Γράφει ο Φάνης Γέμτος*
Μέρος 2ο
Εφ’ όσον εξασφαλίσουμε το σωστό μέγεθος του τρακτέρ, το επόμενο στοιχείο είναι η καλή λειτουργία του. Η καλή λειτουργία εξασφαλίζεται από την καλή συντήρηση του μηχανήματος. Η σωστή συντήρηση δεν εξασφαλίζει μόνο τη μείωση της κατανάλωσης καυσίμου αλλά και τη καλή και μακροχρόνια λειτουργία του τρακτέρ, μειωμένο κόστος επισκευών, μειωμένες εκπομπές καυσαερίων και αυξημένη αξιοπιστία . Επομένως η αλλαγή λαδιών πρέπει να γίνεται πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή με λάδι καλής ποιότητας και στον τύπο που συνιστάται. Το ίδιο ισχύει για τα φίλτρα λαδιού που πρέπει να αλλάζουν σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Χρήση λαδιού με μεγάλο εύρος ιξώδους βοηθά πολύ στη λειτουργία του τρακτέρ. Στην αρχή λειτουργίας του τρακτέρ ιδιαίτερα τον χειμώνα το λάδι (και η μηχανή) αργούν να θερμανθούν και το λάδι να αποκτήσει τις ιδιότητες ροής του για να κάνει σωστή λίπανση. Η χρήση λαδιών με μεγάλο εύρος ιδιοτήτων βοηθά να περιοριστούν οι αρνητικές επιπτώσεις. Άλλα συστήματα του τρακτέρ όπως το φίλτρο αέρα πρέπει να συντηρείται συστηματικά (καθάρισμα, αλλαγή φίλτρων). Μπλοκαρισμένα φίλτρα αέρα μπορούν να αυξήσουν την κατανάλωση καυσίμου μέχρι 20%. Το ίδιο ισχύει για το σύστημα τροφοδοσίας καυσίμου που οποιοδήποτε μπλοκάρισμα από κακή συντήρηση του φίλτρου καυσίμου ή επικαθίσεις στα ακροφύσια (μπεκ) μπορεί να αυξήσει την κατανάλωση καυσίμου μέχρι 15%. Επομένως έλεγχοι του συστήματος σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή πρέπει να εξασφαλίζουν την άριστη λειτουργία.
Επομένως κρίσιμο στοιχείο για την εξοικονόμηση καυσίμου είναι η καλή συντήρηση του τρακτέρ και οι καλές ρυθμίσεις όλων των μερών του.
Ο χειρισμός του τρακτέρ στο χωράφι είναι ένα άλλο στοιχείου που μπορεί να μειώσει την κατανάλωση καυσίμου. Ένας γενικός κανόνας για τη λειτουργία του τρακτέρ είναι να δουλεύει με τις ονομαστικές του τις στροφές και με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα (για να λειτουργεί με το μέγιστο της ισχύος του). Δηλαδή όταν εργάζεστε στο χωράφι καλά είναι να χρησιμοποιείται τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Αν όμως λειτουργείτε με μικρή ισχύ (πολύ μικρότερη από την ονομαστική) τότε μειώστε τις στροφές της μηχανής. Πρέπει να γνωρίζετε ότι στους συμβατικούς κινητήρες η μείωση του αριθμού στροφών μπορεί να σας πάει κάτω από το μέγιστο της ροπής του κινητήρα κάτι που θα τον υπερφορτώσει. Οι νέοι κινητήρες και τον ηλεκτρονικό αυτόματο ρυθμιστή στροφών δεν έχουν αυτό το πρόβλημα. Πρέπει να κάνουμε αυτό που λένε οι Άγγλοι πάνω ταχύτητα κάτω το μοχλό πετρελαίου (gearup, throttledown).
Η πίεση ελαστικών του τρακτέρ πρέπει να είναι αυτή που ορίζει ο κατασκευαστής. Μειωμένη πίεση προκαλεί αύξηση της κατανάλωσης καυσίμου εκτός από την φθορά των ελαστικών. Αντίθετα μεγάλη πίεση αυξάνει στο φθορά των ελαστικών, αυξάνει τη συμπίεση του εδάφους ενώ αυξάνει την αντίσταση τριβής κυλίσεως που αυξάνει τη κατανάλωση καυσίμου. Η τριβή κυλίσεως είναι η αντίσταση στη κύλιση του τροχού. Ο τροχός στο μαλακό έδαφος βυθίζεται στο χώμα και ουσιαστικά κινείται συνεχώς ανοδικά σε ένα κεκλιμένο επίπεδο που πρέπει να καταναλώσει πετρέλαιο για να το ξεπεράσει. Μεγαλύτερη πίεση των ελαστικών αυξάνει το βύθιση και την αντίσταση στην κίνηση. Σημειώστε ότι το χειμώνα οι χαμηλές θερμοκρασίες μειώνουν την πίεση των ελαστικών γι' αυτό πρέπει να τα ελέγχετε τακτικά.
Μερικοί γενικοί κανόνες για τον χειρισμό. Αποφεύγετε τη λειτουργία του τρακτέρ σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η αφαίρεση του θερμοστάτη είναι μια πολύ κακή τακτική. Λειτουργία της μηχανής σε θερμοκρασίες κάτω από το όριο που ορίζει ο κατασκευαστής αυξάνει την κατανάλωση καυσίμου μέχρι και 25% ενώ αυξάνει τις φθορές της μηχανής. Αποφεύγετε απότομες επιταχύνσεις του τρακτέρ κατά την εκκίνηση. Αυξάνετε την κατανάλωση καυσίμου. Μην αφήνετε το τρακτέρ σας με τη μηχανή να δουλεύει όταν δεν εκτελείτε κάποιο έργο. Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι η επανεκκίνηση είναι πρόβλημα.
Επιλέξτε τρακτέρ με μηχανές που έχουν χαμηλή κατανάλωση καυσίμου. Αυτό είναι ένα στοιχείο που πρέπει να λάβετε υπόψη σας τόσο για την αγορά του τρακτέρ αλλά και όταν αποφασίζετε να αλλάξετε μηχανή.
Ελέγξετε τις εργασίες που κάνετε αν είναι απαραίτητες. Η ρήση ότι η δουλειά μένει στο χωράφι είναι λανθασμένη. Αν μπορείτε να προετοιμάσετε τη σποροκλίνη με ένα πέρασμα σβάρνας έχετε εξοικονομήσει όχι μόνο καύσιμα αλλά και νερό με μείωση της εξάτμησης. Μη χρησιμοποιείτε μηχανήματα που καταναλώνουν πολύ καύσιμο. Οι σβωλοτρίφτες που έχουν γίνει τόσο δημοφιλείς στους αγρότες μας είναι μηχανήματα που έχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις σε ενέργεια ενώ πολλές φορές όταν τους χρησιμοποιούμε σε χωράφια που δεν είναι στον ρώγο τους (σε εύθρυπτη κατάσταση) προκαλούν βίαιο θρυμματισμό των βώλων που προκαλεί συμπίεσή τους και δεν βοηθά στη δημιουργία καλής δομής. Εξοικονόμηση καυσίμου έχουμε και με τα συστήματα μειωμένης κατεργασίας και ακαλλιέργειας που αντικαθιστούν το άροτρο.
Τέλος προσέξτε την αποθήκευση του καυσίμου αν έχετε αποθήκη στο αγρόκτημα. Το καύσιμο εξατμίζεται όταν θερμαίνεται γι΄ αυτό να το έχετε ερμητικά κλειστό. Σε σκιά και με ανοιχτό χρώμα για να μην απορροφά ηλιακή ακτινοβολία. Χρησιμοποιείστε βαλβίδα για εξισορρόπηση της πίεσης.
Ελπίζω να περιέγραψα μια σειρά από δυνατότητες εξοικονόμησης καυσίμου. Σε επόμενα σημειώματα θα προσπαθήσω να δώσω και άλλα στοιχεία για να συμβάλλω στην εξοικονόμηση πόρων και μείωση του κόστους παραγωγής.
* Ο Φάνης Γέμτος είναι γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
