Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε μέτρο που ενισχύει επενδύσεις στον γεωργικό τομέα είναι επιθυμητό και συμβάλλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των εκμεταλλεύσεων. Θα ήθελα όμως να κάνω κάποιες παρατηρήσεις που μπορεί να βελτιώσουν τη δράση.
Η προδημοσίευση έγινε μετά από μια μακρά περίοδο φημών ή ανακοινώσεων για επικείμενη προκήρυξη (και ήδη έχουν περάσει δύο μήνες από τη προδημοσίευση) μια τακτική που ακολουθείται συστηματικά τα πολλά τελευταία έτη και κάνει διπλή ζημία. Από τη μια πλευρά αναστέλλει επενδυτικά σχέδια των αγροτών που ενόψει επιδοτήσεων περιμένουν κάτι εύλογο αλλά επιζήμιο καθώς αναγκαίες και χρήσιμες επενδύσεις καθυστερούν μειώνοντας την αποτελεσματικότητα των εκμεταλλεύσεών τους. Είναι λογικό ένας αγρότης να αναβάλει μια αγορά ή άλλη επένδυση όταν πρόκειται να επιδοτηθεί κατά 50%. Αν όμως η επένδυση είναι αναγκαία τότε καθυστερεί συγκεκριμένες δράσεις με επιπτώσεις στο κόστος ή την κερδοφορία κάτι που συνήθως δεν εκτιμάται εύκολα. Από την άλλη πλευρά αποδιοργανώνει τις επιχειρήσεις κατασκευής, εισαγωγής και εμπορίας Γεωργικού Εξοπλισμού. Εδώ είναι ένα πολύ σοβαρό θέμα που κάποια στιγμή πρέπει να καταλάβει το Υπουργείο Γεωργίας και να προσαρμόσει τις τακτικές του. Μια επιχείρηση έχει έναν ρυθμό λειτουργίας στον οποίο προσαρμόζει το προσωπικό της, τις προμήθειες, τις χρηματοοικονομικές ροές κ.λπ. Αν υπάρξει μια επενδυτική άπνοια για δύο ή περισσότερα έτη και ξαφνικά μια τεράστια ζήτηση από τα σχέδια βελτίωσης τότε είναι αδύνατο οι επιχειρήσεις να προσαρμόσουν την παραγωγή ή τη διαθεσιμότητα των προϊόντων τους κάτι που τους αποδιοργανώνει. Κυρίως αποδυναμώνει τις καλά οργανωμένες επιχειρήσεις και ευνοεί ευκαιριακούς παίκτες. Εξ ίσου μεγάλο πρόβλημα δημιουργείται με τις εισαγωγικές επιχειρήσεις. Οι προμηθευτές τους είναι σοβαρές και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις που ζητούν πρόβλεψη παραγγελιών πριν από την αρχή του κάθε έτους. Αν στην εξίσωση προσθέσουμε ότι υπάρχει στενότητα χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα που κάνει αδύνατη τη δημιουργία αποθεμάτων και ότι οι εισαγωγές προπληρώνονται πριν φορτωθούν τα μηχανήματα, τότε η κατάσταση αυτών των επιχειρήσεων γίνεται ακόμα πιο δύσκολη. Π.χ. μια κατασκευαστική βιοτεχνία παράγει έναν αριθμό μηχανημάτων με το προσωπικό που έχει. Προφανώς εάν δεν υπάρχει ζήτηση θα μειώσει το προσωπικό και αντίστοιχα την παραγωγή. Αν ξαφνικά δημιουργηθεί μεγάλη ζήτηση θα προσπαθήσει να αυξήσει την παραγωγή κάτι που μπορεί να γίνει σε περιορισμένη έκταση. Ο αγρότης που θα θέλει ένα μηχάνημα δεν θα μπορεί να το βρει επομένως θα αναγκαστεί να το πάρει από κάποιον άλλο προμηθευτή πιθανώς χαμηλότερης ή μη επιθυμητής ποιότητας. Αντίστοιχα προβλήματα έχουν οι εισαγωγικές επιχειρήσεις. Το αποτέλεσμα είναι να αποδυναμώνονται οι επιχειρήσεις του κλάδου προς γενική ζημία του αγροτικού τομέα και γενικότερα της οικονομίας της χώρας.
