αποκρύπτει τα πραγματικά αίτια του προβλήματος και επομένως προστατεύει όσα συμφέροντα κάνουν πάρτι σε ένα περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει ο ουσιαστικός θεσμικός έλεγχος.
Λίγα μόλις εικοσιτετράωρα μετά την απόφαση της Βουλής για τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής, ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΚΙΔΗΣΟ με συνέντευξή του στην «Ε» βάζει στο κάδρο τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή, τις πολιτικές ευθύνες του οποίου θεωρεί αυτονόητες καθώς επί των ημερών του εκτοξεύτηκε η φαρμακευτική δαπάνη και επικρίνει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για την επιλογή του να τον αφήσει στο απυρόβλητο συγκαλύπτοντας τις ευθύνες του, ενώ διακρίνει προσπάθειες παρέμβασης στο έργο της δικαιοσύνης επισημαίνοντας πως η κυβέρνηση αναγκάζει τη Δικαιοσύνη να λειτουργήσει σε ένα περιβάλλον που δεν ευνοεί την ουσιαστική απονομή της δικαιοσύνης.
Αναφερόμενος στα θέματα της οικονομίας ο πρώην πρωθυπουργός, ο οποίος θα βρίσκεται αύριο στη Λάρισα προκειμένου να μιλήσει σε προσυνεδριακή εκδήλωση στο Δημοτικό Ωδείο, υπογραμμίζει πως μπορεί τον Αύγουστο του 2018 να έχουμε έξοδο από τα μνημόνια, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η χώρα θα βγει με ασφάλεια και οριστικά από την κρίση για να συμπληρώσει «Το τέλος του μνημονίου, για να σημάνει το τέλος της κρίσης, θα πρέπει να συνοδεύεται από τις μεγάλες αλλαγές που αναμορφώνουν το ελληνικό κράτος».
«Αν δεν αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα, πώς θα κόψουμε τον ομφάλιο λώρο με το πελατειακό κράτος; Αν δεν επιβάλουμε τη διαφάνεια σε όλες, ανεξαιρέτως, τις συναλλαγές με το κράτος, πώς θα πάψουν να ωφελούνται οι λίγοι ή να σπαταλούνται πόροι;» αναρωτιέται για να υπεραμυνθεί της απόφασής του να προχωρήσει στην υπογραφή του πρώτου μνημονίου, που ανακοίνωσε στο Καστελόριζο, ξεκαθαρίζοντας: «η χώρα και οι πολίτες δεν θα ζήσουν ποτέ τις τρομακτικές συνέπειες της άτακτης χρεοκοπίας στην οποία θα είχαμε οδηγηθεί αν δεν εξασφαλίζαμε τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης μιλά για τα ανοιχτά θέματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής με πρώτο το θέμα της ονομασίας των Σκοπίων θεωρώντας λύση για τα εθνικά μας συμφέροντα τη σύνθετη ονομασία για κάθε χρήση (erga omnes) και να απαλειφθεί κάθε αλυτρωτική αναφορά και αντίληψη και επικρίνοντας τη Νέα Δημοκρατία γιατί εγκατέλειψε την Εθνική Γραμμή που απορρέει από την Ενδιάμεση Συμφωνία που συνυπέγραψαν και ακολούθησαν όλες οι Κυβερνήσεις από το 2000 μέχρι σήμερα.
Όσον αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις συστήνει αξιοποίηση όλων των ισχυρών διπλωματικών και νομικών όπλων, συνεργασία με τους εταίρους και διατήρηση των διαύλων επικοινωνίας με την Τουρκία, εφιστώντας πάντως στην κυβέρνηση προσοχή ώστε «να μην πέσουμε στην παγίδα ενός «ατυχήματος» σε μια φάση γεωπολιτικών ανακατατάξεων».
Ο κ. Παπανδρέου με την ιδιότητα του προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς δηλώνει υπερήφανος γιατί συνέβαλε στην κοινή κάθοδο των δύο Κορεών στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες με την ενεργοποίηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας και αποκαλύπτει τον δικό του ρόλο στο Κίνημα Αλλαγής μετά το συνέδριο για την ιδρυτική του διακήρυξη.
Η συνέντευξη
* Κύριε πρόεδρε, ας ξεκινήσουμε με το θέμα των ημερών και τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής για την υπόθεση της Novartis. Πέραν της αυταπόδεικτης συμφωνίας ότι υφίσταται σκάνδαλο, η εμπλοκή δέκα κορυφαίων πολιτικών προσώπων, πρώην πρωθυπουργών και υπουργών, συγκεκριμένης πολιτικής περιόδου, κινεί υποψίες ότι πρόκειται για κυβερνητική πρωτοβουλία με συγκεκριμένη πολιτική στόχευση;
- Η κυβέρνηση, δυστυχώς για τη χώρα και τη Δημοκρατία, διαχειρίζεται την υπόθεση NOVARTIS, με γνώμονα τη δημιουργία εντυπώσεων και την εξασφάλιση μικροκομματικών σκοπιμοτήτων, μέσω και της ομηρίας πολιτικών προσώπων. Αυτή η πολιτική μεθόδευση αποτελεί συνειδητή πολιτική απάτη και συνιστά θεσμική παρεκτροπή.
Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση στην όλη υπόθεση. Πρόκειται για τη χωρίς δίκη ενοχοποίηση πολιτικών προσώπων από την κυβέρνηση, με την γκεμπελικού τύπου μέθοδο της λασπολογίας. Φαινόμενο που δυστυχώς έχει ζήσει η χώρα πολλές φορές, όπως και στο πρόσφατο παρελθόν.
Η λασπολογία, δεν επιτρέπει να δούμε καθαρά το βάθος του πραγματικού ελληνικού προβλήματος. Δηλαδή, το συστημικό πρόβλημα. Την αδυναμία των δημοκρατικών θεσμών – κάτι που αναδείχθηκε περίτρανα την εποχή των κυβερνήσεων Καραμανλή-, να παρέχουν διαφάνεια, λογοδοσία και απόδοση σωστών υπηρεσιών για το δημόσιο καλό, υπέρ του πολίτη.
Η εύκολη στοχοποίηση προσώπων συσκοτίζει συνειδητά αυτήν τη διάσταση. Δηλαδή, αποσιωπά την ουσία, αποκρύπτει τα πραγματικά αίτια του προβλήματος και επομένως προστατεύει όσα συμφέροντα κάνουν πάρτι σε ένα περιβάλλον από το οποίο απουσιάζει ο ουσιαστικός θεσμικός έλεγχος, η οργάνωση, η διαφάνεια, η μνήμη, κ.λπ.
Την περίοδο της εκτόξευσης της φαρμακευτικής δαπάνης (2004-2009), πρωθυπουργός ήταν ο κ. Καραμανλής. Οι πολιτικές ευθύνες του τότε πρωθυπουργού είναι αυτονόητες. Όπως και οι πολιτικές ευθύνες των δύο υπουργών του. Όμως, ο πρωθυπουργός που επέτρεψε να γίνει το μεγαλύτερο σκάνδαλο στον χώρο του φαρμάκου παραμένει στο απυρόβλητο. Η ευθύνη για αυτό ανήκει στον σημερινό πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος, για τους δικούς του λόγους, όλους εξηγήσιμους, συγκαλύπτει τις ευθύνες του «συνοδοιπόρου» του, τότε πρωθυπουργού κ. Καραμανλή.
* Της θυελλώδους συνεδρίασης της Βουλής προηγήθηκαν κινήσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, από την επίσκεψη Τζανακόπουλου στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου μέχρι και τη στάση της διευθύντριας του Νομικού Γραφείου του πρωθυπουργού. Με τις συγκεκριμένες κινήσεις τίθεται εν αμφιβόλω η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης σε μια περίοδο έντονης αμφισβήτησης ακόμα και από κυβερνητικά στελέχη;
- Η στάση της κυβέρνησης ως προς τη ζήτημα της διάκρισης των εξουσιών και του σεβασμού της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης απέχει πολύ από τα όσα προβλέπονται από το Σύνταγμα διαψεύδοντας τον πρωθυπουργό που κάποτε διακήρυττε «είμαστε κάθε λέξη του Συντάγματος».
Η κυβέρνηση με τον τρόπο που χειρίζεται τη υπόθεση NOVARTIS, μετέτρεψε με δική της αποκλειστικά ευθύνη, μια υπόθεση η οποία σύμφωνα με την ίδια μπορεί να αφορά σε σπατάλη δημοσίου χρήματος, σε μια σαπουνόπερα. Έτσι όμως, αναγκάζει τη Δικαιοσύνη να λειτουργήσει σε ένα περιβάλλον, που δεν ευνοεί την ουσιαστική απονομή της δικαιοσύνης.
