Το πλαφόν έχει ήδη οριστεί από το πρώτο διαχειριστικό σχέδιο στα 450 κυβικά μέτρα ανά στρέμμα ετησίως και προβλέπεται ακόμη και στο σενάριο που θα γίνει ή θα γινόταν μεταφορά νερού από τον Αχελώο. Ωστόσο, αν και το διαχειριστικό σχέδιο εγκρίθηκε, το πλαφόν ουδέποτε εφαρμόστηκε τόσο για πρακτικούς λόγους με βασικότερο την έλλειψη υδρομετρητών στις ιδιωτικές γεωτρήσεις (καλύπτουν το 60-70% της άρδευσης) όσο και για πολιτικούς (πολιτικό κόστος).
Η εξαγγελθείσα, όμως, «αφαίρεση» των 250 εκατ. κυβικών μέτρων νερού του Αχελώου από το διαχειριστικό σχέδιο υδάτων της Θεσσαλίας δημιουργεί, πάντως, νέα δεδομένα και σύμφωνα με παράγοντες που γνωρίζουν καλά το συγκεκριμένο θέμα φέρνει πιο κοντά ή ενδεχομένως επισπεύδει την επιβολή του πλαφόν εφ’ όσον φυσικά εγκατασταθούν υδρομετρητές σ’ όλες τις γεωτρήσεις και σε συνδυασμό και με το νέο σύστημα κοστολόγησης-τιμολόγησης του νερού που θα εφαρμοστεί από το 2018.
ΕΛΛΕΙΜΜΑ 465 ΕΚΑΤ. ΚΥΒΙΚΩΝ
Σύμφωνα με το υπάρχον διαχειριστικό σχέδιο, στη λεκάνη απορροής του Πηνειού καταγράφεται ετήσιο έλλειμμα 65 εκατ. κυβικών νερού, το οποίο θα εκτοξευθεί στα 465 εκατ. κ. μ. εάν εφαρμοσθεί η Οδηγία της ΕΕ για την καλή οικολογική κατάσταση των επιφανειακών υδάτων και την καλή ποσοτική κατάσταση των υπόγειων υδάτων εφ’ όσον δεν ληφθεί κανένα άλλο μέτρο ποσοτικής διαχείρισης στη λεκάνη του Πηνειού. Αυτό σημαίνει στην πράξη ότι θα πρέπει να μειωθούν οι απολήψεις τους θερινούς μήνες κατά 100 εκατ. κ. μ. από τα επιφανειακά ύδατα και κατά 300 εκατ. κ. μ. από τα υπόγεια ύδατα κατ’ έτος (στην επικείμενη αναθεώρηση οι αριθμοί αυτοί θα επανεξεταστούν).
ΜΕΙΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ
Για την αντιμετώπιση του ελλείμματος έχουν καταρτιστεί τρία σενάρια, με την επιβολή πλαφόν στην άρδευση να προτείνεται ως κοινό μέτρο σ’ όλα.
Επισημαίνουν χαρακτηριστικά οι μελετητές-συντάκτες του διαχειριστικού σχεδίου:
«Η σημερινή κατανάλωση ανά στρέμμα ανά έτος έχει πολύ μεγάλη διακύμανση στη Θεσσαλία, όχι μόνο λόγω διαφοροποίησης στις ανάγκες των καλλιεργειών, αλλά και στην πρόσβαση σε υδάτινους πόρους. Έτσι, εκτιμάται ότι σε περιοχές πλησίον ποτάμιων σωμάτων ή με αβαθή υδροφόρο ορίζοντα η κατανάλωση υπερβαίνει κατά 20-25% τις θεωρητικά υπολογισθείσες ανάγκες (υπερβολική άρδευση), ενώ σε περιοχές όπου η στάθμη του υδροφόρου έχει υποστεί σημαντική ταπείνωση, η κατανάλωση είναι πολλές φορές σημαντικά μικρότερη των θεωρητικών αναγκών (ελλειμματική άρδευση).
Με βάση το υδατικό ισοζύγιο και τις εκτάσεις που αρδεύθηκαν, εκτιμήθηκε η μέση «καθαρή» ετήσια κατανάλωση ανά στρέμμα της τάξης των 500-550 κ.μ. σε επίπεδο υδατικού διαμερίσματος.
Σε ό,τι αφορά στα μελλοντικά σενάρια ανάπτυξης της Γεωργίας εκτιμήθηκε ότι με εφαρμογή σύγχρονων τεχνικών και ορθών πρακτικών είναι δυνατός ο περιορισμός της μέσης στρεμματικής κατανάλωσης σε 440-460 κ.μ. /έτος ανάλογα με το μίγμα καλλιεργειών του εκάστοτε σεναρίου.
