Πώς θα μοιραστούν κοινοτικά κονδύλια 19,3 δισ. ευρώ στους αγρότες

Ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Κώστας Μπαγινέτας, μιλά για τους στόχους της νέας ΚΑΠ

ΑΘΗΝΑ
Η νέα ΚΑΠ, η Κοινή Αγροτική Πολιτική, μπορεί να αποτελέσει μια μεγάλη ανάσα για τον αγροτικό τομέα αλλά και για ολόκληρη την οικονομία.

Ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, Κώστας Μπαγινέτας, ο οποίος ήταν στην πρώτη γραμμή της διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους για το ύψος των κονδυλίων που θα δοθούν στην Ελλάδα. Αναφέρεται στους στόχους που έχει θέσει η κυβέρνηση για την απορρόφηση των κοινοτικών πόρων ύψους περίπου 20 δισ. Μιλά για τους τομείς που θα κατευθυνθούν τα χρήματα αλλά και για το τι πρέπει να γίνει ώστε να γίνει με ταχύτητα η κατανομή.
Αναλυτικά η συνέντευξή του έχει ως εξής:
Ποιος ο κεντρικός στόχος της κυβέρνησης για την αξιοποίηση του νέου ΕΣΠΑ στον αγροτικό τομέα (τόσο σε τομείς, όσο σε απορρόφηση);
Η στόχευση της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ 2021-2027) και κατ΄ επέκταση ο σχεδιασμός του πλαισίου των παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνει το Στρατηγικό Σχέδιο της χώρας μας, εδράζει ουσιαστικά στον σταθερό προσανατολισμό της Ε.Ε., όπως αποτυπώθηκε και στις Στρατηγικές της Πράσινης Συμφωνίας “Από το αγρόκτημα στο πιάτο” και “Βιοποικιλότητα”, προς μια έξυπνη και ανθεκτική γεωργία, με ενίσχυση της μέριμνας για το περιβάλλον και το κλίμα και με ολοκληρωμένες αναπτυξιακές στρατηγικές τόνωσης του κοινωνικοοικονομικού ιστού των αγροτικών περιοχών.
Το τρίπτυχο αυτό της στόχευσης για οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική αειφορία, εκφράζεται μέσα από την επίτευξη συγκεκριμένων προτεραιοτήτων που αφορούν τόσο στον Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων, όσο και στον Πυλώνα ΙΙ των επενδύσεων, και οι οποίες συνοψίζονται στις εξής:
Στήριξη του γεωργικού εισοδήματος και διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας.
Ενίσχυση του προσανατολισμού προς την αγορά και αύξηση της ανταγωνιστικότητας, με μεγαλύτερη έμφαση στην έρευνα, την τεχνολογία και την ψηφιοποίηση.
Βελτίωση της θέσης των αγροτών στην αλυσίδα αξίας.
Συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην προσαρμογή σε αυτήν, καθώς και συμβολή στην παραγωγή βιώσιμων μορφών ενέργειας.
Προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αποτελεσματικής διαχείρισης των φυσικών πόρων.
Συμβολή στην προστασία της βιοποικιλότητας.
Προσέλκυση νέων γεωργών και διευκόλυνση της επιχειρηματικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.
Προώθηση της απασχόλησης, της κοινωνικής ένταξης και της τοπικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές.
Βελτίωση της ανταπόκρισης της γεωργίας στις απαιτήσεις της κοινωνίας για ασφαλή, θρεπτικά και βιώσιμα τρόφιμα, για την αποτελεσματική διαχείριση των απορριμμάτων τροφίμων, καθώς και για την καλή μεταχείριση των ζώων.
Στις προκλήσεις αυτές, έρχεται να προστεθεί ακόμα μία, η αντιμετώπιση της κρίσης της πανδημίας COVID-19. Η πανδημία, σε συνδυασμό με την απαίτηση ανάληψης ιδιαίτερα φιλόδοξων δράσεων από τους παραγωγούς μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του περιβάλλοντος, δημιουργεί αυξημένες ανάγκες χρηματοδότησης της νέας ΚΑΠ, γεγονός που αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα θέματα, σκληρής διαπραγμάτευσης της Κυβέρνησής μας με την Ε.Ε. στο ανώτατο επίπεδο, σε όλο το προηγούμενο διάστημα που μεσολάβησε από την ανάληψη της διακυβέρνησης μέχρι την πρόσφατη Συμφωνία του Συμβουλίου Κορυφής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ 2021-2027) και το Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU).
