Συνέντευξη στον Κ. Γκιάστα
Τα «κόκκινα» δάνεια και οι πλειστηριασμοί είναι τα θέματα που βρίσκονται στην κορυφή του ενδιαφέροντος αυτές τις ημέρες με την ελληνική κυβέρνηση και την τρόικα να προσπαθούν να βρούνε μια λύση που θα ικανοποιήσει τις δύο (;) πλευρές. Ωστόσο με τους πολίτες τι γίνεται; Κατά πόσο θα μπορούν να διασφαλίσουν τις κατοικίες τους; Νομικά μέχρι και το τέλος του έτους καλύπτονται. Από την 1η Ιανουαρίου όμως όλα αυτά αλλάζουν καθώς μπαίνει σε εφαρμογή ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας.
Γι’ αυτό το λόγο ζητήσαμε να μας μιλήσει κυρίως ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας, κ. Δημήτρης Κατσαρός που τόνισε πως από το καλοκαίρι που ψηφίστηκε ο νέος νόμος μπήκε ουσιαστικά το «χαλί» για όσα αρνητικά ακολουθήσουν σ’ αυτά τα σημαντικά κοινωνικά ζητήματα.
«Ψηφίστηκε, παρά τη γνωστή, καθολική και τεκμηριωμένη αντίθεση του δικηγορικού σώματος. Το «επιχείρημα» της πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων που ψήφισαν θετικά, στο γνωστό πολιτικό κλίμα, μετά το τραγελαφικό δημοψήφισμα του καλοκαιριού, ήταν να «σωθεί η χώρα». Δεν γνωρίζω βέβαια, τι θα πουν, όταν θα φανούν οι συνέπειες της εφαρμογής του. Τις τελευταίες ημέρες, κυριαρχεί στον δημόσιο λόγο, η συζήτηση για «κόκκινα δάνεια» και για πλειστηριασμούς σπιτιών, που ετοιμάζονται να επισπεύσουν οι Τράπεζες. Οι ισχύουσες, μέχρι το τέλος του έτους, διατάξεις προστάτευαν αυτόν τον οφειλέτη, που ήθελε να ανταποκριθεί στις οικονομικές του υποχρεώσεις. Οι νέες διατάξεις, αν εφαρμοσθούν, πολύ απλά, προστατεύουν τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών, κυρίως των Τραπεζών. Το αφανές θεμέλιο, το «χαλί» για ό,τι αρνητικό επακολουθήσει στο μεγάλο κοινωνικό ζήτημα των πλειστηριασμών, τέθηκε το καλοκαίρι και εχει τη σφραγίδα του νέου Κώδικα. Την ίδια στόχευση, μιας «Fast track» δικαιοσύνης, υπηρετεί και η περιστολή της αμεσότητας της ακροαματικής διαδικασίας στις αστικές δίκες. Απομειώνονται σημαντικά οι εγγυήσεις της ορθής απονομής της δικαιοσύνης με την καταρχήν απαγόρευση της μαρτυρικής απόδειξης. Προσπαθούμε να πείσουμε ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί αυτός ο νόμος καθώς δεν υπάρχουν οι απαραίτητες υποδομές. Τα μεγάλα πρωτοδικεία, μεταξύ αυτών και αυτό της Λάρισας, έχουν «σηκώσει τα χέρια ψηλά» και δεν έχουν ούτε τους χώρους, ούτε τους γραμματείς, για την εξυπηρέτηση της νέας διαδικασίας προσδιορισμού και συζήτησης των υποθέσεων. Η μόνη ρεαλιστική λύση στην παρούσα φάση, είναι η αναστολή εφαρμογής της ισχύος των διατάξεων για ένα έτος. Να δοθεί χρόνος, για τη διαπίστωση της αναγκαιότητας τουλάχιστον τροποποιήσεων σε ένα νόμο, που «κανείς δεν τον θέλει», πλην των Τραπεζών.
*Καθυστέρηση. Η λέξη που είναι ταυτόσημη με τα ελληνικά δικαστήρια. Δώστε μας μια εικόνα χαρακτηριστικού παραδείγματος από την κατάσταση αυτή στα δικαστήρια της Λάρισας και πείτε μας πώς μπορεί να αλλάξει κάτι τέτοιο.
