ΑΝΚΟΡΑΤΖ (ΑΛΑΣΚΑ)
Κείμενο: Λεωνίδας Τζέκας
Οκτώβριος. Αλάσκα. Το βορειότερο σημείο της αμερικανικής ηπείρου. Τώρα και της Ορθοδοξίας. Στην πρωτεύουσά του, το Ανκορατζ, μια πόλη 300.000 κατοίκων, εγκαινιάστηκε μια ελληνική εκκλησία. Η μοναδική στο σημείο αυτό του πλανήτη.
Ήμασταν εκεί!
Το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε στην πρωτεύουσα της 49ης Πολιτείας των ΗΠΑ οι 70 ελληνικές οικογένειες και πολλοί ορθόδοξοι πιστοί εγκαινίασαν τον ιερό ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Ένας παγερός αέρας, το σκηνικό του καιρού. Τα χιόνια, στη συνήθως «λευκή» αυτή γωνιά της Γης, δεν έχουν κάνει ακόμη την εμφάνισή τους, ο υδράργυρος όμως, ήδη είναι κοντά στο μηδέν.
Στα θυρανοίξια πρωτοστάτησε ο μητροπολίτης Γεράσιμος, επίσκοπος του Σαν Φρανσίσκο, συνοδευόμενος από Έλληνες και ξένους ορθόδοξους μητροπολίτες. Οι ομογενείς γέμισαν τον προαύλειο χώρο του ιερού ναού. Ορισμένοι κρατούν ελληνικές σημαίες ενώ τα παιδιά είναι ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Η χαρά στα πρόσωπα όλων έκδηλη. Ψέλνουν μαζί, συγκινούνται...
Ο μητροπολίτης τελεί τον αγιασμό και κόβει την κορδέλα των εγκαινίων, πλαισιωμένος από τους ομογενείς που χρηματοδότησαν την ανέγερση. Εισέρχεται στο ναό. Αρχίζει η θεία λειτουργία. Κόσμος γεμίζει την εκκλησία. Μοιάζουν να μην το πιστεύουν. Είναι ο "δικός" τους ναός. Ελληνικός, ορθόδοξος. Ένα μικρό «θαύμα» στις εσχατιές της υφηλίου.
Όλοι όρθιοι, παρακολουθούν και μετέχουν στη λειτουργία. Τελείται στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Κάτω από τα βλέμματα των αγίων οι πιστοί ψέλνουν, ακολουθώντας τους ιερείς.
Μετά το τέλος της λειτουργίας ο μητροπολίτης Γεράσιμος εύχεται «καλή δύναμη».
Τη σκυτάλη του λόγου παίρνει η πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας του Άνκορατζ κ. Μαρία Μπασκούς. Όλοι γνωρίζουν πόσο δύσκολος ήταν ο δρόμος μέχρι να γίνει πραγματικότητα αυτός ο ναός.
Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι οι πρώτοι Έλληνες ήρθαν στην Αλάσκα τον 18 αι. μαζί με Ρώσους ιεραπόστολους . Το 1900 ξεκίνησε ένα μεγάλο κύμα μετανάστευσης προς την Αλάσκα λόγω της κατασκευής του σιδηρόδρομου. Αυτός άλλωστε ήτα ο βασικός λόγος αποικισμού της περιοχής αυτής. Πολλοί Έλληνες βρέθηκαν εδώ. Όμως ένας μικρός αριθμός έμεινε και μετά, αφού ολοκληρώθηκε το έργο, στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται η πόλη Άνκορατζ. Για πολλά χρόνια ο μοναδικός ορθόδοξος ναός ήταν μια ρωσική εκκλησία 60 χιλιόμετρα μακριά σε δύσβατη περιοχή.
Το 1953 στο Άνκορατζ, άρχισε να λειτουργεί μια ορθόδοξη εκκλησία στο υπόγειο ενός σπιτιού. Οι οικογένειες των ορθόδοξων μαζεύονταν για να προσευχηθούν φέρνοντας Ρώσους ιερείς. Ήταν ένας τρόπος για να διατηρήσουν τη θρησκεία τους, την κουλτούρα τους. Τα χρόνια περνούσαν, τα μέλη της κοινότητας συζητούσαν πώς θα αποκτήσουν τον δικό τους ναό.
Το 1958 μια μικρή ομάδα ανθρώπων ξεκινά να κτίζει την πρώτη εκκλησία στο Άνκορατζ.
Μέλη της ελληνικής κοινότητας παραχωρούν το οικόπεδο, άλλοι βάζουν τα οικοδομικά υλικά και ό,τι άλλο χρειάζεται στην κατασκευή του ναού. Όλα γίνονται με εθελοντική εργασία.