* Η υπόθεση φαίνεται να κυριαρχεί σε μια περίοδο κατά την οποία έχουν ανοίξει δύο μεγάλα θέματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, αυτά της ονομασίας των Σκοπίων και των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά το νέο σοβαρό επεισόδιο στα Ίμια. Με δεδομένο ότι η ενότητα στο εσωτερικό της χώρας έχει τρωθεί ιδιαίτερα με αφορμή την υπόθεση της Novartis και τη δεινή διαπραγματευτική θέση της χώρας εξαιτίας των οικονομικών της μπορούν να κλείσουν τα εθνικά θέματα με τρόπο ώστε να εξυπηρετούνται τα συμφέροντά της; Και υπό ποιες προϋποθέσεις;
- Η Ελλάδα έχει πολλά να προσφέρει και πολλά να κερδίσει μέσα από έναν ισχυρό ρόλο στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο. Και τον ρόλο αυτό μπορούμε να τον κερδίσουμε μέσα από τον διάλογο, τη συνεργασία, την έξυπνη διπλωματία. Η παράταξή μας έχει δείξει δείγμα γραφής και προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να συνεχίσουμε. Το Εθνικό Συμφέρον επιτάσσει συνέπεια και συνέχεια στην Εθνική μας Γραμμή που απορρέει από την Ενδιάμεση Συμφωνία που συνυπέγραψαν και ακολούθησαν όλες οι Κυβερνήσεις από το 2000 μέχρι σήμερα.
Εθνικό Συμφέρον είναι να απαλειφθεί κάθε αλυτρωτική αναφορά και αντίληψη.
Να προωθήσουμε μια λύση σύνθετης ονομασίας για κάθε χρήση (erga omnes). Ιδιαίτερα όταν η ΠΓΔΜ, από την πλειοψηφία των χωρών, αναγνωρίζεται σήμερα ως «Μακεδονία».
Μπροστά στο Εθνικό Συμφέρον δεν χωρά η κομματική ψηφοθηρία, ούτε η εκμετάλλευση της αγωνίας του ελληνικού λαού, ούτε βεβαίως, οι ακραίες φωνές που καλλιεργούν διχόνοια και αδιέξοδα για τους Έλληνες και τη χώρα. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι η ΝΔ αποφάσισε να εγκαταλείψει την Εθνική Γραμμή και να συνταχθεί με ακραίες φωνές που υπονομεύουν το Εθνικό Συμφέρον. Και μάλιστα, αγνοώντας τις προκλήσεις στην ευρύτερη περιοχή μας.
Σε ό,τι αφορά στην Τουρκία, χρειάζεται μια σωστή ανάλυση της κατάστασης και πρωτοβουλίες για αποκλιμάκωση της έντασης. Όταν το 1996, Ελλάδα και Τουρκία βρέθηκαν πολύ κοντά σε ένα πόλεμο χρειάστηκαν μεγάλες προσπάθειες και τολμηρές αποφάσεις για να περάσουμε τα επόμενα 22 χρόνια με ειρήνη.
Η ανάπτυξη των διμερών σχέσεων σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της Τουρκίας ήταν μια στρατηγική που απέδωσε και έδωσε συγκεκριμένα αποτελέσματα όπως την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σήμερα οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Η Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, αντιμετωπίζει μεγάλα εσωτερικά προβλήματα που την έχουν απομακρύνει από την Ευρώπη. Από το δόγμα «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες» έχει περάσει στην αναζήτηση ενός ρόλου στη Συρία και το Ιράκ αλλάζοντας συμμαχίες και στόχους. Η απόφαση να σταματήσει ο διάλογος με τους Κούρδους περιέπλεξε ακόμα περισσότερο τα πράγματα.
Μια σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας δεν συμφέρει κανέναν. Ούτε την Ελλάδα, ούτε την Τουρκία, ούτε την Ευρώπη, ούτε την ευρύτερη περιοχή. Εμείς έχουμε ισχυρά διπλωματικά και νομικά όπλα στα χέρια μας. Πρέπει να τα αξιοποιήσουμε και να συνεργαστούμε με τους εταίρους μας. Με ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση. Με προσοχή να μην πέσουμε στην παγίδα ενός «ατυχήματος» σε μια φάση γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Παράλληλα, πρέπει να κρατούμε ζωντανούς τους διαύλους επικοινωνίας με την Τουρκία σε όλα τα επίπεδα. Με συμμάχους όλους όσοι πιστεύουν ότι μια δημοκρατική Τουρκία, που θα σέβεται τις σχέσεις καλής γειτονιάς και το διεθνές δίκαιο έχει θέση στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
* Η τελευταία μεγάλη σας επιτυχία ως προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς είναι και η κοινή κάθοδος των δύο Κορεών στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες με την ενεργοποίηση της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Αυτή η «αθλητική ειρήνη» σε μια εμπόλεμη περιοχή αποτελεί τη βάση ώστε οι δύο χώρες να σταματήσουν κάθε εχθροπραξία και στο μέλλον προς όφελος της παγκόσμιας ειρήνης;
- Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στην Κορέα δημιούργησαν ένα παράθυρο ευκαιρίας για την προώθηση της ειρήνης σε αυτή την ταραγμένη περιοχή. Δεν ήταν όμως μόνο δικό μου επίτευγμα. Για αυτό τον στόχο δούλεψαν πολλοί, με πρώτο από όλους τον πρόεδρο της Ολυμπιακής Επιτροπής Τόμας Μπαχ.