-Με την απαραίτητη διευκρίνιση ότι η καθυστέρηση χρησιμοποιείται ως «μαγική λέξη» και πρόσχημα, για την επιβολή μέτρων που μόλις αναφέραμε. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με τις αποφάσεις του έκρινε ότι το πρόβλημα της καθυστέρησης στον μηχανισμό απονομής της Δικαιοσύνης στη χώρα μας, είναι πρόβλημα συστημικό και απαιτεί δημιουργία και ανάπτυξη υποδομών. Στη χώρα μας, η κυρίαρχη πολιτική ελίτ ενώ «ορκίζεται» πίστη στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, ευρωπαϊκό όραμα, σε μεταρρυθμίσεις ευρωπαϊκού επιπέδου, σε άλλες συναφούς εμπνεύσεως κ.λπ., κάνει εντελώς τα αντίθετα. Έτσι, οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ της Δικαιοσύνης» αλλά και όχι μόνον, το έχουμε εμπεδώσει πλέον. Όταν ακούμε «ταχεία δίκη, επιτάχυνση» και άλλα ηχηρά παρόμοια, γνωρίζουμε ότι πρόκειται για θέσπιση νέων οικονομικών εμποδίων για τους πολίτες. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρόκειται για τις γνωστές παρεμβάσεις αποσυμφόρησης των φυλακών, με υποβάθμιση αδικημάτων από κακουργήματα σε πλημμελήματα, με παραγραφή αξιοποίνου αδικημάτων, με διεύρυνση των περιπτώσεων εξαγοράς των ποινών. Παρεμβάσεις οι οποίες εκτρέφουν ουσιαστικά την ατιμωρησία και υποβαθμίζουν ακόμη περισσότερο την εικόνα της χώρας μας. Ωστόσο και παρά την εξακολουθητική και σωρευτική λήψη, των προαναφερομένων «ευεργετικών» μέτρων, στα Δικαστήρια της Λάρισας υπάρχουν περιπτώσεις σημαντικών καθυστερήσεων στον προσδιορισμό των υποθέσεων. Π.χ. στο Ειρηνοδικείο Λάρισας μια υπόθεση μικροδιαφοράς, αντικειμένου μέχρι πέντε χιλιάδων ευρώ προσδιορίζεται περίπου στο τέλος 2017... στο ίδιο Δικαστήριο υποθέσεις για τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα έχουν προσδιορισθεί για το 2021 και μετά την πρόσφατη αλλαγή του νόμου, γίνεται εργώδης προσπάθεια επαναπροσδιορισμού σε συντομότερες ημερομηνίες. Στο Διοικητικό Πρωτοδικείο παραμένουν απροσδιόριστες και αδίκαστες υποθέσεις από το 2005, δηλαδή χρόνος που ξεπέρασε κατά πολύ την εύλογη διάρκεια της δίκης. Άρα χρειάζεται ανάπτυξη τεχνολογίας αλλά και κάλυψη κενών γραμματέων, που δημιουργήθηκαν εξαιτίας αποχώρησης για τους γνωστούς λόγους, κυρίως στην Εισαγγελία, στο Πρωτοδικείο και στο Ειρηνοδικείο Λάρισας.
* Κάποτε η δικηγορία ήταν μονόδρομος για όσους τελείωναν τη Νομική. Τώρα ωστόσο παρατηρείται η τάση πως ακολουθούν κι άλλους δρόμους οι νέοι πτυχιούχοι. Τι συμβαίνει;
- Ο υπερπληθωρισμός ήταν πάντα πρόβλημα. Παρά τα όσα παραπλανητικά και ανεύθυνα διοχετεύονταν τα τελευταία χρόνια περί «κλειστού» επαγγέλματος, η δικηγορία στη χώρα μας ήταν ένα επάγγελμα άνετα προσβάσιμο στον πτυχιούχο της νομικής. Η κρίση στο κλάδο ήταν γνωστή, πολύ πριν αυτή γενικευθεί και λάβει τις σημερινές διαστάσεις. Η εξακολουθητική τακτική των μνημονιακών κυβερνήσεων να επιβάλλουν υψηλά οικονομικά παράβολα και επιβαρύνσεις υπέρ του Δημοσίου στην άσκηση των ενδίκων μέσων και βοηθημάτων, επέτεινε το πρόβλημα. Η πρόσβαση στο κατά τα άλλα δημόσιο αγαθό της Δικαιοσύνης έγινε περίπου ανέφικτη, για τον οικονομικά αδύναμο. Αυτός που σήμερα βιώνει τον κοινωνικό αποκλεισμό, ενδέχεται να βιώσει και φαινόμενα αδικίας, βίας, απειλής, οιασδήποτε παράνομης πράξης σε βάρος του, χωρίς να μπορεί να καταφύγει στο φυσικό του Δικαστή. Κανείς δεν μίλησε για την επιβολή του ΦΠΑ στις δικηγορικές υπηρεσίες το καλοκαίρι του 2010, παρότι και αυτές δεν υπόκεινται σε αυτόν και η χώρα μας δεν ήταν υποχρεωμένη να το πράξει. Απεναντίας, παντελώς αβασάνιστα, όσοι επιβάλλουν την ατζέντα του δημόσιου διαλόγου στη χώρα μας, επέχαιραν που και οι δικηγόροι θα καταβάλλουν ΦΠΑ, αποκρύπτοντας όμως ότι τον καταβάλλουν οι προσφεύγοντες πολίτες στη Δικαιοσύνη. Μοιραία λοιπόν, σε συνδυασμό και με τη βαριά υπερφορολόγηση από το πρώτο ευρώ, περιορίστηκε ο θεσμικός χώρος στον οποίο ασκούν τη δραστηριότητά τους οι δικηγόροι και ιδίως οι νεότεροι, κάποιοι από τους οποίους, αναγκάζονται να αναζητήσουν άλλους δρόμους για τον βιοπορισμό τους. Εξάλλου είναι γνωστό, ότι η συνηγορία σε Δικαστήριο, υπέρ των αρχών του Κράτους Δικαίου και των δικαιωμάτων του πολίτη, ήταν και είναι υπαρξιακός όρος του δικηγορικού λειτουργήματος.