Θα ήθελα να αναφερθώ στη σημασία της διατήρησης οικονομικά ισχυρών επιχειρήσεων κατασκευής, εισαγωγής και εμπορίας γεωργικού εξοπλισμού και να προλάβω τους «σοσιαλιστές» που θα μου πουν τι μας νοιάζει για τις επιχειρήσεις. Θέλω να τονίσω ότι δυστυχώς η Ελληνική πολιτεία δεν ασχολείται πλέον με την ενημέρωση και καθοδήγηση των αγροτών. Το σύστημα Γεωργικών Εφαρμογών που λειτουργούσε πριν πολλά χρόνια (πριν από την ίδρυση των περιφερειών και τη μετατροπή των υπαλλήλων του Υπουργείου Γεωργίας σε υπαλλήλους του Υπουργείου Εσωτερικών) σήμερα ατυχώς δεν υπάρχει. Βέβαια στον τομέα του Γεωργικού Εξοπλισμού είναι αλήθεια ότι ποτέ δεν υπήρξε. Ακόμα η παλιά πολύ ισχυρή ΥΕΒ, με ιδιαίτερα μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της Ελληνικής Γεωργίας (που ήταν αντικείμενό της) ασχολούταν κυρίως με θέματα άρδευσης κα εγγειοβελτιωτικών έργων και μόνο περιθωριακά με την εκμηχάνιση της γεωργίας. Τη δουλειά αυτή έκαναν πάντα οι εταιρίες του κλάδου και η αποδυνάμωσή τους θα αδυνατήσει ένα τμήμα παροχής υπηρεσιών προς του αγρότες, κρίσιμο για την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα της γεωργίας μας. Ιδιαίτερα τώρα που οι νέες τεχνολογίες της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών πρέπει να προωθηθούν και υιοθετηθούν από τους αγρότες μας. Θα πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό ότι οι επιχειρήσεις αυτές είναι που μελετούν και αναπτύσσουν νέα μηχανήματα ή τα βρίσκουν στις παγκόσμιες αγορές και τα εισάγουν. Αλλά δεν μένουν εκεί. Τα επιδεικνύουν στους αγρότες για να τα γνωρίσουν (σε εκθέσεις, σε επιδείξεις που διοργανώνουν και επωμίζονται το κόστος), τους εξηγούν τη λειτουργία και όταν τα προμηθευτούν τους εκπαιδεύουν πώς να τα χρησιμοποιήσουν, να τα ρυθμίσουν και να τα συντηρήσουν. Είναι αυτοί που στηρίζουν τους αγρότες όταν τα μηχανήματα χαλάσουν, με τεχνικά συνεργεία και ανταλλακτικά. Όλες αυτές οι υπηρεσίες είναι κρίσιμες για τον γεωργικό τομέα και η εξασθένιση των επιχειρήσεων αυτών θα δημιουργήσει μεγάλο κενό που θα πληρώσει ακριβά η οικονομία της χώρας.
Συμπερασματικά θα πρέπει το Υπουργείο Γεωργίας να επεξεργαστεί ένα σχέδιο ομαλής προκήρυξης των δράσεων αυτών ώστε να βοηθήσει πραγματικά τόσο τους αγρότες όσες και τις επιχειρήσεις του κλάδου. Για να μην αδικώ το Υπουργείο Γεωργίας αυτή η λογική καθυστέρησης των προκηρύξεων και σύμπτωσης πολλών μαζί κατά αραιά χρονικά διαστήματα γίνεται συστηματικά και από άλλα. Τέτοια είναι η προκήρυξη των ερευνητικών προγραμμάτων που ακολουθούν παρόμοια πορεία με προκηρύξεις που καθυστερούν χρόνια και βγαίνουν όλες μαζί με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ομοιόμορφος φόρτος εργασίας των ερευνητών αλλά και μη συνεχής εκτέλεση επιθυμητής έρευνας από τις επιχειρήσεις.
Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