Και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, μόνο θετική μπορεί να είναι η αποτίμηση της εντατικής και επίμονης προσπάθειας που καταβλήθηκε, καθώς ικανοποιηθήκαν οι διεκδικήσεις μας στο μέγιστο δυνατό βαθμό, μέσα από: τη διασφάλιση του συνολικού πακέτου των 72 δισ. ευρώ για την επόμενη επταετία, καθώς και την αύξηση των πόρων της ΚΑΠ για τη χώρα μας, σε σχέση με την αρχική πρόταση της Ε.Ε. τον Μάιο 2018, από 18,2 δισ. σε 19,3 δισ. ευρώ. Επισημαίνεται δε, ότι το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης τον τελευταίο χρόνο, οδήγησε στη διατήρηση των πόρων της ΚΑΠ για τη χώρα μας στα ίδια περίπου επίπεδα με την προηγούμενη προγραμματική περίοδο και με τον επενδυτικό Πυλώνα ΙΙ αυτής να αυξάνεται κατά 4,67%, στα 4,391 δισ. από 4,195 δισ. ευρώ, ενισχύοντας τον μεταρρυθμιστικό προσανατολισμό της στρατηγικής μας στόχευσης, ενώ ταυτόχρονα περιορίστηκε σημαντικά ο κίνδυνος της εξωτερικής σύγκλισης των δικαιωμάτων που θα σήμαινε μεγάλες απώλειες πόρων από τον Πυλώνα Ι των άμεσων ενισχύσεων. Οι θετικές αυτές εξελίξεις για τη χώρα μας ως προς το δημοσιονομικό σκέλος της νέας ΚΑΠ, μας επιτρέπουν πλέον να σχεδιάσουμε ακόμη πιο ρεαλιστικά και αποδοτικά το Εθνικό Στρατηγικό μας Σχέδιο για την αγροτική ανάπτυξη και τον πρωτογενή μας τομέα, το οποίο θα περιλαμβάνει το σύνολο των απαιτούμενων παρεμβάσεων και τους αντίστοιχους πόρους για την επίτευξη των στρατηγικών προτεραιοτήτων και στόχων που περιγράφηκαν παραπάνω.
ΕΣΠΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ
ΕΣΠΑ και Περιφέρειες. Πόσο τις % θα διοχετευθεί στο περιφερειακό πρόγραμμα και τι θα αφορά;
-Η συνεργασία με τις Περιφέρειες της χώρας ως προς την εφαρμογή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020 βασίζεται στη στρατηγική επιλογή αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων και πόρων, ώστε να καταστεί εφικτή η υλοποίηση πολιτικών αγροτικής ανάπτυξης όσο πιο κοντά γίνεται στον Ελληνα παραγωγό, αλλά και στον κάτοικο της ελληνικής υπαίθρου.
Στόχο της αποκεντρωμένης εφαρμογής αποτελεί αφενός η ενεργή συμμετοχή – συναίνεση των τοπικών κοινωνιών και των εκπροσώπων της αιρετής αυτοδιοίκησης στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών παρεμβάσεων, αφετέρου η απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών προς όφελος των πολιτών και των δικαιούχων των προγραμμάτων. Η συνεργασία αυτή, αφορά σε σημαντικά μέτρα του ΠΑΑ 2014-2020, όπως τα Σχέδια Βελτίωσης, τους Νέους Γεωργούς, τη Μεταποίηση, τις Μικρές Γεωργικές Εκμεταλλεύσεις, τα τοπικά προγράμματα LEADER, τις δημόσιες υποδομές αγροτικής οδοποιίας και εγγειοβελτιωτικών έργων, παρεμβάσεις για την προώθηση της καινοτομίας στον αγροδιατροφικό τομέα, κλπ., ενώ οι πόροι που έχουν διατεθεί φτάνουν το 37% των συνολικών πόρων του ΠΑΑ.
Η συνέχιση της πιλοτικής αυτής συνεργασίας και το ύψος των πόρων που θα διατεθούν σε ανάλογες δράσεις του υπό κατάρτιση Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της νέας ΚΑΠ 2021-2027, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων εφαρμογής, σε όρους διοικητικής – διαχειριστικής επάρκειας των Περιφερειών καθώς και επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί.
Βασική μας προτεραιότητα, δεδομένων των αυξημένων απαιτήσεων της νέας προγραμματικής περιόδου, αποτελεί η δημιουργία ενός αποτελεσματικού μηχανισμού διαχείρισης και εφαρμογής των κοινοτικών πόρων που θα διασφαλίζει αφενός την αποδοτική στόχευσή τους και αφετέρου την έγκαιρη απορρόφησή τους.
ΤΙ ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ
Ποιοι ήταν οι βασικοί λόγοι που τα ΕΣΠΑ των προηγούμενων ετών δεν απέδωσαν και τι θα αλλάξετε τώρα στην πολιτική σας;
Καταρχήν να επισημάνουμε ότι τα ΕΣΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης, αποτελούν τους βασικούς χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της αναπτυξιακής στρατηγικής της χώρας μας και να τονίσουμε τη διαχρονικά σημαντική συνεισφορά τους στον οικονομικό – παραγωγικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της. Κύριο μέλημα της νέας διακυβέρνησης, από την πρώτη κιόλας μέρα ανάληψης της πολιτικής ευθύνης του ΥΠΑΑΤ, αποτέλεσε: αφενός η αξιολόγηση της πορείας του τρέχοντος Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, ώστε να εντοπιστούν πεδία βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς του και επιτάχυνσης της εφαρμογής του και αφετέρου ο σχεδιασμός του νέου Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου της ΚΑΠ 2021-2027, ώστε να ενσωματώσει τις στρατηγικές επιλογές και παρεμβάσεις στη βάση των πραγματικών αναγκών και προκλήσεων του αγροδιατροφικού μας τομέα.
