Από την πρώτη παρουσία του στη Λάρισα το 1882 (έναν χρόνο μετά από την απελευθέρωση της πόλης), μέχρι το 1890, υπήρξε μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα ως προς τον τρόπο που διαχειρίστηκε τα επαγγελματικά του ζητήματα και ιδιαίτερα τις οικονομικές του συναλλαγές. Όπως είχαμε αναφέρει, μετά από τον ατυχή συνεταιρισμό με τον Ιωάννη Μαυρίκιο Μαλλέ (Jean Maurice Mallet), αντιπρόσωπο της γαλλικής φαρμακευτικής εταιρείας «Guignard, Neveuet Cie», κατέφυγε στον Τύρναβο (1884), όπου από κοινού με τον Λαρισαίο φαρμακοποιό Μουσόν Ματαλών σύστησε μία ετερόρρυθμη φαρμακευτική εταιρεία υπό την επωνυμία «Νικόλαος Νικοπίδης & Συντροφία». Τα επίσημα εγκαίνια του φαρμακείου που έφερε στην επιγραφή το όνομά του, πραγματοποιήθηκαν στις 20 Μαρτίου 1884.
Κατά το διάστημα της εμπορικής του δραστηριότητας στον Τύρναβο, ο Νικόλαος Νικοπίδης έπεισε τον Λαρισαίο ζυθοποιό Γεώργιο Ιωαννίδη [1], να του ενοικιάσει αγροτικά ακίνητα που κατείχε ο τελευταίος στο Καζακλάρ (σημ. Αμπελώνας) και στην ευρύτερη περιοχή του. Στα ακίνητα περιλαμβάνονταν αγροτεμάχια, αμπελώνες, αυλαγάδες, μία αποθήκη χόρτου, δύο στάβλοι και πλήθος από γεωργικά μηχανήματα και εργαλεία. Όλα αυτά είχαν περιέλθει στην κυριότητα του Ιωαννίδη εξ αγοράς από τον Οθωμανό κτηματία Ουσεΐν Ζουλφικανίρ που είχε μεταναστεύσει στη Μικρά Ασία. Το μισθωτήριο συμβόλαιο είχε διάρκεια τριών ετών «αρχομένης της μισθώσεως από πρώτης Σεπτεμβρίου 1886», αντί συνολικού μισθώματος 90 χρυσών οθωμανικών λιρών (2.023,20 δραχμές). Σε περίπτωση πρόωρης λύσης του μισθωτηρίου συμβολαίου, ο Νικόλαος Νικοπίδης θα κατέβαλε στον Ιωαννίδη, εκτός από τα «έως τότε δεδουλευμένα», το ποσό των 20 χρυσών λιρών ως αποζημίωση. Μετά από το τέλος της τριετούς μισθώσεως ο Νικοπίδης έπρεπε να παραδώσει στον ιδιοκτήτη 50 στρέμματα οργωμένα «καμωμένα με δύο αλέτρια, όσα δηλαδή (οργώματα) παρέλαβεν ο αυτός ενοικιαστής παρά του ιδιοκτήτου, άλλως θα πληρώση τω ιδιοκτήτη δραχμάς δέκα δι’ έκαστον μη οργωμένον στρέμμα». Εκτός από τα ακίνητα ο Ιωαννίδης παραχώρησε στον Νικοπίδη και 50 σταμπόλια [2] σπόρου κριθής, τα οποία ο τελευταίος έπρεπε να τα επιστρέψει στον ιδιοκτήτη μετά από το τέλους της τριετούς μισθώσεως [3]. Είναι άγνωστο εάν τηρήθηκαν τα συμφωνηθέντα.
Αλλά και ο συνεταιρισμός με τον Μουσόν Ματαλών δεν είχε αίσια αποτελέσματα. Ο Νικόλαος Νικοπίδης (άγνωστο πώς) «δημιούργησε» μεγάλα χρέη προς τρίτους με αποτέλεσμα η επιχείρηση να μην είναι βιώσιμη. Η εταιρεία διαλύθηκε στις 3 Ιουλίου 1888 και ο Μουσόν Ματαλών «κατάσχεσε» το περιεχόμενο του φαρμακείου (φάρμακα και εξοπλισμό) έως του ποσού των 2.500 δρχ. που είχε καταβάλει ως εταιρικό κεφάλαιο, τέσσερα χρόνια νωρίτερα (1884) [4]. Επειδή η άδεια λειτουργίας του φαρμακείου ήταν στο όνομα του Νικοπίδη, «τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμφώνησαν μεταξύ των να αντικαταστήσωσι την υπάρχουσα επιγραφήν του φαρμακείου, εξ ετέρας ταύτης φερούσης το όνομα του Μουσών Ματαλών». Το φαρμακείο συνέχισε τη λειτουργία του υπό τη διεύθυνση του Μουσόν Ματαλών, ο οποίος προσέλαβε τον Νικόλαο Νικοπίδη ως υπάλληλο με ετήσια αποζημίωση 780 δρχ. [5]. Λίγο διάστημα όμως αργότερα, ο Νικοπίδης, έχοντας λάβει προκαταβολικά το σύνολο της ετησίας αποζημίωσής του, εγκατέλειψε το φαρμακείο και αναχώρησε προς άγνωστη κατεύθυνση.
