Ήταν μία ξεχωριστή ημέρα για τους μουσικόφιλους της Λάρισας που υποδεχόταν στην πόλη τους για πρώτη φορά τη μεγάλη Ελληνίδα καλλιτέχνιδα. Στις πρώτες σειρές των καθισμάτων και η αείμνηστη μητέρα μου Εριφύλη Δημητρίου-Γρηγορίου, τότε μαθήτρια του Δημοτικού Ωδείου Λαρίσης [1]. Χρόνια αργότερα, στις 17 Απριλίου 1978, είχα και εγώ προσωπικά την τύχη να παρακολουθήσω (μαζί με τη μητέρα και την αδελφή μου) τη Σοφία Ποιμενίδου ως σολίστ, σε μία συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης (υπό τη διεύθυνση του Άγγλου αρχιμουσικού Mark Forest), στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Ποια, όμως, ήταν η Σοφία Ποιμενίδου που προκαλούσε ρίγη ενθουσιασμού στο ακροατήριο σε όλες σχεδόν τις εγχώριες και διεθνείς εμφανίσεις της; Η Σοφία Ποιμενίδου γεννήθηκε στον Βόλο και από την ηλικία των οκτώ ετών παρουσίασε εξαιρετική κλίση προς τη μουσική και ιδιαίτερα στο βιολί. Μαθήτρια ακόμη του Δημοτικού Σχολείου Βόλου, άρχισε μαθήματα βιολιού υπό την καθοδήγηση του μουσικού Βασιλείου Κόντη (Κωνσταντινούπολη 1879 – Βόλος 1951), ιδρυτή και διευθυντή του Παραρτήματος Βόλου του Ελληνικού Ωδείου Αθηνών [2]. Αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, συνεχίζοντας τις μουσικές σπουδές της στο Ελληνικό Ωδείο, όπου «επέδειξεν πλούτον φυσικών και επικτήτων χαρισμάτων, εμφανισθείσα εις αλλεπαλλήλους συμφωνικάς συναυλίας λίαν επιτυχώς» [3].
Στη συνέχεια αναχώρησε για το Βέλγιο, όπου συνέχισε τις σπουδές της στο Βασιλικό Ωδείο των Βρυξελλών με τον μεγάλο παιδαγωγό και βιολιστή Mathieu Crickboom (1871-1947). Μετά από μόλις οκτώ μήνες, σε ηλικία 17 ετών, ανακηρύχθηκε νικήτρια του ετήσιου διαγωνισμού του Ωδείου Βρυξελλών. Μεταξύ 25 διαγωνισθέντων έλαβε το Α’ βραβείο με τη μεγαλύτερη τιμητική διάκριση και χαρακτηρίστηκε ως «παιδί θαύμα» από την Κριτική Επιτροπή που την αποτελούσαν διάσημοι Ευρωπαίοι καθηγητές της μουσικής. Όπως ανέφερε στο κριτικό της σημείωμα η Επιτροπή, «η δεσποινίς Ποιμενίδου, Ελληνίς την καταγωγήν, ανέπτυξε ένα γλυκύτατον ήχον, ένα διακεκριμένον μουσικόν αίσθημα καθαρώς ατομικόν, μίαν μεγάλην ελαστικότητα του «Ποανιέ», μίαν υπερτάτην ταχύτητα και μίαν χάριν ανυπέρβλητον» [4].
