«Οι πρόσφατοι σεισμοί στο κεντρικό και Νότιο Αιγαίο (Κως 2017, Σάμος 2020) έδειξαν ότι ο κίνδυνος για τσουνάμι είναι υπαρκτός. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι ένα τσουνάμι δεν θα συμβεί στο μέλλον στο Βόρειο Αιγαίο…» δηλώνει στην «Ε» ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Αθανάσιος Γκανάς, αναφερόμενος σε ρήγματα του Αιγαίου. Ο γνωστός γεωλόγος-σεισμολόγος, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, εμφανίζεται μεν καθησυχαστικός, όσον αφορά τη συμπεριφορά που έχουν εμφανίσει μέχρι και σήμερα γνωστά ρήγματα στο Αιγαίο, αλλά απ’ την άλλη, άγνωστες οι βουλές της φύσης!
* Κύριε Γκανά, καταρχάς, μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για την «ταυτότητα» του ρήγματος; Από πότε είναι γνωστό, ποια είναι η έκτασή του και ποια η ένταση που μπορεί να φτάσει;
- Το ρήγμα που έδωσε τον σεισμό 5,4 στις 16 Ιανουαρίου 2022 ανοιχτά της Χαλκιδικής δεν είναι το μεγάλο ρήγμα της τάφρου του Βορείου Αιγαίου. Νεότερα σεισμολογικά στοιχεία έδειξαν ότι αυτό είναι ένα μικρότερο ρήγμα στα ανοιχτά μεταξύ Σιθωνίας και Άθω και με προσανατολισμό ΒΔ-ΝΑ, δηλαδή κάθετο προς το μεγάλο ρήγμα της τάφρου που έχει δεξιόστροφη κινηματική με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ και τερματίζει στη Σκόπελο.
Στην ίδια περιοχή είχε γίνει και παρόμοιος σεισμός στις 26 Σεπτεμβρίου του 2020 με μέγεθος 5,2 Ρίχτερ. Είναι πολύ πιθανό να είναι το ίδιο ρήγμα που ενεργοποιήθηκε και τότε. Αυτό δείχνει ότι αυτή η τάξη μεγέθους εμφανίζεται συχνά και ίσως το χαρακτηρίζει, όμως χρειαζόμαστε και άλλα δεδομένα για να εκτιμήσουμε πλήρως το δυναμικό του.
* Υπάρχει πιθανότητα η ενεργοποίηση ενός ρήγματος να επηρεάσει ένα άλλο κοντινό; Και στην περίπτωσή μας το ρήγμα στο Βόρειο Αιγαίο μπορεί να επηρεάσει τη ρήγμα της Ελασσόνας ή του Μαλιακού;
- Αυτό το ρήγμα έχει μέτριο δυναμικό ώστε να καταστεί δυνατόν να ενεργοποιήσει τα μεγάλα ρήγματα της περιοχής. Φαίνεται ότι οι συχνότεροι σεισμοί που μπορεί να συμβούν έχουν μέγεθος κοντά στα 5,5 Ρίχτερ, δηλαδή αρκετά μέτριο μέγεθος, ώστε να μεταφερθούν μεγάλες τάσεις στα γειτονικά ρήγματα.
* Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα, γνωρίζουμε πώς θα συμπεριφερθεί στο μέλλον το ρήγμα και συγκεκριμένα: αν και πότε θα υπάρξουν σεισμικές εξάρσεις και αν αυτές θα επηρεάσουν νησιά και παράλια της Θεσσαλίας;
- Τα νεότερα στοιχεία που έχουμε για το κομμάτι του δεξιόστροφου ρήγματος μεταξύ Λήμνου και Σκοπέλου, είναι ότι ολισθαίνει με ρυθμό 9 χιλιοστών κάθε χρόνο, που είναι σχεδόν ο μισός από τον ρυθμό που κινείται το ρήγμα μεταξύ Λήμνου – Σαμοθράκης. Δηλαδή το κομμάτι του ρήγματος μεταξύ Λήμνου – Σκοπέλου είναι λιγότερο ενεργό. Δεν έχουμε περισσότερα στοιχεία για τη σεισμική συμπεριφορά και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα σημειωθούν σεισμικές εξάρσεις στον υποθαλάσσιο χώρο που θα επηρεάσουν και τη Θεσσαλία.
* Με τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί γύρω από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ισορροπία του κλίματος και των καιρικών φαινομένων, θα ήταν υπερβολή να σκεφτούμε ότι λόγω του ρήγματος, κινδυνεύουν μελλοντικά τα παράλια Λάρισας και Μαγνησίας από ένα τσουνάμι;
- Οι πρόσφατοι σεισμοί στο κεντρικό και Νότιο Αιγαίο (Κως 2017, Σάμος 2020) έδειξαν ότι ο κίνδυνος για τσουνάμι είναι υπαρκτός. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε ότι ένα τσουνάμι δεν θα συμβεί στο μέλλον στο Βόρειο Αιγαίο. Η δριμύτητα ενός τσουναμιού εξαρτάται από το μέγεθος του σεισμού, το βάθος της εστίας, αλλά και τη διαμόρφωση του πυθμένα της θάλασσας κοντά στις ακτογραμμές.
Της Λένας Κισσάβου
