Τα παραπάνω σημειώνει, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο τ. τακτικός ερευνητής του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, δρ. Στέφανος Διαμαντής, σημειώνοντας ότι "στην Ελλάδα, μέχρι στιγμής, μόνο αξιολογούμε το πρόβλημα της εκδήλωσης της σήψης του κάστανου, τη διασπορά και την έντασή του". Σημείωσε, δε, ότι "Ιταλοί ερευνητές, αποδίδουν την έξαρσή του στην κλιματική αλλαγή".
Όπως αναφέρει ο κ. Διαμαντής, η σήψη του κάστανου προκαλείται από τον μύκητα Gnomoniopsis castanea, ο οποίος απαντάται ως ενδόφυτο στους βλαστούς ενός και δύο ετών της καστανιάς. Ενδοφυτικοί οργανισμοί απλώς διαβιούν σε συγκεκριμένους ιστούς χωρίς να εκδηλώνουν παρασιτισμό, συμπτώματα ή απώλειες. "Τα τελευταία όμως χρόνια, ο μύκητας έχει μετατραπεί σε παράσιτο που προκαλεί πλέον απώλειες αφού εισέρχεται στους νεαρούς αχινούς νωρίς τον Ιούλιο (όταν έχουν μέγεθος ρεβιθιού), με αποτέλεσμα μέχρι την ωρίμανση να προκαλεί σήψη και αλλοίωση της ψίχας του κάστανου", επισήμανε ο ίδιος, βάσει της θέσης που διατυπώνουν οι Ιταλοί ερευνητές.
Αναφορές στο πρόβλημα τα τελευταία έξι χρόνια στη χώρα μας έρχονται, σύμφωνα με τον κ. Διαμαντή, από -μεταξύ άλλων- τα χωριά του Βοΐου Ν. Κοζάνης, τη Γρίβα και Καστανερή Ν. Κιλκίς, τον Δήμο Αγιάς Ν. Λάρισας, τη Σκοτίνα Ν. Πιερίας και τον Άγιο Γεώργιο Ν. Φθιώτιδας. Πάντως, "το 2018 το πρόβλημα στη Γρίβα και Καστανερή αλλά και στον Δήμο Αγιάς (Μελιβοία, Σκήτη, Ποταμιά) ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένο", σημείωσε. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε ότι όταν έμποροι διαπιστώσουν την ύπαρξη τέτοιων καρπών μέσα σε ποσότητα προϊόντος, αρνούνται να προβούν σε αγορά.
Υπογραμμίζοντας πάντως ότι "χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να εμπεδωθεί ότι το πρόβλημα προκαλείται ως παρενέργεια της κλιματικής αλλαγής", ο κ. Διαμαντής επισήμανε ότι αν και μεγάλο ποσοστό των καστανεώνων της χώρας μας πλέον αρδεύονται, ωστόσο η ετήσια εθνική παραγωγή κάστανου επηρεάζεται από το πόσο ξηροθερμικά είναι τα καλοκαίρια. "Φέτος, για παράδειγμα, η Κρήτη έχει σημαντικά μειωμένη παραγωγή λόγω της θερινής ανομβρίας", υπογράμμισε, προσθέτοντας πως "αν δεχθούμε ότι η κλιματική αλλαγή στην εύκρατη ζώνη θα εκδηλώνεται συχνότερα με ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως είναι τα ξηροθερμικά καλοκαίρια, τότε θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι ότι οι ετήσιες αυξομειώσεις στην παραγωγή κάστανου θα είναι εντονότερες και συχνότερες".
"Η καστανιά πρέπει να αρδεύεται με φειδώ", ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Διαμαντής, σημειώνοντας ότι "η πολλή υγρασία στο έδαφος ευνοεί την εκδήλωση της ασθένειας της μελάνωσης, που προκαλείται από παθογόνα του γένους Phytopthora. Αρδεύοντας επομένως σύμφωνα με τις υποδείξεις ειδικών, προστατεύονται τα δέντρα από τη μελάνωση και γίνεται και οικονομία στα αποθέματα νερού που στο εγγύς ή απώτερο μέλλον θα πρέπει να διαχειριζόμαστε πιο ορθολογικά".
ΣΕ ΑΝΘΗΣΗ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
"Οι ανοδικές τάσεις στην τιμή του κάστανου τα τελευταία επτά περίπου χρόνια λόγω των εξαγωγών στην Ιταλία, αύξησε το ενδιαφέρον για περιποίηση εγκαταλελειμμένων καστανεώνων, εφαρμογή εντατικότερης καλλιέργειας στους υπάρχοντες καστανεώνες και ίδρυση νέων καστανεώνων", σύμφωνα με τον κ. Διαμαντή. Πρόσθεσε ακόμα ότι η ανεργία οδήγησε αρκετούς νέους σε ηλικία στον αγροτικό τομέα "και ιδιαίτερα στα κεφαλοχώρια των νέων δήμων όπου υπάρχουν βασικές υποδομές".