* Πρόσφατα η Επιτροπή Αξιολόγησης επαγγελματικών προσόντων πτυχιούχων αλλοδαπής βρήκε αντιφάσεις σε έγγραφα υποψηφίων πανεπιστημίων αλλοδαπής. Σημαίνει πως κάποιοι προσπαθούν να μπούνε από το «παράθυρο» στο επάγγελμα ή είναι διαδικαστικό το ζήτημα;
-Το έργο της Επιτροπής καθορίζεται από τις διατάξεις του νόμου. Αξιολογεί, αν τα προσόντα, που απέκτησε ο κάτοχος του ενωσιακού πτυχίου νομικής σχολής, του δίνουν τη δυνατότητα καταρχήν να έχει πρόσβαση στο επάγγελμα, εν προκειμένω του δικηγόρου, στη χώρα που το απέκτησε. Επίσης εξετάζει το πρόγραμμα σπουδών και τα μαθήματα που διδάχθηκε, ώστε να διαπιστωθεί η αντιστοιχία των προσόντων του, προς αυτά που απαιτούνται για την εγγραφή ως ασκουμένου δικηγόρου, του πτυχιούχου Νομικής Σχολής της χώρας μας. Η συνολική αξιολόγηση καταλήγει αν πρέπει ο ενδιαφερόμενος, να εξετασθεί ή όχι σε δοκιμασία επάρκειας και σε ποια μαθήματα. Δηλαδή αυτό, που πρέπει να καταστεί σαφές σε κάθε κάτοχο πτυχίου νομικής χώρας της ΕΕ, είναι ότι η εγγραφή ως ασκουμένου στους δικηγορικούς συλλόγους δεν είναι απροϋπόθετη, δηλαδή με μόνη τη λήψη του τίτλου. Επισημαίνουμε, ότι στις χώρες της ΕΕ, το πλέγμα των προϋποθέσεων εγγραφής ως ασκουμένου δικηγόρου είναι αυστηρότερο. Αλλά και στη χώρα μας, ουδέποτε ήταν απρουπόθετη η εγγραφή ως ασκουμένων δικηγόρων των κατόχων ενωσιακών πτυχίων. Αυτό επιβάλλει το ενωσιακό νομικό πλαίσιο και αυτό δέχεται τόσο η νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας όσο και αυτή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η Επιτροπή μέχρι τώρα, έχει προβεί στην αξιολόγηση σειράς τίτλων από χώρες της ΕΕ, που οι κάτοχοί τους ζήτησαν να εγγραφούν ως ασκούμενοι σε δικηγορικούς συλλόγους της χώρας. Πρόβλημα εμφανίστηκε τελευταία, με την αξιολόγηση των τίτλων των αποφοίτων ιδιωτικών πανεπιστημίων της Κύπρου. Μεταξύ των πιστοποιητικών που προσκομίστηκαν, εμφανίζονται αντιφάσεις, σε σχέση με τον αριθμό των πιστωτικών μονάδων των μαθημάτων που διδάχθηκε ο απόφοιτος. Έτσι, το ένα πιστοποιητικό εμφάνιζε ένα συγκεκριμένο αριθμό ακαδημαϊκών πιστωτικών μονάδων (ECTS) και το άλλο εμφάνιζε διπλάσιο αριθμό και αφορούσε τον ίδιο κάτοχο του τίτλου. Το προβληματικό αυτό φαινόμενο, που παρουσιάστηκε σε σειρά φακέλων αποφοίτων ιδιωτικών πανεπιστημίων της Κύπρου, ανάγκασε την Επιτροπή να αναβάλει τη λήψη απόφασης και να ζητήσει διευκρινίσεις, διατηρώντας ωστόσο και κάθε νόμιμη επιφύλαξή της. Βέβαια πρέπει να τονιστεί και το εξής σημαντικό γεγονός, το οποίο έλαβε χώρα το καλοκαίρι που μας πέρασε. Η αρμόδια αρχή στη χώρα μας, για την ακαδημαϊκή αναγνώριση των αλλοδαπών τίτλων, ο Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρησης (ΔΟΑΤΑΠ), έπαψε πια να αναγνωρίζει τα πτυχία των αποφοίτων των ιδιωτικών πανεπιστημίων της Κύπρου, μετά από γνωμοδότηση προς τούτο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Αυτά πρέπει να τα γνωρίζουν, οι ενδιαφερόμενοι να σπουδάσουν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια της Κύπρου. Να βλέπουν πίσω από τις επίπλαστες προφάνειες, δεδομένης και της πλούσιας διαφήμισης που αναπτύσσεται, πέραν των άλλων και περί απροϋπόθετης εγγραφής των αποφοίτων τους, «ούτε καν ως ασκουμένων δικηγόρων», αλλά στα μητρώα δικηγόρων (sic) των δικηγορικών συλλόγων της χώρας.
