Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
“Δεν κατηγορώ τους γεωργούς αλλά καλό θα ήταν α) να καθίσουν μαζί και να υπολογίσουν πόσο νερό επιτρέπεται για κάθε γεώτρηση, β) να περιορίσουν το βάθος των γεωτρήσεων ανάλογα με το υψόμετρο ώστε να μην είναι η αντλία πιο βαθιά από την επιφάνεια της θάλασσας. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν την υφαλμύρωση υπόγειων υδάτων.
Τα νησιά εισάγουν με τα τρόφιμα “εικονικό νερό” την εποχή του τουρισμού. Με την επαναχρησιμοποίηση νερού υποστηρίζεται η τοπική παραγωγή και μειώνεται η εισαγωγή από “εικονικό νερό”. Αυτά δηλώνει σήμερα στην "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" ο Ανδρέας Γκρόμαν ομότιμος καθηγητής Μηχανολογίας του Πολυτεχνείου του Βερολίνου, ο οποίος ζει μεταξύ Βερολίνου και Πηλίου, έχοντας συγγενείς και σπίτι στη χώρα μας.
Η συνέντευξη
* Πώς κρίνετε τη χρήση του νερού για την άρδευση των καλλιεργειών; Πιστεύετε πως γίνεται κατασπατάληση; Τι πρέπει να γίνει;
- Για κατοίκους αστικής περιοχής είναι δύσκολη η κατανόηση των απαιτήσεων της γεωργίας. Υπολογίζοντας βροχόπτωση, άρδευση και παραγωγή, αυτό έχει ως αποτέλεσμα το νερό παραγωγής για κάθε τρόφιμο ( Ινστ. Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης). Επειδή δεν γίνεται αντιληπτό ονομάζεται “εικονικό νερό” (virtual water). Ανάλογα με τις συνήθειές μας το άθροισμα “εικονικό νερό” για όλα τα τρόφιμα μας φτάνει στα 2.000 με 4.000 λίτρα ημερήσια χρήση. Ας υπενθυμίσουμε ότι η οικιακή μας χρήση νερού είναι “μόνο” 100 λίτρα κάθε μέρα. Ασφαλώς μπορούμε να διαλέγουμε τρόφιμα με χαμηλό “εικονικό νερό”.
Μπορούν και γεωργοί να υποστηρίξουν τέτοια πληροφόρηση, η οποία θα τους αναγκάσει να είναι πιο προσεκτικοί με τρόπο άρδευσης. Δεν κατηγορώ τους γεωργούς αλλά καλό θα ήταν α) να κάτσουν μαζί και να υπολογίσουν πόσο νερό επιτρέπεται για κάθε γεώτρηση, β) να περιορίσουν το βάθος των γεωτρήσεων ανάλογα με το υψόμετρο ώστε να μην είναι η αντλία πιο βαθιά από την επιφάνεια της θάλασσας. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν την υφαλμύρωση υπόγειων υδάτων.
Τα νησιά εισάγουν με τα τρόφιμα “εικονικό νερό” την εποχή του τουρισμού. Με την επαναχρησιμοποίηση νερού υποστηρίζεται η τοπική παραγωγή και μειώνεται η εισαγωγή από “εικονικό νερό”.
* Οι κάτοικοι των ελληνικών νησιών αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω έλλειψης νερού. Υπάρχει λύση σε αυτό το αδιέξοδο και αν ναι με ποιο τρόπο; Ποιες λύσεις δίνει η τεχνολογία;
- Οι λύσεις στις οποίες αναφέρομαι και εγώ ως καθηγητής Τεχνικού Πανεπιστημίου στο Βερολίνο/Γερμανία, περιγράφονται πολύ σωστά στο βιβλίο «Νερό για τα Νησιά» (ISBN: 978-99550-2-7, www.egaio.gr, Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού). Είναι αφενός η συλλογή όμβριων και αφετέρου η αφαλάτωση. Αλλά και η ανακύκλωση βοηθάει σημαντικά αφού το καλοκαίρι, τον καιρό του τουρισμού, αυξάνεται η χρήση νερού. Αυτονόητο είναι, μετά τη χρήση με σύγχρονες τεχνολογίες βιολογικού καθαρισμού σε μικρή κλίμακα να επεξεργαστούν τα λύματα ώστε να είναι διαθέσιμα και πάλι για χρήση στην τοπική γεωργία.
*Μπορείτε να αναφερθείτε στο κόστος που έχουν οι προτεινόμενες λύσεις;
- Το μεγαλύτερο κόστος προκαλεί η μεταφορά για ύδρευση, μετά για αποχέτευση και τελικά για άρδευση με επεξεργασμένο νερό. Ως παράδειγμα: για 100 λίτρα ανά άτομο την ημέρα υπολογίζεται η μεταφορά με περίπου 0,60, η αφαλάτωση με 0,20 και η επεξεργασία λυμάτων με 0,10 ευρώ ανά άτομο την ημέρα. Όσο πιο κοντά είναι η αφαλάτωση, χρήση, επεξεργασία και άρδευση τόσο πιο μικρό το τελικό κόστος.
* Εκτιμάτε ότι τα μεγάλα κεντρικά έργα που γίνονται στα νησιά φέρνουν και τα επιθυμητά αποτελέσματα; Ή προκαλούν κυρίως προβλήματα και στο περιβάλλον;
- Χρειάζονται μερικά μεγάλα κεντρικά έργα, αλλά πολλά και μικρά αποκεντρωμένα έργα τα συμπληρώνουν , μην ξεχνώντας τις παραδοσιακές τεχνολογίες εμπλουτισμού υδροφόρου ορίζοντα. Πάντα τα έργα ανθρώπων προκαλούν προβλήματα στο περιβάλλον και πάντα πρέπει η επιστήμη να τα συνοδεύει για μείωση αρνητικών αποτελεσμάτων.
* Έχετε συγγενείς και σπίτι στην Ελλάδα. Πώς βλέπετε τις ελληνογερμανικές σχέσεις; Γιατί επιλέξατε την Ελλάδα για το θέμα νερό;
- Η Ελλάδα έχει τα δυτικά βουνά του Πίνδου με άφθονο νερό και τα ξερονήσια του Αιγαίου μέσα στο πέλαγος. Η Γερμανία έχει το Βάντεν Βύρτενμπερκ με άφθονες βροχοπτώσεις αλλά ρηχό υδροφόρο ορίζοντα και την περιοχή γύρο από το Βερολίνο με όλο πιο λίγες βροχοπτώσεις αλλά άφθονες λίμνες. Η σύγκριση όλων αυτών τον δεδομένων είναι βάση προόδου. Έτσι μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο. Ποτέ δεν υπάρχει μια και μόνο λύση.