Ως προς το τρέχον ΠΑΑ, στη βάση της διαπίστωσης σοβαρών καθυστερήσεων αφενός στην εφαρμογή σημαντικών μέτρων με μεγάλη χρηματοδοτική βαρύτητα, όπως τα Σχέδια Βελτίωσης, αφετέρου στην ενεργοποίηση ορισμένων μέτρων, όπως τα Δασικά, προχωρήσαμε άμεσα στην επίλυση των όποιων προβλημάτων και στην επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, διαμορφώνοντας ένα νέο πλαίσιο αποτελεσματικότερου συντονισμού και συνεργασίας με τις Περιφέρειες και τα συναρμόδια Υπουργεία.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για πρώτη φορά τέθηκε σε εφαρμογή νέο μοντέλο στοχοθεσίας των Περιφερειών με σκοπό την εντατικοποίηση της συνεργασίας του ΥΠΑΑΤ με τους εμπλεκόμενους Φορείς και Υπηρεσίες και την επιτάχυνση της υλοποίησης του ΠΑΑ σε κρίσιμα μέτρα. Ταυτόχρονα, για τον καλύτερο συντονισμό και την αποτελεσματικότερη εφαρμογή των εκχωρημένων μέτρων του ΠΑΑ στις Περιφέρειες συγκροτήθηκε Ομάδα Συντονισμού και Παρακολούθησης της προόδου εφαρμογής από κοινού με την ΕΝΠΕ και τους Θεματικούς Αντιπεριφερειάρχες Αγροτικής Ανάπτυξης κάθε Περιφέρειας, ενώ καταρτίστηκε και υλοποιείται πλάνο τακτικών τεχνικών συναντήσεων με κάθε Περιφέρεια.
Επίσης, στην κατεύθυνση στήριξης της υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων στον πρωτογενή τομέα επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες ενεργοποίησης του Ταμείου Εγγυοδοσίας Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΑ σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ενώ ταυτόχρονα αξιοποιήθηκε αποτελεσματικά η δυνατότητα υπερδέσμευσης πόρων του ΠΑΑ για την ένταξη περισσότερων επενδύσεων σε μέτρα όπως τα Σχέδια Βελτίωσης, η Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων, οι ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις του LEADER, κλπ.
Τέλος, προτάθηκε και έγινε αποδεκτή μέσω τροποποίησης των σχετικών κανονισμών από την Ε.Ε., στο πλαίσιο αντιμετώπισης των δυσμενών επιπτώσεων της πανδημίας COVID-19, δέσμη μέτρων διευκόλυνσης των ωφελουμένων του ΠΑΑ και απλοποίησης διαδικασιών και κανόνων που αφορούν στην εφαρμογή του.
Ως προς το σκέλος του στρατηγικού σχεδιασμού μας για τη νέα ΚΑΠ 2021-2027 συμμετέχουμε ενεργά στα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. για τη διαβούλευση των σχεδίων των νέων Κανονισμών, αλλά και των προτάσεων της Επιτροπής για τις νέες στρατηγικές “Από το αγρόκτημα στο πιάτο” και “Βιοποικιλότητα”, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, καταθέτοντας απόψεις και διεκδικώντας το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα προς όφελος των εθνικών μας θέσεων και συμφερόντων. Η πρόσφατη θετική έκβαση της σκληρής διαπραγμάτευσης για τους πόρους του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027, δικαιώνει τις προσπάθειές μας και μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε.
Ταυτόχρονα, διαβουλευόμαστε εντατικά με όλους τους παραγωγικούς φορείς της χώρας τις προτάσεις μας για το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο της νέας ΚΑΠ, έχοντας συγκροτήσει Θεματικές Ομάδες Σχεδιασμού για το σκοπό αυτό και διοργανώνοντας ημερίδες διαβούλευσης σε κάθε Περιφέρεια.
Το ζητούμενο είναι αυτή τη φορά, να κατευθύνουμε τους πόρους της νέας ΚΑΠ στην ουσιαστική αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προβλημάτων και διαχρονικών αδυναμιών του αγροδιατροφικού μας συστήματος, αποφεύγοντας τις στρεβλώσεις του παρελθόντος και προνοώντας για τις προκλήσεις του μέλλοντος, τολμώντας τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις μέσα από μια ολιστική επαναπροσέγγιση του αγροτικού χώρου, σε νέες βάσεις περισσότερο βιώσιμες και ανταγωνιστικές.