"Έχουν ήδη φυτευθεί αρκετές νέες φυτείες με ανοδική τάση", ξεκαθάρισε ο ίδιος, λέγοντας ωστόσο ότι δεν τον βρίσκουν σύμφωνο τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ) που μιλάνε για φύτευση 1.445.185 δέντρων σε καστανεώνες και εθνική παραγωγή ύψους 30.304 τόνων. "Η παραγωγή που δίνει η ΕΛΣΤΑΤ κατά τη γνώμη μου είναι κατά πολύ υψηλότερη της πραγματικής και διερωτώμαι από πού αντλούνται τα στοιχεία", επισήμανε και πρόσθεσε ότι ο αριθμός των παραγωγών που ασχολείται με την καστανοκαλλιέργεια κυμαίνεται σε 10.000 άτομα και η παραγωγή σε 20.000 τόνους για το 2018".
"Για να ελπίζουμε ότι κάτι θα αλλάξει στην καλλιέργεια της καστανιάς χρειάζονται διήμερα ή τριήμερα σεμινάρια σε περιοχές όπου καλλιεργείται η καστανιά με ομιλητές που θα καλύπτουν όλο το εύρος της καλλιέργειας, εμπορίας και επισκέψεις στο ύπαιθρο με -μεταξύ άλλων- συζητήσεις και ανταλλαγή απόψεων με τους παραγωγούς" σημείωσε ο κ. Διαμαντής.
Επανέλαβε, δε, ότι "πιστοποίηση του ελληνικού γενετικού υλικού καστανιάς και η παραγωγή και διάθεση άριστου εντόπιου φυτευτικού υλικού σε προσιτές τιμές, η καθιέρωση κινήτρων για την αντικατάσταση των υπέργηρων δέντρων με νέα δέντρα, η φύτευση πιο αποδοτικών ποικιλιών ή προελεύσεων και σε διάστημα μίας 10ετίας, η ίδρυση νέων σύγχρονων καστανεώνων, όπου οι κλιματοεδαφικές συνθήκες το επιτρέπουν, η χρήση της καστανιάς σε αναδασωτικά προγράμματα και δασώσεις αγρών, καθόσον αποτελεί πολύτιμο, αυτόχθονο, δασοπονικό είδος κ.ά.", είναι μερικά από όσα πρέπει να συμπεριληφθούν σε μια δυναμική πολιτική που θα πρέπει να χαραχθεί σε εθνικό επίπεδο.
Η πολιτική που θα πρέπει να υιοθετηθεί, σύμφωνα με τον κ. Διαμαντή, οφείλει να είναι επικεντρωμένη στην ίδρυση, ανά ευρύτερη καστανοπαραγωγό περιοχή, κατάλληλης υποδομής για την ποιοτική ταξινόμηση (διαλογητήρια) και συντήρηση του προϊόντος (ψυγεία), έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για την καθιέρωση προδιαγραφών ποιοτικής ταξινόμησης του ελληνικού κάστανου και ίδρυση ιδιωτικών ή συνεταιριστικών βιομηχανιών τυποποίησης, μεταποίησης και συντήρησης του κάστανου ώστε "να δοθεί στην αγορά μεγαλύτερο εύρος προϊόντων κάστανου, να καταστεί διαθέσιμο όλο τον χρόνο και έτσι ως αποτέλεσμα θα αυξηθεί η απορρόφησή του στην αγορά".
Κατά τον ίδιο, δε, θα πρέπει να υπάρξει διαφήμιση των ευεργετικών διατροφικών χαρακτηριστικών και της βιολογικής καθαρότητας του προϊόντος, βελτίωση της εμπορίας του νωπού και μεταποιημένου καρπού, αξιοποίηση του κάστανου ως στοιχείου ανάπτυξης αγροτουρισμού -ιδιαίτερα κατά την περίοδο ωρίμανσης και συλλογής των καρπών με γιορτές κάστανου και άλλες εκδηλώσεις- και συστηματική εκπαίδευση και ενημέρωση των παραγωγών σε θέματα σχετικά με το κάστανο και την καλλιέργειά του από ειδικευμένους επιστήμονες (σεμινάρια, εκλαϊκευμένο έντυπο υλικό κ.λπ.).
Υπογραμμίζοντας, δε, ότι η τυποποίηση και η μεταποίηση κάστανου, μετά τόσα χρόνια έχουν γίνει περισσότερο γνώριμες ως έννοιες, αποκάλυψε ότι "μία ολοκληρωμένη μονάδα μεταποίησης κάστανου εγκαθίσταται στην Αρκαδία και ευελπιστώ ότι θα αρχίσει παραγωγή το 2020".
