Είναι βέβαια μια σημαντική ομάδα καλλιεργούμενων φυτών που θέλει γνώσεις, δουλειά και υπομονή. Όταν όμως δεν πάει καλά μια δενδροκομική καλλιέργεια (π.χ. χαμηλές τιμές στα ροδάκινα) τι θα βάλουμε;
Μερικοί παραγωγοί αποφασίζουν να καλλιεργήσουν βερίκοκα. Η βερικοκιά έχει μερικά πολύ σημαντικά χαρακτηριστικά. Πρώτα από όλα είναι πρώιμης ωρίμανσης. Άρα το καλοκαίρι πας για μπάνιο. Στην πραγματικότητα, λόγω της πρωίμισης ο καρπός δεν εκτίθεται σε πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα. Οι απαιτήσεις σε λίπασμα (ιδιαίτερα άζωτο), αλλά και σε αρδευτικό νερό το καλοκαίρι (που δεν περισσεύει στη Θεσσαλία) είναι μικρές. Η βερικοκιά έχει σχετικά λίγους εχθρούς και ασθένειες, άρα και το κόστος καλλιέργειας είναι χαμηλό συγκριτικά με κλασικές δενδρώδεις καλλιέργειες όπως η ροδακινιά και η μηλιά. Ακόμα, σήμερα όλα τα φυτώρια διαφημίζουν καινούργιες ποικιλίες βερικοκιάς από πολύ πρώιμης ωρίμανσης έως πολύ όψιμης ωρίμανσης, από μεγαλόκαρπες έως κοκκινωπές εντυπωσιακές σε γεύση και άρωμα.
Υπάρχουν όμως και αρνητικά στην καλλιέργεια της βερικοκιάς. Επειδή είναι πρώιμης ωρίμανσης, δεν παράγει πολλούς τόνους το στρέμμα. Πολλές από τις νέες ποικιλίες δεν σημαίνει ότι είναι κατάλληλες για όλη την Ελλάδα. Ουσιαστικά η βερικοκιά είναι πρωιμανθής, άρα στα μέσα Μαρτίου μπορούν να παγώσουν τα άνθη της σε μια νύκτα και πάει για εφέτος η παραγωγή. Από την άλλη πολλές από τις νέες ποικιλίες βερικοκιάς απαιτούν πολύ κρύο τον χειμώνα, είναι αυτές οι ώρες ψύχους που χρειάζονται όλα τα φυλλοβόλα δέντρα. Έτσι για να ανθίσουν κανονικά με τέλεια άνθη και να ελπίζουμε σε καλή καρπόδεση και παραγωγή, άλλες ποικιλίες θέλουν 300-400 ώρες χαμηλών θερμοκρασιών (για να καταλαβαίνουμε ώρες με θερμοκρασία 0-7 ◦C) και άλλες 1000 ώρες. Έτσι, η καλύτερη πρόσφατα διαθέσιμη ποικιλία βερικοκιάς, η Όραντζ Ρεντ, θέλει πολύ κρύο τον χειμώνα και δεν ανθίζει κανονικά τις περισσότερες χρονιές. Ακόμα θέλει και κατάλληλους επικονιαστές, για τους οποίους υπάρχουν διάφορες γνώμες και γενικότερη άγνοια. Άλλη νέα ποικιλία ήταν (πάει μας τελείωσε!) η Αουρόρα. Αυτή ήταν ευαίσθητη στη μονίλια και μαλάκωνε από έξω προς τα μέσα. Άρα, όταν ωρίμαζε λίγο για να είναι νόστιμη, δεν μπορούσε να μεταφερθεί έως τον καταναλωτή!
Έχουμε βέβαια την καλύτερη ποικιλία για πολλές δεκαετίες. Αυτή είναι η ελληνική ποικιλία Μπεμπέκου. Αυτή ήταν όλα τα χρόνια κατάλληλη για πολλές χρήσεις: η καλύτερη εμπορική (ωρίμαζε από μέσα προς τα έξω), χρησιμοποιούνταν για νωπή κατανάλωση και μεταποίηση, την ήθελαν όλοι. Δυστυχώς αυτή και όλες οι ελληνικές ποικιλίες με νόστιμους καρπούς είναι ευαίσθητες στην ίωση σάρκα. Αυτή τη στιγμή μάλλον κανένα φυτό από ελληνικά φυτώρια δεν είναι καθαρό από την ίωση και, ακόμα και αν είναι καθαρό, σε 2-3 χρόνια στο χωράφι θα αρρωστήσει. Το "μαύρο" αστείο είναι ότι καθαρά από την ίωση φυτά Μπεμπέκου υπάρχουν μόνο στο εξωτερικό και, ευτυχώς δηλαδή, για να μπορέσουμε μια ελληνική ποικιλία οπωροφόρων να την κρατήσουμε στον ευρωπαϊκό κατάλογο ποικιλιών. Οι άλλες (όχι μόνο ποικιλίες βερικοκιάς) απλά θα χαθούν.
Τι σημαίνει ίωση σάρκα; Μείωση της παραγωγής καρπών και η ποιότητα των καρπών είναι πολύ χαμηλή τις περισσότερες χρονιές: δεν ωριμάζουν ομοιόμορφα, είναι παραμορφωμένοι και άνοστοι. Δεν καταλαβαίνω γιατί κάποιοι παραγωγοί αποφασίζουν και σήμερα να φυτέψουν Μπεμπέκου. Για εμένα είναι καταδικασμένοι να αποτύχουν. Ούτε και η βιομηχανία κομπόστας θα αγοράσει τα άρρωστα βερίκοκα γιατί είναι ακατάλληλα για κομπόστα. Μακάρι να κάνω λάθος.
Οι καινούργιες ποικιλίες διαφημίζονται ως ανθεκτικές στην ίωση σάρκα. Πριν λίγα χρόνια και μερικές επιλογές ελληνικών ποικιλιών θεωρήθηκαν ανθεκτικές στην ίωση σάρκα. Δυστυχώς και οι νέες ελληνικές και πολλές νέες ξενικές ποικιλίες τελικά είναι ευαίσθητες. Καταλαβαίνει κανείς τι πρόβλημα υπάρχει. Το κατανοεί περισσότερο όταν σκεφτεί ότι είναι ένα πρώιμο με καλή εμπορική αξία φρούτο ως νωπό αλλά και για μεταποίηση. Η ελληνική βιομηχανία κονσέρβας φρούτων απαιτεί πολλά βερίκοκα, θα τολμούσα να πω 10 – 20 χιλιάδες τόνους. Πού θα τους βρούμε;
Θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε την καταλληλόλητα των νέων ποικιλιών για τις εδαφοκλιματικές συνθήκες στη χώρα μας για παραγωγή αρκετής ποσότητας καρπών με ποιότητα αποδεκτή για νωπή κατανάλωση και για μεταποίηση. Αλλά πότε και με ποιους πόρους;
Απλά, όπως κάνουμε συχνά, μπορούμε να καθίσουμε να πιούμε ένα τσιπουράκι και να κατηγορήσουμε όλους τους προηγούμενους ότι δεν έκαναν τα αυτονόητα! Είναι πολύ εύκολο και το κάνουμε κατά κόρον για τα πάντα.
Γράφει ο Γ. Νάνος*
*Ο Γιώργος Νάνος είναι καθηγητής Δενδροκομίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