Μετά από τη «λαθραία» και ξαφνική αναχώρηση του Νικολάου Νικοπίδη από τον Τύρναβο (1888), ουδείς γνώριζε τον τόπο διαμονής του. Δύο χρόνια αργότερα (1890) τον συναντούμε εκ νέου στην Καρδίτσα [6], ως ιδιοκτήτη φαρμακαποθήκης. Επιθυμώντας να την εφοδιάσει με φάρμακα και ιατρικά εργαλεία, απευθύνθηκε στον Λαρισαίο φαρμακοποιό Σαλβατώρ Αβραάμ Ματαλών (πρώτο εξάδελφο του πρώην συνεταίρου του Μουσόν Ματαλών) και τον έπεισε να του δανείσει χρήματα για τον σκοπό αυτόν (3.916,80 δραχμές). Δεν γνωρίζουμε, αλλά και δεν μπορούμε να φανταστούμε κάποιον ιδιαίτερο λόγο, που ο Σαλβατώρ Ματαλών δέχθηκε να δανείσει ένα τόσο μεγάλο ποσό στον «αφερέγγυο» Νικόλαο Νικοπίδη. Την 1η Ιουνίου 1890 εκδόθηκαν τέσσερις ισόποσες συναλλαγματικές (979,20 δρχ. εκάστη). Ο Νικοπίδης τις υπέγραψε την επόμενη ημέρα (2 Ιουνίου 1890) και υποσχέθηκε να τις εξοφλήσει με ετήσιο τόκο 20% (την πρώτη μετά από 18 μήνες, τη δεύτερη μετά από 24, την τρίτη μετά από 30 και την τέταρτη μετά από 36 μήνες). Όπως όμως ήταν αναμενόμενο οι συναλλαγματικές δεν πληρώθηκαν ποτέ στις ορισθείσες ημερομηνίες.
Δύο χρόνια αργότερα (10 Ιουνίου 1893), ο Σαλβατώρ Ματαλών οπισθογράφησε τις συναλλαγματικές και τις μεταβίβασε στον εξάδελφό του Μουσόν Ματαλών, ο οποίος τις εξόφλησε πλήρως. Ο πρώτος διαβεβαίωσε τον δεύτερο ότι εντός 10 ημερών θα ερχόταν ο Νικοπίδης από την Καρδίτσα για να τις εξοφλήσει εντόκως. Και πάλι ο Νικοπίδης δεν εμφανίστηκε…
Απογοητευμένος ο Μουσόν Ματαλών, στις 29 Ιουνίου 1893 μέσω του πληρεξουσίου δικηγόρου του Ανδρέα Ν. Πεταλά, κατέθεσε αγωγή στο Πρωτοδικείο Λαρίσης εις βάρος τόσο του Νικοπίδη, όσο και του εγγυητή εξαδέλφου του [7]. Ο δικαστικός επιμελητής που ανέλαβε να κοινοποιήσει την αγωγή στην Καρδίτσα, δεν κατόρθωσε να εντοπίσει τον Νικοπίδη στη φαρμακαποθήκη που διατηρούσε. Το κατάστημα ήταν άδειο και σύμφωνα με μαρτυρίες γειτόνων είχε αναχωρήσει για την τουρκοκρατούμενη Θεσσαλονίκη. Δεν γνωρίζουμε το αποτέλεσμα της δικαστικής διαμάχης, ανάμεσα στους δύο εξαδέλφους. Ούτε γνωρίζουμε τι απέγινε ο αμφιλεγόμενος φαρμακοποιός και φαρμακέμπορος Νικόλαος Νικοπίδης. «Εξαφανίστηκε» τόσο ξαφνικά από τη Λάρισα και τη Θεσσαλία γενικότερα, όσο ξαφνικά είχε «εμφανιστεί» λίγα χρόνια νωρίτερα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1]. Ο Γεώργιος Ιωαννίδης, που ήταν εξάδελφος των ποτοποιών αδελφών Γαζέτα, ίδρυσε τον Σεπτέμβριο του 1881 ένα εργοστάσιο ζυθοποιίας και ποτοποιίας στη Λάρισα, το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1891. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας ιδρύοντας παρόμοια επιχείρηση. Το καλοκαίρι του 1913 επέστρεψε οικογενειακώς στη Λάρισα. Βλ. Έρευνα (Λάρισα), φ. 11 (28 Ιανουαρίου 1885) και Μικρά (Λάρισα), φ. 32/588 (20 Ιουλίου 1913).
[2]. Το σταμπόλι ή αλλιώς «κοιλό Κωνσταντινουπόλεως», προέρχεται από τη φράση «εις την πόλη». Ένα σταμπόλι κριθής αντιστοιχούσε σε είκοσι τέσσερις (24) οκάδες.
[3]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Ν. Λάρισας (ΓΑΚ. ΑΝΛ), Συμβολαιογραφικό Αρχείο Ανδρέα Ροδόπουλου, φκ. 019, αρ. 5276 (24 Σεπτεμβρίου 1886).
[4]. ΓΑΚ/ΑΝΛ, Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 024, αρ. 7801 (3 Ιουλίου 1888).
[5]. Αρχείο Ιωαννίδη, φκ. 024, αρ. 7802 (3 Ιουλίου 1888).
[6]. Όπως είχαμε αναφέρει στο Α’ μέρος, σύμφωνα με ατεκμηρίωτες πηγές πριν από την εγκατάστασή του στη Λάρισα (1882), διέμενε στην Καρδίτσα.
[7]. Σάλπιγξ (Λάρισα), φ. 210 (29 Νοεμβρίου 1893).
Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου
