα ζώα θα πρέπει να έχουν εκτραφεί σε ορεινές περιοχές. Δεδομένου ότι οι γεωργοί συχνά αγοράζουν νεαρά ζώα, τα ζώα αυτά θα πρέπει να έχουν διανύσει τουλάχιστον τα τελευταία δύο τρίτα της ζωής τους σε ορεινές περιοχές.
Και σε άλλους τομείς
Επίσης ο Κανονισμός εκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως:
Ζωοτροφές (άρθρο 2): Προβλέπεται ότι οι ζωοτροφές και οι πρώτες ύλες για τα προϊόντα που χρησιμοποιούν τον όρο «προϊόν ορεινής παραγωγής» θα πρέπει να προέρχονται «κυρίως από ορεινές περιοχές» και στην περίπτωση των μεταποιημένων προϊόντων, αυτές «πρέπει να παράγονται σε ορεινές περιοχές». Συγκεκριμένα, οι ζωοτροφές, που θα πρέπει να προέρχονται από ορεινές περιοχές, θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 50% του ετήσιου σιτηρέσιου των ζώων. Το μερίδιο αυτό ορίζεται στο 60% για μηρυκαστικά και στο 25% στην περίπτωση των χοίρων.
Προϊόντα μελισσοκομίας (άρθρο 3): Επιτρέπεται η εφαρμογή της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής» για τα προϊόντα μελισσοκομίας εφόσον οι μέλισσες έχουν συλλέξει το νέκταρ και τη γύρη μόνο σε ορεινές περιοχές.
Προϊόντα φυτικής προέλευσης (άρθρο 4): Όσον αφορά τα προϊόντα φυτικής προέλευσης, επιτρέπεται η εφαρμογή της ένδειξης «προϊόν ορεινής παραγωγής», μόνον εφόσον τα φυτά έχουν καλλιεργηθεί σε ορεινές περιοχές.
Ο νέος κανονισμός ορίζει ακόμα ότι επιτρέπεται να εκτελούνται οι ακόλουθες εργασίες μεταποίησης εκτός ορεινών περιοχών (άρθρο 6), εφόσον η απόσταση από την ορεινή περιοχή δεν υπερβαίνει τα 30 χιλιόμετρα: (α) Εργασίες μεταποίησης για την παραγωγή γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων σε μεταποιητικές εγκαταστάσεις οι οποίες υφίστανται στις 3 Ιανουαρίου 2013, (β) σφαγή των ζώων, τεμαχισμός των σφαγίων και αφαίρεση των οστών και (γ) έκθλιψη ελαιολάδου.
ΑΘΑΝ. ΠΑΙΔΗΣ
Ικανοποιημένος από τη δημοσίευση του Κανονισμού ο Ελασσονίτης περιφερειακός σύμβουλος Αθανάσιος Παιδής κάνει λόγο για «μια σημαντική απόφαση, αφού πιστοποιημένα ποιοτικά τρόφιμα σημαίνει παράδοση και φύση. Είναι το μέλλον μας. Μάλιστα στο περιφερειακό συμβούλιο καινοτομίας και πάνω στην έξυπνη εξειδίκευση έγινε μια εξαιρετική δουλειά σε συνεργασία με πάρα πολλούς φορείς, στην οποία προέκυψαν πολύ χρήσιμα συμπεράσματα για τον αγροδιατροφικό τομέα, τα οποία θα παρουσιαστούν στο ευρύ κοινό πολύ σύντομα. Όσον αφορά στο νέο σήμα «ορεινών προϊόντων» που θέσπισε η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτό έρχεται να προσδώσει μεγαλύτερη υπεράξια στα προϊόντα μας και ιδιαίτερα στα προϊόντα της κτηνοτροφίας, αφού βασικό ρόλο παίζουν οι ζωοτροφές, οι οποίες κατά 50% πρέπει να προέρχονται από την περιοχή. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι πιο εύκολη και όχι τόσο χρονοβόρα η υιοθέτηση αυτού του νέου σήματος. Η σήμανση "Ορεινά προϊόντα" θα δώσει μια επιπλέον ώθηση στους γεωργούς ορεινών περιοχών - για παράδειγμα στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων και όχι μόνο - αλλά και θα βοηθήσει, επίσης, να ενημερώνονται οι καταναλωτές σχετικά με την προστιθέμενη αξία των προϊόντων αυτών».
ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ «Ο ΒΟΣΚΟΣ»
Από την πλευρά του ο πρόεδρος των κτηνοτροφών της Ελασσόνας Τάσος Αντωνίου, σχολιάζοντας την δημοσίευση του Κανονισμού εξέφρασε την ικανοποίηση του για την εξέλιξη, αφού τα υπάρχοντα σήματα (ΠΟΠ, ΠΓΕ κ.λπ.) δεν τους καλύπτουν, είναι χρονοβόρα και κοστοβόρα, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες το σήμα «ορεινό προιόν» θα χορηγείται με πιο απλές διαδικασίες. Επίσης οι ζωοτροφές που χρησιμοποιούμε είναι από την περιοχή μας, ενώ πολύ θετικό είναι και το γεγονός ότι η μεταποίηση θα πρέπει να γίνεται σε κοντινή απόσταση από την παραγωγή της α΄ύλης και όχι γενικά και αόριστα.
Γ. Ρούστας
