Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πρωτοβουλίας «ΕΚΕΤΑ 2.0». Ήδη υπεγράφη το σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας, το οποίο σηματοδοτεί την αρχή μιας πολύ σημαντικής συνεργασίας αναπτυξιακού χαρακτήρα για την ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας.
Όπως ανακοινώθηκε «στο πλαίσιο του «ΕΚΕΤΑ 2.0», που χρηματοδοτείται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, έχει εγκριθεί πιο συγκεκριμένα για το ΙΒΟ προϋπολογισμός συνολικού ύψους 5,7 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη ενός συμπλέγματος κτιριακών υποδομών έκτασης 2.300 τ.μ., ερευνητικών υποδομών αιχμής, business center και πρότυπου ψηφιακού κτιρίου. Οι υποδομές αυτές, που προορίζονται για τη φιλοξενία 150-200 θέσεων εργασίας, θα αποτελέσουν σημείο συγκέντρωσης όλων των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου, που σχετίζονται με την αγρο-ευφυΐα, τη γεωργία ακριβείας, τη βιώσιμη ενέργεια, την κυκλική οικονομία και την εργονομία – εκβιομηχανική». Για τα στάδια του πρότζεκτ, πώς αυτό θα εφαρμοστεί, τα οφέλη για την αγροτική παραγωγή και πώς το επιστημονικό πεδίο των Αγροτεχνολογιών και της αγροτικής ανάπτυξης του ΙΒΟ/ΕΚΕΤΑ θα αποτελέσει ένα σημείο πρωτοπορίας και καινοτομίας που δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην ελληνική επικράτεια, μίλησε στην «Ε» ο διευθυντής Ινστιτούτου Βιο-οικονομίας και Αγρο-τεχνολογίας (ΙΒΟ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), δρ Διονύσης Μπόχτης.
Η συνέντευξη
* Ποιο το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης αυτού του project και τι είδους υποδομές πρόκειται να δημιουργηθούν στην περιοχή του Μεζούρλου;
- Για τη διασφάλιση της ομαλής εξέλιξης της κατασκευής έχουν οροθετηθεί συγκεκριμένες κρίσιμες ημερομηνίες – ορόσημα, οι οποίες θα επικαιροποιούνται διαρκώς για την παρακολούθηση της χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάπτυξης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Πιο συγκεκριμένα και όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα, στην παρούσα φάση έχουμε τις εξής κρίσιμες ημερομηνίες: Μέχρι τα μέσα του Μαΐου θα πρέπει να υποβληθούν προς έγκριση οι προμελέτες του ΙΒΟ/ΕΚΕΤΑ, στα μέσα Ιούλιου αναμένεται να ξεκινήσει η επιλεξιμότητα των δαπανών μελέτης και κατασκευής και η δημοπράτηση και η ανάθεση στον ανάδοχο του έργου αναμένεται να γίνει στο τέλος του πρώτου 3μήνου του 2023. Στη βάση του ως άνω προγραμματισμού (για το οποίο έχουμε δέσμευση προς το Ταμείο Ανάκαμψης και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) η ολοκλήρωση του έργου αναμένεται να λάβει χώρα στο τέλος του 2025. Στην παρούσα φάση το έργο βρίσκεται στο στάδιο ολοκλήρωσης της προμελέτης.
* Στην πρόσφατη υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας τονίστηκε ότι οι δράσεις του ΕΚΕΤΑ βοηθούν στην αναχαίτιση της ερημοποίησης της Θεσσαλίας. Με ποιον τρόπο θα γίνει αυτό;
- Η ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος καινοτομίας, έρευνας και εφαρμογής στο κέντρο της Θεσσαλίας και στοχευμένο στη σύγχρονη αγροτική παραγωγή είναι δυνατό να ενισχύσει αποφασιστηκά την αναχαίτιση της ερημοποίησης της Θεσσαλίας μέσω τριών παράλληλων οδών. Α) Θα προσφέρει ένα εξαιρετικό περιβάλλον ερευνητικής εξέλιξης για τους νέους επιστήμονες, αλλά και θα υποστηρίξει τον επαναπατρισμό επιστημόνων που έχουν αποκτήσει εργασιακή και επιστημονική εμπειρία που θα φέρει προστιθέμενη αξία τόσο στην Περιφέρεια Θεσσαλίας όσο και στη χώρα ευρύτερα.