Αρχικά ο ναός ονομάστηκε Άγιος Σωτήριος. Η μικρή εκκλησία έγινε το κέντρο των δραστηριοτήτων της ελληνικής κοινότητας αλλά και των άλλων ορθόδοξων στην Αλάσκα.
Το 1959 η Αρχιεπισκοπή Αμερικής στέλνει τον πρώτο Έλληνα ιερέα, ενώ το 1977 έρχεται για πρώτη φορά ο αρχιεπίσκοπος Ιάκωβος και ευλογεί τη μικρή ενορία. Στις αρχές του 1980 με την εκμετάλλευση του πετρελαίου στην Αλάσκα ένα νέο κύμα μετανάστευσης φτάνει στην περιοχή. Ανάμεσα στους νεοφερμένους και πολλοί Έλληνες. Και παίρνουν την απόφαση: Είναι πια καιρός να αλλάξουν τη ζωή της κοινότητας και του ορθόδοξου πληθυσμού. Αφοσιώνονται λοιπόν στο όραμά τους: να κτίσουν ένα ναό για τις ανάγκες της κοινότητας. Το 1987 η εκκλησία μεταφέρεται στο σαλόνι ενός σπιτιού, όπου παράλληλα λειτουργούσαν τα γραφεία της κοινότητας, το σχολείο και ο χώρος φιλοξενίας του ιερέα.
Όμως όλοι ζούσαν με τον καημό να χτιστεί μια εκκλησία βυζαντινού ρυθμού.
Το 2009 αποκτήθηκε επιτέλους το οικόπεδο με τον μητροπολίτη Γεράσιμο να ευλογεί το χώρο ενώ αμέσως ξεκινούν οι εργασίες για την ανέγερσή του.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών η κοινότητα απευθύνει έκκληση για βοήθεια, κυρίως προς όσους μπορούν να βοηθήσουν στην αγιογράφηση.
Ένας Λαρισαίος αγιογράφος, ο Κώστας Θεοδώρου – όπως έχει ξαναγράψει στο παρελθόν η «Ελευθερία» - προσφέρεται και αγιογραφεί τον ναό. Ήταν εκεί, ένα από τα τιμώμενα πρόσωπα στα εγκαίνια. Όπως και ο Αλέξης Ζουρνατζής από την Πάτρα που έφτιαξε τα ψηφιδωτά του ναού.
Έλληνες και ξένοι ιερείς έχουν λειτουργήσει κατά καιρούς εδώ, ενώ το 2011 αναλαμβάνει ο π. Βασίλειος, ένας νεαρός Αμερικανός.
Πρέπει να σημειώσουμε τον... ανορθόδοξο χαρακτήρα του ναού όπου εκκλησιάζονται και χριστιανοί άλλων εθνοτήτων. Γι’ αυτό και η προσευχή τελείται, εκτός από τα ελληνικά, στα αραβικά, τα αρμενικά, τα γαλλικά, τα σέρβικα, τα ουκρανικά, τα σλάβικα, τα ρουμανικά και τα ισπανικά.
Μετά την πανηγυρική λειτουργία η γιορτή συνεχίστηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της κοινότητας που βρίσκεται δίπλα από την εκκλησία.
Στην εκδήλωση τιμήθηκαν οι ευεργέτες της κοινότητας και όσοι βοήθησαν στην αποπεράτωση του ναού. Ενώ παιδιά του χορευτικού τμήματος της κοινότητας, ντυμένα με παραδοσιακές στολές, σκόρπισαν χαρά χορεύοντας δημοτικούς χορούς.
Με αφορμή τα εγκαίνια του ναού στην αίθουσα ξεκίνησε να λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας «Ελλάδα» με τα μάτια του φωτορεπόρτερ της «Ε», Λεωνίδα Τζέκα. Είναι η πρώτη έκθεση φωτογραφίας Έλληνα φωτορεπόρτερ στην Αλάσκα. Η έκθεση κοσμεί μόνιμα πλέον την αίθουσα μετά τη δωρεά της στην κοινότητα.
Είναι δύσκολο να περιγράψω τα συναισθήματα που ένιωσα αντικρίζοντας μια "χούφτα" ανθρώπων να δίνουν τον δικό τους αγώνα για να κρατήσουν τα ήθη, τα έθιμα, την κουλτούρα μας ζωντανά και να μεγαλώσουν στην άλλη άκρη του πλανήτη τα παιδιά τους με αυτά τα ιδανικά.
Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος είναι η βορειότερη εκκλησία της ελληνικής παροικίας στον κόσμο.
Κι όλοι εδώ στο Άνκορατζ είναι χαρούμενοι γιατί ξέρουν ότι θα είναι πλέον το σταθερό σημείο αναφοράς στη ζωή τους.