Η μείωση της μέσης κατανάλωσης ανά στρέμμα από 500-550 κ.μ. σε 440-460 κ.μ., προϋποθέτει κυρίως την εκτέλεση έργων αντιμετώπισης των απωλειών μεταφοράς νερού στο χωράφι και σε συνδυασμό με ευρείας κλίμακας ορθολογισμό της χρήσης του αρδευτικού νερού με ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και ενθάρρυνση των χρηστών-παραγωγών.
Η μείωση της αρδευτικής κατανάλωσης ανά στρέμμα στα 450 κ.μ./στρέμμα/έτος αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για όλα τα σενάρια».
ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ ΚΙ ΕΦ’ ΟΣΟΝ ΔΕΝ ΠΡΟΚΡΙΘΕΙ ΑΛΛΗ ΛΥΣΗ
«Ξηρικά» κινδυνεύουν να γίνουν 550 χιλιάδες στρέμματα που σήμερα αρδεύονται
«Ξηρικά» κινδυνεύουν να γίνουν 550 χιλιάδες στρέμματα που είναι σήμερα ποτιστικά στη Θεσσαλία χωρίς τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο κι εφ’ όσον φυσικά δεν βρεθεί κάποιος άλλος τρόπος να εξασφαλισθούν οι απαιτούμενες ποσότητες νερού για να καλυφθεί το έλλειμμα. Στο διαχειριστικό σχέδιο υδάτων Θεσσαλίας, οι επιστήμονες έχουν επεξεργαστεί τρία σενάρια:
-Το πρώτο προβλέπει κατανάλωση 450 κ.μ. ανά στρέμμα ετησίως, 2,5 εκατομμύρια αρδευόμενα στρέμματα, την υλοποίηση μόνο των δρομολογημένων έργων, χωρίς τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο. Στο σενάριο αυτό προβλέπεται έλλειμμα 246 εκατ. κ.μ. λόγω μη ικανοποίησης της ζήτησης των χρήσεων στη Θεσσαλία από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο και 549.107 στρέμματα από τις σημερινές αρδευόμενες εκτάσεις που θα γίνουν «ξηρικά».
-Το δεύτερο προβλέπει κατανάλωση 450 κ.μ. ανά στρέμμα ετησίως, 2,5 εκατομμύρια αρδευόμενα στρέμματα, την υλοποίηση των δρομολογημένων και των πρόσθετων έργων, χωρίς τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο. Στο σενάριο προβλέπεται έλλειμμα 120 εκατ. κ.μ. λόγω μη ικανοποίησης της ζήτησης των χρήσεων στη Θεσσαλία από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο και 267.857 στρέμματα από τις σημερινές αρδευόμενες εκτάσεις που θα γίνουν «ξηρικά».
-Το τρίτο προβλέπει επίσης κατανάλωση 450 κ.μ. ανά στρέμμα ετησίως, 2,5 εκατομμύρια αρδευόμενα στρέμματα, την υλοποίηση μόνο των δρομολογημένων έργων και τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο ίση με το έλλειμμα. Σ’ αυτό το σενάριο δεν προβλέπεται έλλειμμα και ούτε μετατροπή αρδευόμενων εκτάσεων σε «ξηρικές».
ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΤΑΜΙΕΥΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΔΡΟΜΟΛΟΓΗΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΕΡΓΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Πηγή: ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΘΕ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ - 1η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
* Δρομολογημένα έργα θεωρούνται αυτά που είτε τελούν υπό κατασκευή και αναμένεται η ολοκλήρωσή τους είτε βρίσκονται σε πολύ προχωρημένο στάδιο μελέτης και είναι πολύ πιθανό να υλοποιηθούν με μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Πρόσθετα έργα θεωρούνται τα έργα εκείνα που η κατασκευή τους έχει μεν συζητηθεί πολλές φορές στο παρελθόν από τους τοπικούς φορείς και αρμόδιες υπηρεσίες, ωστόσο το στάδιο μελέτης ή η αδυναμία χρηματοδότησής τους δεν επιτρέπουν να ληφθούν στην ανάλυση ως άμεσα υλοποιήσιμα έργα.
Τα δρομολογημένα έργα λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα σενάρια διαχείρισης νερού και κατά συνέπεια περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Μέτρων του Σχεδίου Διαχείρισης της Θεσσαλίας ως συμπληρωματικά μέτρα. Τα πρόσθετα έργα λαμβάνονται υπόψη μόνο σε ορισμένα από τα σενάρια διαχείρισης νερού και κατά συνέπεια δεν συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Μέτρων της Θεσσαλίας αλλά περιλαμβάνονται μόνο στο εναλλακτικό πακέτο μέτρων που συνοδεύει τα ορισμένα αυτά σενάρια.
ΑΘΗΝΑ, Του Γιώργου Μακρή