Β) Ο στόχος του ΙΒΟ είναι να φέρει την αγρο-τεχνολογία στην παραγωγή, αλλά και τους παραγωγούς στην αγρο-τεχνολογία. Η επιλογή της φυσικής θέσης του Ινστιτούτου στο κέντρο της Θεσσαλίας θα λειτουργήσει ως επιταχυντής αυτού του στόχου. Είναι ξεκάθαρο πως εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στη Γεωργία δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον και μια διαφορετική καθημερινότητα εργασίας για τον παραγωγό, αυξάνοντας συνεχώς το ενδιαφέρον νέων ανθρώπων για το αντικείμενο, αλλά και για τις αγροτικές επιχειρήσεις γενικότερα. Γ) Το IBO είναι δυνατόν να αποτελέσει κοιτίδα φιλοξενίας και ανάπτυξης επιχειρήσεων υψηλής έντασης γνώσης με βασικό τομέα έρευνας και ανάπτυξης τις αγρο-τεχνολογίες. Το ΕΚΕΤΑ, γενικότερα, έχει επιδείξει εξαιρετικά αποτελέσματα στη δημιουργία πετυχημένων εταιρειών τεχνοβλαστού (spin-off) σε προϊόντα και υπηρεσίες αιχμής, αλλά και το ΙΒΟ, ειδικότερα, σε εξειδικευμένες τεχνολογίες ψηφιακής γεωργίας.
Δεν θα πρέπει να παραλείψω να αναφερθώ και στο εν γένει πλάνο ανάπτυξης του ΙΒΟ, το οποίο ενεργοποιείται άμεσα και με την πολύτιμη αρωγή και του Δήμου Λαρισαίων, με την άμεση εγκατάσταση αρχικής ομάδας ερευνητών και ερευνητικού εξοπλισμού στη Λάρισα. Σημειώνεται ότι στην πλήρη ανάπτυξή του το ΙΒΟ και κατά την ολοκλήρωση του έργου εγκατάστασης αναμένεται να παρέχει περί των 350 θέσεων εργασίας υψηλής έντασης γνώσης, η οποία είναι δυνατόν να αναπτύξει εφαρμογές υψηλής προστιθέμενης αξία στον πρωτογενή τομέα.
* Ποια άλλα οφέλη αναμένεται να έχει ο αγροτικός-παραγωγικός κόσμος της Θεσσαλίας από την υλοποίηση του έργου;
- Η σύζευξη του υφιστάμενου ερευνητικού δυναμικού του ΙΒΟ/ΕΚΕΤΑ με το αντίστοιχο της Περιφέρειας Θεσσαλίας και του αγροτικού παραγωγικού κόσμου είναι δυνατόν να επιφέρει πλείστα οφέλη και ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στον αγρο-διατροφικό τομέα με βασικότερο όλων: την απόκτηση από την πλευρά του αγροτικού κόσμου ενός τεχνολογικού «συμπαίκτη» και παρόχου τεχνογνωσίας προς την κατεύθυνση της μεγιστοποίησης της παραγωγής με την ταυτόχρονη στόχευση στην ελαχιστοποίηση του κόστους. Σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις επιταγές της Περιφερειακής Στρατηγικής Καινοτομίας και Έξυπνης Εξειδίκευσης Θεσσαλίας (RIS3 Θεσσαλίας) και προς την κατεύθυνση της τόνωσης της απορροφητικής ικανότητας για νέες ιδέες και καινοτομίες, ακόμη και στις δυναμικότερες επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού συμπλέγματος στη Θεσσαλία το ΙΒΟ/ΕΚΕΤΑ θα συνεισφέρει μέσω των παρακάτω αξόνων – υποδομών.
