Από τη συζήτηση αυτή αλλά και από μια τηλεοπτική εκπομπή στην οποία συμμετείχα με τον κ. Τζέλα, γνωστό συνδικαλιστή των αγροτών, προέκυψαν δύο ερωτήματα που θέλω να συζητήσω καθώς ο τηλεοπτικός χρόνος δεν επιτρέπει εκτενέστερη ανάλυση.
- Τι αναμένεται να γίνει με τις επιδοτήσεις;
- Τι μπορούμε να κάνουμε ως αγρότες ή πολιτεία για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που θα προκύψει.
Ας αρχίσουμε από το πρώτο. Είναι γνωστό ότι σήμερα οι αγρότες εισπράττουν κάθε χρόνο επιδοτήσεις που συνδέονται με τις καλλιέργειες που είχαν πριν από το 2004. Τα λεγόμενα ιστορικά δικαιώματα μειωμένα αρκετά από την πρώτη καθιέρωσή τους. Από τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν φαίνεται ότι η μέση επιδότηση ανά στρέμμα στη Θεσσαλία είναι 56 ευρώ. Τι προβλέπεται; Μια μείωση που θα τα φτάσει από 30-45 ευρώ/στρέμμα. Υπάρχει και μια εκτίμηση για λίγο λιγότερα αλλά την αφήνω. Ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί για να καταλάβουμε τι γίνεται γύρω μας είναι γιατί θα μειωθούν οι επιδοτήσεις. Υπάρχουν τρεις κύριοι λόγοι. Πρώτα από όλα η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα αφαιρέσει τις εισφορές στον Κοινοτικό προϋπολογισμό που θα μειώσει τα διαθέσιμα κονδύλια για τους επιμέρους προϋπολογισμούς και φυσικά για τη ΚΑΠ. Ένα δεύτερο θέμα είναι η ανισότητα των αγροτικών ενισχύσεων μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Οι παλαιές χώρες μέλη όπως η Ελλάδα έχουν μεγαλύτερες ενισχύσεις κατά στρέμμα από τις νέες. Στο διάγραμμα που έχω πάρει από το κείμενο της διαβούλευσης για τη νέα ΚΑΠ του Υπουργείου Γεωργίας φαίνεται ότι ενώ εμείς εισπράττουμε τα 56 ευρώ/στρέμμα (560 ευρώ ανά εκτάριο) οι περισσότερες νέες χώρες μέλη εισπράττουν κάτω από 25ευρώ/στρέμμα. Το αίτημα για εξίσωση των ενισχύσεων είναι εύλογο και λογικά θα ικανοποιηθεί στο μέλλον σε μία ή δύο δόσεις που προφανώς θα κάνουν τις ενισχύσεις να μειωθούν ουσιαστικά στα επίπεδα που προανέφερα. Ένα τρίτο θέμα είναι μια συζήτηση που έχει ξεκινήσει πριν αρκετά χρόνια αν πρέπει να συνεχιστεί η διάθεση τόσο μεγάλου μέρους του προϋπολογισμού στην ΚΑΠ. Πολλοί πιστεύουν ότι μέρος αυτών των κονδυλίων θα μπορούσαν να ενισχύσουν άλλες δράσεις της ΕΕ και κυρίως την έρευνα. Πολλοί θεωρούν ότι η ΕΕ έχει μείνει πίσω σε πολλούς τομείς των νέων τεχνολογιών καθώς δεν διατίθενται μεγάλα κονδύλια για ενισχύσεις, ενώ οι ανταγωνίστριες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα προοδεύουν με άλματα. Επομένως υπάρχει μια συνεχής πίεση για μεταφορά κονδυλίων που θα έχουν ως αποτέλεσμα μείωση των διατιθέμενων κονδυλίων με τελικό αποτέλεσμα τη μείωση των ενισχύσεων στα χέρια των αγροτών. Οι μεγάλες κινητοποιήσεις στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης με χιλιάδες τρακτέρ στους δρόμους αντικατοπτρίζουν τις πιέσεις προς την κατεύθυνση αυτή.
Για να καταλάβουν όλοι τι σημαίνει αυτή η μείωση θα δώσω ένα παράδειγμα. Ένας παραγωγός των 100 στρεμμάτων με δικαιώματα από βαμβάκι και καλλιεργεί βαμβάκι σήμερα εισπράττει περίπου 120 ευρώ/στρέμμα δηλαδή 12000 ευρώ/χρόνο. Καλλιεργώντας βαμβάκι στην Ανατολική Θεσσαλία χάνει χρήματα. Γιατί το κόστος παραγωγής του βαμβακιού χωρίς ενοίκιο είναι περίπου 180 ευρώ/στρέμμα( 20 ευρώ για κατεργασία εδάφους, 20 ευρώ σπόρος και σπορά, 20 ευρώ για λιπάσματα, 20 ευρώ για χημικά και ψεκασμούς, 20 ευρώ για συγκομιδή και σχεδόν 80 ευρώ για πότισμα) ενώ εισπράττει με τις φετινές τιμές και αποδόσεις γύρω στα 160 ευρώ/στρέμμα (400 κιλά με 0,40 ευρώ/κιλό). Ουσιαστικά του μένουν 10.000 ευρώ με τις οποίες ζει. Με τη μείωση των επιδοτήσεων θα εισπράξει 9000 ευρώ/χρόνο και θα του μείνουν 7.000 ευρώ με τα οποία με δυσκολία τα βγάζει πέρα. Οι πιο πάνω τιμές είναι ενδεικτικές και όχι απόλυτα ακριβείς αλλά δίνουν μια εικόνα της κατάστασης που επικρατεί σήμερα και τι θα γίνει αν το σενάριο μείωσης των επιδοτήσεων βγει αληθινό.
Επομένως η πιθανή μείωση των επιδοτήσεων από τη νέα ΚΑΠ θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στους αγρότες. Οπότε το δεύτερο ερώτημα που τίθεται είναι τι μπορεί να κάνει ο παραγωγός εκτός από το να κλαίει τη μοίρα του. Υπάρχουν δύο δρόμοι. Ο ένας να μειώσει το κόστος παραγωγής για να αυξήσει το εισόδημά του και ο δεύτερος να αυξήσει τον κύκλο εργασιών του για να αυξήσει το εισόδημα του. Θα δούμε τις δύο λύσεις στα επόμενα.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
