Σε προηγούμενο σημείωμα αναφέρθηκα στη χαρτογράφηση της παραγωγής σε καλλιέργειες που συγκομίζονται με μηχανές. Αισθητήρες στις μηχανές επέτρεψαν τη χαρτογράφηση της παραγωγής. Τι μπορεί να γίνει σε καλλιέργειες που συγκομίζονται με τα χέρια όπως τα περισσότερα οπωροκηπευτικά για νωπή κατανάλωση; Και για αυτές τις καλλιέργειες έχουν αναπτυχθεί τεχνικές για τη χαρτογράφηση της παραγωγής . Η βασική ιδέα είναι να ζυγίζουμε τη παραγωγή του κάθε τμήματος του χωραφιού ώστε να μπορούμε να κάνουμε χάρτες παραγωγής. Το ζύγισμα της παραγωγής μπορεί να γίνει ανά περιοχή του χωραφιού αλλά μπορεί να φτάσει μέχρι το ζύγισμα της παραγωγής ανά δένδρο ή ομάδα δένδρων. Για παράδειγμα στη Φλόριδα των ΗΠΑ η συγκομιδή των πορτοκαλιών γίνεται από εργάτες που τοποθετούν τους καρπούς σε μικρούς σάκους που αδειάζουν σε μεγάλα δοχεία που τοποθετούνται σε σημεία του αγρού. Οι Αμερικανοί ερευνητές δημιούργησαν να σύστημα που ζύγιζε τα μεγάλα δοχεία όταν τα συγκέντρωνε από το χωράφι. Το σύστημα εκτός από τη ζυγαριά είναι και ένα GPS για να καθορίζει τη θέση του δοχείου και ένα μικρό ηλεκτρονικό υπολογιστή να αποθηκεύει τα στοιχεία (Εικόνα 1). Η προφανής υπόθεση ήταν ότι το κάθε δοχείο αντιπροσώπευε τη παραγωγή των γύρω δένδρων καθώς ο κάθε εργάτης άδειαζε το σάκο του στο πλησιέστερο δένδρο. Με στοιχεία το βάρος των δοχείων και τη θέση τους μπορούσαν να παραχθούν χάρτες παραγωγής
Σημαντική έρευνα έχει γίνει και στη χώρα μας για χαρτογράφηση παραγωγής σε οπωρώνες. Μια εφαρμογή σε ελιές έγινε με ζύγισμα των σάκων με τις ελιές. Όπως είναι γνωστό οι ελιές συγκεντρώνονται κάτω από τα δένδρα σε δίχτυα ή πλαστικά φύλλα. Από εκεί συγκεντρώνονται σε σάκους για να μεταφερθούν στη μονάδα επεξεργασίας. Επομένως το βάρος των σάκων εκεί που γεμίζουν αντιστοιχεί με τη παραγωγή των γύρω δένδρων και αν με ένα GPS ορίσουμε τη θέση τους τότε έχουμε την παραγωγή σε σημεία του χωραφιού και μπορούμε να κάνουμε χάρτες παραγωγής. Στη συγκομιδή πολλών καρπών όπως μήλα, αχλάδια, σταφύλια, ροδάκινα οι καρποί τοποθετούνται σε κιβώτια (κλούβες) κατά μήκος της σειράς των δένδρων (Εικόνα 2). Εάν ζυγίσουμε τις κλούβες και προσδιορίσουμε και τη θέση τους με ένα GPS τότε έχουμε τη παραγωγή του χωραφιού. Αυτό μπορεί να γίνει μα τα χέρια ή με ένα καροτσάκι που κατασκευάσαμε και χρησιμοποιήσαμε σε πολλές ερευνητικές εργασίες (Εικόνα 3). Μια προσπάθεια έγινε από ΑΠΘ να αυτοματοποιηθεί η χαρτογράφηση της παραγωγής σε ροδάκινα. Οι κλούβες σημάνθηκαν με ετικέτες RFID. Κάτι σαν τις ετικέτες που έχουν τα προϊόντα στα super market και καταγράφονται αυτόματα στα ταμεία για το λογαριασμό. Όταν οι κλούβες φορτώνονταν για να πάνε στην αποθήκη ή το συσκευαστήριο τοποθετούνται σε μια πλατφόρμα που στην αρχή της είχε μια ζυγαριά, με ένα αναγνώστη της ετικέτας που κατέγραφε κλούβα, βάρος και θέση (με ένα GPS) Εικόνα 4).
Όπως φαίνεται η καταγραφή της παραγωγής είναι σχετικά εύκολη και θα μπορούσε να γίνει χωρίς τη χρήση GPS καθώς θα μπορούσε ο παραγωγός να ορίσει τη θέση του κιβωτίου από την μια άκρη του χωραφιού μετρώντας τη σειρά και το δένδρο όπου βρίσκεται το κάθε ένα. Επί πλέον επειδή οι εργάτες γεμίζουν όλα τα κιβώτια αρκετά ομοιόμορφα το ζύγισμα όλων των κιβωτίων δεν είναι απαραίτητο. ¨Ένα δειγματοληπτικόζύγισμα λίγων κιβωτίων είναι αρκετό, για να βρεθεί ένα μέσο βάρος των κιβωτίων και να αποφευχθεί το χρονοβόρο ζύγισμα όλων. Επομένως η χαρτογράφηση της παραγωγής στους μικρούς οπωρώνες της χώρας μας μπορεί να γίνει εύκολα χωρίς τεχνικές γνώσεις και να αποτελέσει τη βάση εφαρμογής διαχείρισης των μικρών οπωρώνων με γεωργία ακριβείας.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
