Είχαμε, επίσης, σκιαγραφήσει την προσωπικότητα του Χασάν βέη Πετρεδίν, ενός από τα τρία παιδιά που απέκτησε από τον γάμο του με τη Νουρέ χανούμ. Σήμερα θα αναφερθούμε στα άλλα δύο παιδιά του, καθώς και σε μία δικαστική υπόθεση με τον Δήμο Λαρίσης, που επιλύθηκε μετά από σαράντα χρόνια (1924).
ΣΑΪΤ ΒΕΗΣ ΠΕΤΡΕΔΙΝ: Ελάχιστα είναι γνωστά για τον δεύτερο γιο του Πετρεδίν βέη που απέφευγε την «παρουσία» του στα κοινωνικά δρώμενα της Λάρισας των αρχών του 20ού αιώνα. Ως κτηματίας και εξ αδιαιρέτου κληρονόμος της πατρικής περιουσίας, είχε αναθέσει στους δικηγόρους Ανάργυρο Ζαβιτσάνο και Νικόλαο Καραστεργίου τη διαχείριση των υποθέσεών του [1].
ΣΕΦΗΚ ΒΕΗΣ ΠΕΤΡΕΔΙΝ: Κτηματίας με σπουδές στην αγροτική οικονομία σε φημισμένες Γεωργικές Σχολές του Βελγίου και της Γαλλίας (όπως και ο αδελφός του Χασάν). Εκτός από τα τουρκικά ομιλούσε και έγραφε άπταιστα τρεις ξένες γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά και ιταλικά). Ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στους χωρικούς των τσιφλικιών του (προαναφέρθηκαν στο Α’ μέρος), καθώς και σε αυτούς του χωριού Ριζόμυλος [2] που είχε εκμισθώσει για μία δεκαετία. Μεταξύ των γεωργών που συνεργάστηκαν για πολλά χρόνια μαζί του, αναφέρονται οι Ιωάννης Κυριτσόπουλος και Γεώργιος Δ. Ποτούλης από το Σακαλάρ (Μέλισσα) [3].
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 1902, έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής Λαρίσης, αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί συγκεντρώνοντας μόνον 1.084 ψήφους (ενδέκατος μεταξύ δεκαπέντε υποψηφίων) [4]. Έθεσε εκ νέου υποψηφιότητα στις εκλογές του 1906, αλλά και πάλι δεν εξελέγη [5]. Το 1903 εξελέγη μέλος του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου Λαρίσης (πρόεδρος: Ευστάθιος Ιατρίδης) [6].
Και τα τρία προαναφερθέντα αδέλφια παρέμειναν στη Λάρισα μέχρι το 1923 που μετανάστευσαν στην Ευρωπαϊκή Τουρκία στο πλαίσιο της ανταλλαγής των πληθυσμών (ως μουσουλμάνοι το θρήσκευμα).
Στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης της 18ης Αυγούστου 1924 (δήμαρχος: Βασίλειος Αρσενίδης) [7], ο Λεωνίδας Αναγνώστου (πληρεξούσιος δικηγόρος των αδελφών Χασάν, Σαΐτ και Σεφήκ βέη Πετρεδίν) κοινοποίησε στο σώμα μία αίτηση (από 1 Αυγούστου 1924) του Σεφήκ βέη Πετρεδίν, προς τον πρόεδρο των Πρωτοδικών Λαρίσης, σύμφωνα με την οποία ο τελευταίος ζητούσε να εφαρμοστούν οι αποφάσεις των δικαστηρίων της Λάρισας σχετικά με αποζημίωση ενός οικοπέδου που ανήκε στην πλήρη κυριότητά τους. Σύμφωνα με το ιστορικό, ο Πετρεδίν βέης Μουχεδίν (πατέρας των τριών αδελφών) είχε στην κυριότητά του ένα οικόπεδο εκτάσεως 1.479 τ.μ. που βρισκόταν στην πλατεία των Ανακτόρων (σημ. Λαού). Τον Ιανουάριο του 1884 με την εφαρμογή του σχεδίου πόλεως, το οικόπεδο κατελήφθη υπό του Δήμου χωρίς ποτέ να δοθεί αποζημίωση. Τα τρία παιδιά ως κληρονόμοι κατέφυγαν στα δικαστήρια και πέτυχαν διαδοχικές αποφάσεις του Πρωτοδικείου Λαρίσης (181/1907, 484/1907, 749/1907, 210/1910) και του Εφετείου Λαρίσης (211/1910), σύμφωνα με τις οποίες έπρεπε να τους δοθεί αποζημίωση 28.914,60 δρχ. εντόκως προς 8% ετησίως (από το 1884).
Ο τότε πρόεδρος των Πρωτοδικών Ξενοφών Αποστόλου, εφαρμόζοντας τα Νομοθετικά Διατάγματα της 6/10 Μαρτίου 1923 και 6/24 Δεκεμβρίου 1923 «περί εκδικάσεως των απαιτήσεων των εις ανταλλαγήν υποκειμένων Μουσουλμάνων», προσδιόρισε την 20ήν Αυγούστου 1924 ως ημερομηνία εκδίκασης της υποθέσεως. Ο νομικός σύμβουλος του Δήμου Κωνσταντίνος Σούρλας υπενθύμισε στον τότε δήμαρχο ότι η υπόθεση είναι οριστικά χαμένη για τον Δήμο και περαιτέρω συνέχισή της θα επιβάρυνε τα οικονομικά του. Επήλθε τότε συμβιβασμός και ο Δήμος Λαρίσης χορήγησε πίστωση 30.000 δρχ. από τον προϋπολογισμό του 1924-25, ώστε να αποζημιωθούν οι αδελφοί Πετρεδίν βέη.
Το 1932 η Εθνική Τράπεζα (ως διαχειρίστρια της ανταλλαξίμου περιουσίας) έθεσε σε πλειοδοτική δημοπρασία την εναπομείνασα ακίνητη περιουσία των αδελφών Πετρεδίν. Μία οικία στη συμβολή των οδών Βόλου και Νικηταρά (Ε.Τ. 129α) αντί 207.000 δρχ. Μία άλλη οικία στην ίδια διεύθυνση αντί 149.000 δρχ. Δύο οικίες στην οδό Νικηταρά (Ε.Τ. 175 και Ε.Τ. 175α) αντί 111.000 και 75.500 δρχ. αντίστοιχα. Ως ημερομηνία της δημοπρασίας ορίστηκε η 31η Ιανουαρίου 1932 [8]. Είναι άγνωστο σε ποιους περιήλθαν τα ακίνητα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 083, αρ. 30880 (8 Δεκεμβρίου 1900).
[2]. Το χωριό που ήταν ασφαλισμένο στην Εθνική Ασφαλιστική, καταστράφηκε από πυρκαγιά τον Ιούλιο του 1907. Ο Σεφήκ βέης αποζημιώθηκε άμεσα για το σύνολο των κτισμάτων και της παραγωγής. Βλ. Μικρά (Λάρισα), φ. 323 (15 Αυγούστου 1907).
[3]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 064, αρ. 23420 και 23421 (4 Σεπτεμβρίου 1899), φκ. 065, αρ. 23681 (6 Οκτωβρίου 1899).
[4]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 657 (24 Νοεμβρίου 1902).
[5]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 826 (19 Φεβρουαρίου 1906).
[6]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 665 (19 Ιανουαρίου 1903).
[7]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Πρακτικά Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης, φκ. 014, 18/8/1924.
[8]. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 3297 (16 Ιανουαρίου 1932).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