Το επόμενο έτος έλαβε μέρος στον διεθνή διαγωνισμό βιολιού, ως εκπρόσωπος του Ωδείου Βρυξελλών. Και πάλι ανακηρύχθηκε νικήτρια του διαγωνισμού, ενώ έλαβε λίγο αργότερα το Βραβείο Βιρτουοζιτέ, που ελάχιστοι έως σήμερα μουσικοί έχουν λάβει στην επαγγελματική τους καριέρα. Έκτοτε παρέμεινε στο Βέλγιο, όπου διετέλεσε επί σειρά ετών καθηγήτρια βιολιού στο Ωδείο Βρυξελλών (ως βοηθός του Mathieu Crickboom), ενώ παράλληλα πραγματοποιούσε συναυλίες σε ευρωπαϊκές χώρες (Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ελβετία, Μεγάλη Βρετανία). Μετά από το τέλος του πολέμου επέστρεψε στην Ελλάδα και εμφανίστηκε είτε ως σολίστ σε συναυλίες της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών είτε σε ατομικά ρεσιτάλ σε αίθουσες πολλών ελληνικών πόλεων. Τη δεκαετία του 1960 μετέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου δίδαξε στα Ωδεία της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϋ.
Η εμφάνιση της Σοφίας Ποιμενίδου στη Λάρισα πραγματοποιήθηκε με ενέργειες του στρατηγού Παναγιώτη Καλογερόπουλου, διοικητή του Β’ Σώματος Στρατού. Ο τελευταίος απέστειλε στην Αθήνα (Φεβρουάριος 1948) τον λοχαγό της Στρατιωτικής Μουσικής Λαρίσης Μαργαρίτη Καστέλλη, ο οποίος συναντήθηκε με τη διάσημη βιολονίστρια και της επέδωσε την ιδιόχειρη πρόσκληση του στρατηγού. Τα έσοδα της συναυλίας θα αποδίδονταν στο Ταμείο Ψυχαγωγίας των οπλιτών του Β’ Σ. Σ. Η Σοφία Ποιμενίδου αποδέχθηκε την πρόσκληση και εμφανίστηκε στη Λάρισα τον Ιούνιο του ιδίου έτους. Στο πιάνο θα την συνόδευε η καθηγήτρια μουσικής και αδελφή της Βασιλική Ποιμενίδου-Κόντη.
«Σαν θείο μουσικό μετέωρο πέρασε από την πόλι μας η μεγάλη Ελληνίς καλλιτέχνις Δις Σοφία Ποιμενίδου. Θα ήταν ουτοπία να θελήση ένας απλός φιλόμουσος να κάνη κριτική για το παίξιμο της Ποιμενίδου ύστερα από τόσες και τόσες κριτικές που γράφτηκαν γι’ αυτήν από τους μεγαλύτερους μουσικούς των Αθηνών και της Δυτικής Ευρώπης (...). Σε μία εξαιρετική φόρμα, με απόλυτη άνεσι, με θαυμασία σταθερότητα, με ωραίον σονοριτέ, με απόλυτη μαεστρία πέρασε η Ποιμενίδου το εκλεκτό και δύσκολο πρόγραμμά της. Ο ωραίος και δυνατός ήχος της, η καταπληκτική δεξιοτεχνία της στο αριστερό της χέρι, το αρρενωπό δοξάρι της προκάλεσαν τον θαυμασμόν» [5].
________________
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Με την καθοδήγηση των καθηγητριών Ίλζε Σακελλαρίου και Θ. Τσαπουλάρη έλαβε το 1956 με άριστα τα πτυχία πιάνου και αρμονίας, κατόπιν εξετάσεων οι οποίες διενεργήθηκαν στη Λάρισα από τους αρχιμουσικούς Μάριο Βάρβογλη (1885-1967) και Αντίοχο Ευαγγελάτο (1902-1981).
[2]. Ο Βασίλειος Κόντης νυμφεύθηκε την καθηγήτρια Μουσικής Βασιλική (Κική), που ήταν αδελφή της Σοφίας Ποιμενίδου.
[3]. Μαργαρίτης Καστέλλης, «Η συναυλία της Σοφίας Ποιμενίδου», Θεσσαλικά Νέα (Λάρισα), φ. 513 (3 Ιουνίου 1948).
[4]. Θεσσαλικά Νέα (Λάρισα), φ. 513 (3 Ιουνίου 1948).
[5]. Θεσσαλικά Νέα (Λάρισα), φ. 521 (10 Ιουνίου 1948).
