«Ίχνη της γενετικής υπογραφής των αρχαίων Ελλήνων είναι ακόμη ορατά στους σημερινούς κατοίκους περιοχών της Νότιας και Μεσογειακής Ευρώπης. Τα αποτελέσματα δηλαδή της ανάλυσης της γενετικής σύστασης ευρασιατικών λαών αποδεικνύουν ότι η DNA υπογραφή των Ελλήνων παρουσιάζει αντοχή στον χρόνο, αντικατοπτρίζει την εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνων και τη συνέχεια των Ελλήνων στον χώρο και στον χρόνο. Οι Τούρκοι διαφέρουν στη γενετική τους σύσταση από τους ΄Ελληνες. Παρά τα 400 χρόνια σκλαβιάς το ποσοστό της επιμειξίας των Ελλήνων με άτομα μογγολικής καταγωγής είναι μικρότερο του 2%, ίσως εξαιτίας της διαφορετικής κουλτούρας των λαών». Αυτά επισημαίνει σήμερα στην «Ελευθερία», ο ομότιμος καθηγητής και συγγραφέας Κώστας Τριανταφυλλίδης, Τομέας Γενετικής, Ανάπτυξης και Μοριακής Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες σε αυτόν τον τομέα. Tο επιστημονικό έργο του ομότιμου καθηγητή Γενετικής και Γενετικής του Ανθρώπου του Α.Π.Θ. απευθύνεται, όχι μόνο στους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό που επιθυμεί να ενημερωθεί με τρόπο υπεύθυνο για τα ευαίσθητα ζητήματα της γενετικής ταυτότητας και ιστορίας των Ελλήνων.
Η συνέντευξη
* Τα πιο σύγχρονα επιστημονικά στοιχεία για τη γενετική σύσταση των σημερινών κατοίκων της Ελλάδας αναφέρονται στο βιβλίο σας «Η γενετική ιστορία της Ελλάδας-Το DNA των Ελλήνων». Έχετε αφιερώσει πολλά χρόνια στη συγκεκριμένη έρευνα. Μπορείτε να αναφερθείτε στα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία; Το ελληνικό γενετικό υλικό «μοιάζει» με αυτό των Τούρκων;
- Ασχολούμαι περίπου 35 χρόνια με τη διερεύνηση της γενετικής σύστασης των Ελλήνων, χρησιμοποιώντας πολλούς και διαφορετικούς γενετικούς δείκτες, σε συνεργασία με ΄Ελληνες και ξένους επιστήμονες. Το βιβλίο περιέχει τα στοιχεία αυτά, καθώς επίσης στοιχεία από γενετικές μελέτες άλλων επιστημόνων, προκειμένου να περιγραφεί καλύτερα η γενετική κληρονομιά των κατοίκων της Ελλάδας. Μπορώ να αναφερθώ σε δύο από τα δεκάδες συμπεράσματα.
α) Οι ανατομικά σύγχρονοι άνθρωποι έφθασαν πρώτα στον ελλαδικό γεωγραφικό χώρο πριν από 50.000 χρόνια, την Παλαιολιθική εποχή, και έπειτα στην υπόλοιπη Ευρώπη.
β) Η γενετική συμβολή των Ελλήνων στη γενετική σύσταση των σημερινών κατοίκων της Σικελίας ανέρχεται στο 37,3% περίπου. Παρόμοια, η ελληνική DNA συμβολή είναι της τάξης του 7% στους κατοίκους της Καλαβρίας (Ν.Δ. Ιταλία), 22% της Απουλίας (Ν.Α. Ιταλία) και 17% της Νότιας Γαλλίας. Αυτό σημαίνει ότι τα ίχνη της γενετικής υπογραφής των αρχαίων Ελλήνων είναι ακόμη ορατά στους σημερινούς κατοίκους των περιοχών αυτών. Τα αποτελέσματα δηλαδή της ανάλυσης της γενετικής σύστασης Ευρασιατικών λαών αποδεικνύουν ότι η DNA υπογραφή των Ελλήνων παρουσιάζει αντοχή στον χρόνο, αντικατοπτρίζει την εξάπλωση των αρχαίων Ελλήνων και τη συνέχεια των Ελλήνων στον χώρο και στον χρόνο. Οι Τούρκοι διαφέρουν στη γενετική τους σύσταση από τους ΄Ελληνες. Παρά τα 400 χρόνια σκλαβιάς το ποσοστό της επιμειξίας των Ελλήνων με άτομα μογγολικής καταγωγής είναι μικρότερο του 2%, ίσως εξαιτίας της διαφορετικής κουλτούρας των λαών.
* Μπορείτε να μας πείτε για το DNA των σύγχρονων Ελλήνων; Μπορούμε να μιλήσουμε για άμεση συνέχεια με αυτό των αρχαίων Ελλήνων;
Επιτρέψτε μου τρεις παρατηρήσεις:
- α) Οι περισσότεροι σύγχρονοι ΄Ελληνες είναι απόγονοι κυνηγών-τροφοσυλλεκτών που ζούσαν στον ελλαδικό γεωγραφικό χώρο την Παλαιολιθική Εποχή (από 12.000 έως 50.000 χρόνια πριν), ενώ οι λιγότεροι είναι απόγονοι νεολιθικών αγροτών (από 3.000 έως 12.000 χρόνια πριν).
- β) Η ερευνητική ομάδα του καθηγητή Γεωργίου Σταματογιαννόπουλου απομόνωσε DNA από νεολιθικά λείψανα της Μινωικής Κρήτης ηλικίας 4.000 ετών και το συνέκρινε με το DNA δεκάδων πληθυσμών. Διαπίστωσε ότι υψηλότερο ποσοστό ομοιότητας του DNA των Μινωιτών υπήρχε με το DNA των σημερινών κατοίκων του Λασιθίου, καθώς και κατοίκων περιοχών της υπόλοιπης Ελλάδας. Οι σημερινοί δηλαδή κάτοικοι του Λασιθίου εξακολουθούν να φέρουν τις γενετικές υπογραφές (σημάνσεις) των αρχαίων προγόνων τους. Υπάρχει συνέχεια στη γενετική σύσταση των κατοίκων της Κρήτης, αλλά και όλης της Ελλάδας, από την εποχή του Χαλκού μέχρι σήμερα.
- γ) Η ίδια ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το DNA των Μινωιτών δεν είχε ομοιότητες με το DNA των κατοίκων της Αφρικής. Το αποτέλεσμα αυτό αποδεικνύει ότι ο Μινωικός πολιτισμός είναι ευρωπαϊκός και δεν έχει αφρικανική προέλευση».
* Απέχουμε γενετικά από τους Σλάβους;
- «Η γενετική σύσταση των Ελλήνων είναι διαφορετική από εκείνη των γειτονικών σλαβικών λαών, παρά τη γειτνίαση ή τη μερική συνύπαρξή τους, για μερικούς αιώνες, με ΄Ελληνες σε λίγες περιοχές της Ελλάδας. Δεν διαπιστώθηκαν γενετικά ταιριάσματα μεταξύ του DNA των Ελλήνων και Σλάβων. Χαρακτηριστικά, οι ΄Ελληνες δείχνουν μεγαλύτερη γενετική συγγένεια με τους Ιταλούς, παρά με τους προς βορρά Σλάβους γείτονες».
* Και οι ισχυρισμοί των Σκοπιανών, ότι οι Έλληνες έχουν αφρικανική καταγωγή;
- «Η ανιστόρητη αυτή άποψη αποδείχθηκε ότι είναι λανθασμένη από διαπρεπείς επιστήμονες των Η.Π.Α. και της Ιταλίας και με πολυσέλιδο άρθρο μας. Το βασικό μειονέκτημα της μεθοδολογίας των Σκοπιανών (σε συνεργασία με Ισπανό επιστήμονα) ήταν ότι βάσισαν τα συμπεράσματά τους σε έναν γενετικό δείκτη. Επιπρόσθετα, άλλη επιστημονική ομάδα από το Πανεπιστήμιο «Κυρίλλου και Μεθοδίου» των Σκοπίων κατέληξε σε εντελώς αντίθετα συμπεράσματα από τα προηγούμενα, δηλ. ότι δεν υπάρχει γενετική συγγένεια των Ελλήνων με αφρικανικούς πληθυσμούς. Επιπλέον, διαπίστωσε την ύπαρξη (σε ποσοστό 3,7%) DNA παραλλαγών που χαρακτηρίζουν πληθυσμούς της Βόρειας Αφρικής στη γενετική σύσταση των Σλάβων της π.Γ.Δ.Μ. Δηλ. σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από ό,τι έχει διαπιστωθεί (ποσοστό 0,4%) στους ΄Ελληνες».