-Άξονας Agrο-Intel: Οι δράσεις του άξονα Agro-Intelligence έχουν ως σημείο αναφοράς τη «Γεωργία έντασης γνώσης» (Γεωργία Ακριβείας | Ευφυής Γεωργία | Ψηφιακή Γεωργία) και εκτείνονται σε περιοχές εφαρμογής από την εντός του αγρού αυτοματοποίηση-ρομποτοποίηση των εργασιών και διαδικασιών έως αυτή των πρώτων σταδίων της εφοδιαστικής αλυσίδας των παραγόμενων προϊόντων.
-Άξονας Agri-Zero: Οι ερευνητικές δράσεις του άξονα Agri-Zero εστιάζουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μέσω ενεργειακά ευφυών και πράσινων συστημάτων, καθώς και στην αξιολόγηση της αλληλεπίδρασης των δραστηριοτήτων της πρωτογενούς παραγωγής με το περιβάλλον, την ανάπτυξη μεθόδων ενεργειακής αυτονομίας τους για τη βέλτιστη εφαρμογή και προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας.
-Άξονας Agri-Ergo: Οι κύριοι τομείς έρευνας του άξονα Agri-Ergo επικεντρώνονται στην Εργονομία και τη Βιο-μηχανική σχετικά με τις γεωργικές εργασίες και την ποιότητα ζωής. Παράλληλα, πραγματοποιείται εφαρμοσμένη έρευνα στην εργονομική αλληλεπίδραση ανθρώπων–μηχανών σε γεωργικά περιβάλλοντα.
Στόχος είναι η ανάπτυξη εργαλείων και τεχνολογιών για την πρόγνωση και αξιολόγηση δυσλειτουργιών και βλαβών της ανθρώπινης εργασίας, καθώς και παραγόντων που σχετίζονται με την ευζωία των ζώων παραγωγής.
Δεν θα πρέπει να παραληφθεί η δημιουργία ενσωματωμένου agro-business innovation center στο ΙΒΟ για τη διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας στο ευρύ κοινό και στην επιστημονική κοινότητα, καθώς και την άμεση διασύνδεσή της έρευνας με την επιχειρηματικότητα.
* Ανάλογη επένδυση-project εφαρμόζεται αλλού (Ελλάδα ή Ευρώπη) ή είμαστε πρωτοπόροι;
- Το ΙΒΟ παρουσιάζει την εξής ιδιαιτερότητα και πρωτοπορία που αποτέλεσε και τον μοχλό της μέχρι τώρα ανάπτυξής του. Την πολυσυλλεκτικότητα των ερευνητικών πεδίων και των ερευνητών που ενσωματώνει. Η πολυπλοκότητα των αγρο-τεχνολογιών δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μεμονωμένα ούτε από την επιστήμη των Γεωπόνων ούτε των Μηχανικών. Το ΙΒΟ είναι ένα πετυχημένο παράδειγμα συνύπαρξης θετικών επιστημών, επιστημών γεωπονίας, μηχανικών υπολογιστών, αυτοματισμού, πληροφορικής, μηχανολόγων, περιβάλλοντος, προσαρμοσμένα στην εφαρμοσμένη έρευνα. Το επιστημονικό πεδίο των Αγροτεχνολογιών και της αγροτικής ανάπτυξης του ΙΒΟ/ΕΚΕΤΑ θα αποτελέσει ένα σημείο πρωτοπορίας και καινοτομίας που δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο στην ελληνική επικράτεια.
Ευρωπαϊκή πρωτοτυπία θα αποτελέσει η πρότυπη πλήρως ρομποτική και «διασυνδεδεμένη» φάρμα που θα λειτουργήσει ως χώρος μελέτης και ελέγχου των εφαρμογών των τεχνολογιών αιχμής στη γεωργία που θα αναπτύσσονται από τις ερευνητικές ομάδες του ΙΒΟ. Παράλληλα, θα λειτουργήσει και ως χώρος επίδειξης για τη διάχυση των αποτελεσμάτων από τις έρευνες και εφαρμογές των νέων τεχνολογιών.