* Οι νέες έρευνες, που βασίζονται στη μελέτη του DNA και όχι στις αναλύσεις ομάδων αίματος ή πρωτεϊνικών παραλλαγών, οδηγούν σε πιο έγκυρα αποτελέσματα; Ποιες πληροφορίες αναμένεται να δώσουν για το γενετικό υλικό των Ελλήνων;
«- α) Ο βασικός λόγος για τον οποίο το DNA χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά πλέον στη γενετική πληθυσμών του ανθρώπου, αντί γονιδίων που καθορίζουν ομάδες αίματος ή πρωτεϊνικές παραλλαγές, είναι ο ακόλουθος: Η μελέτη των ομάδων αίματος αλλά και των πρωτεϊνικών πολυμορφισμών αποκαλύπτει μόνο το 33% της γενετικής ποικιλότητας που υπάρχει σε έναν πληθυσμό, ενώ η μελέτη του DNA αποκαλύπτει το σύνολο της γενετικής ποικιλότητας. Κατά συνέπεια, οι υπολογισμοί της γενετικής ποικιλότητας με την πρώτη μέθοδο θα είναι, αναπόφευκτα, υποεκτιμήσεις των πραγματικών τιμών.
β) Υπάρχουν πλέον σημαντικά στοιχεία για ακολουθίες του DNA που ενοχοποιούνται στην εκδήλωση σοβαρών ασθενειών, π.χ. μεσογειακής αναιμίας. Λόγω αυτής της γνώσης μπορεί να γίνει έγκαιρα διάγνωση αρκετών ασθενειών, να γεννηθούν παιδιά απαλλαγμένα από ασθένειες και να προταθούν σε ασθενείς εξατομικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα».
* Σε μια συνέντευξή σας είχατε δηλώσει ότι «οι Σουηδοί επιστήμονες μελέτησαν οστά σε τάφους στη Νότια Σουηδία και διαπίστωσαν ότι κάτοικοι των Μυκηνών είχαν φτάσει εκεί χιλιάδες χρόνια πριν...». Μπορείτε να αναφερθείτε πιο αναλυτικά;
«- Σουηδοί επιστήμονες ανακάλυψαν σε ανασκαφές σκελετούς από 4 άτομα. Τα τρία άτομα (3.300 π.Χ. έως 2.300 χρόνια π.Χ.) ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες. Το τέταρτο άτομο (2.900 χρόνια π.Χ.) ήταν θαμμένο σε μεγαλιθικό τάφο της ηπειρωτικής Νότιας Σουηδίας, και ήταν γεωργός. Η DNA ανάλυσή τους έδειξε ότι:
- το DNA των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών είχε μεγαλύτερη συγγένεια με το DNA των σημερινών κατοίκων της Βόρειας Ευρώπης.
- το DNA του γεωργού είχε υψηλότερο ποσοστό κοινών παραλλαγών με το DNA των λαών που κατοικούν σήμερα στη ΝΑ Ευρώπη και ιδιαίτερα των Ελλήνων και των Κυπρίων.
Παράλληλα, αρχαιολόγοι σε συνεργασία με χημικούς από τη μελέτη χάλκινων αντικειμένων (ηλικίας από 1700 π.Χ. έως 500 π.Χ.) που βρέθηκαν στη ΝΑ Σουηδία, καθώς και παραστάσεων πλοίων του μυκηναϊκού πολιτισμού, τεκμηρίωσαν πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ των κατοίκων της Ανατολικής Μεσογείου και της ΝΑ Σουηδίας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με ευρήματα από σκανδιναβικό κεχριμπάρι, π.χ. περιδέραια με χάνδρες, στους βασιλικούς τάφους των Μυκηνών, υποδεικνύουν ότι κύριο ρόλο στο εμπόριο αυτών των αντικειμένων διαδραμάτισαν Μυκηναίοι, θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ανάμεσα στους κατοίκους του Αιγαίου της ΝΑ γωνιάς της Ευρώπης και της ΝΑ Σουηδίας δεν υπήρχαν μόνον πολιτιστικές ανταλλαγές, αλλά και μετακίνηση πληθυσμιακών ομάδων, οι οποίες από τη μια μεριά ήλθαν σε επιμειξία με τους ντόπιους και από την άλλη διέδωσαν τον πολιτισμό τους στους ντόπιους, πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.