Είμαι περήφανος που είχα την ευκαιρία να βάλω έστω ένα λιθαράκι σε ένα τέτοιο γεγονός, ιδιαίτερα δε επειδή συνδέεται με την αρχαία ελληνική ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας. Μια ιδέα, που όλοι οι Έλληνες πρέπει να στηρίξουμε. Έγινε ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Αλλά σίγουρα, υπάρχουν πολλά εμπόδια ακόμα. Γι’ αυτό αξίζει να συνεχίσουμε την προσπάθεια. Οι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γίνουν στην Ασία, στην Κίνα και την Ιαπωνία. Ένα ακόμα κίνητρο για να επικρατήσει ηρεμία στην κορεατική χερσόνησο.
* Σε διεθνές επίπεδο η χώρα φιγουράρει στην 5η θέση της λίστας με τις πιο «δυστυχείς» οικονομίες του πλανήτη. Είναι συμβατή αυτή η απαισιόδοξη εικόνα όταν η χώρα ετοιμάζεται, μετά από πολύχρονες αιματηρές προσπάθειες, να βγει από τα μνημόνια και μάλιστα με καθαρή έξοδο όπως υποστηρίζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης;
- Τον Αύγουστο του 2018 θα έχουμε έξοδο από τα μνημόνια. Ακούγεται αισιόδοξο. Σημαίνει αυτό ότι βγαίνουμε με ασφάλεια και οριστικά από την κρίση; Προφανώς όχι. Το τέλος του μνημονίου, για να σημάνει το τέλος της κρίσης, θα πρέπει να συνοδεύεται από τις μεγάλες αλλαγές που αναμορφώνουν το ελληνικό κράτος.
Αν θεωρούμε ότι δεν υπήρχαν βαθύτατα προβλήματα στην οικονομία και το κράτος, τότε η απάντηση στο ερώτημα «Μετά το Μνημόνιο, τι;», είναι απλή: Ξανά Μνημόνιο. Γιατί έχουμε αρνηθεί, να κάνουμε την κρίση ευκαιρία και να αντιμετωπίσουμε την πραγματική ρίζα του κακού που μας έφερε ως εδώ. Γιατί εκεί που έγιναν τα πρώτα μεγάλα βήματα αλλαγής, ανακόπηκε η προσπάθεια. Αντί να προωθούνται οι πραγματικές αλλαγές καλλιεργήθηκε από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ μια βαθιά διαίρεση, μεγάλη πόλωση μέσα στον λαό μεταξύ μνημονιακών και αντιμνημονιακών. Και έτσι αντί να ασχολούμαστε με τα βαθύτερα αίτια της κρίσης, τα συγκάλυψαν.
Όμως, κ. Κατσανάκη, αν δεν αλλάξουμε το πολιτικό σύστημα, πώς θα κόψουμε τον ομφάλιο λώρο με το πελατειακό κράτος; Αν δεν ολοκληρώσουμε την αλλαγή στο κράτος, αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο ασκείται η διοίκηση, πώς θα προσελκύσουμε επενδύσεις; Αν δεν ενισχύσουμε δραστικά την τοπική αυτοδιοίκηση και δεν βελτιώσουμε τον «Καλλικράτη», πώς θα διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον που θα στηρίζει τις βασικές ανάγκες Παιδείας, Υγείας, Πρόνοιας των πολιτών. Αν δεν επιβάλλουμε τη διαφάνεια σε όλες, ανεξαιρέτως, τις συναλλαγές με το κράτος, πώς θα πάψουν να ωφελούνται οι λίγοι ή να σπαταλούνται πόροι;
* Η Ελλάδα μπήκε στην περίοδο των μνημονίων στις 23 Απριλίου του 2010 με τις γνωστές σας δηλώσεις από το Καστελόριζο. Αν και η απόφασή σας έδωσε την ευκαιρία στην Ευρώπη να στήσει μηχανισμούς αναγκαίους και για τη δική της οικονομική θωράκιση, μπορούσατε να φανταστείτε εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο την περιπέτεια που θα ζούσε η χώρα και ο λαός της τα επόμενα χρόνια;
- Κύριε Κατσανάκη, η χώρα και οι πολίτες δεν θα ζήσουν ποτέ τις τρομακτικές συνέπειες της άτακτης χρεοκοπίας στην οποία θα είχαμε οδηγηθεί αν δεν εξασφαλίζαμε τη συμφωνία με τους Ευρωπαίους. Είναι αλήθεια ότι η χώρα και οι πολίτες πλήρωσαν μεγαλύτερο οικονομικό και κοινωνικό κόστος από αυτό που αντιστοιχούσε στο μέγεθος των προβλημάτων μας όχι γιατί υπογράψαμε τη συμφωνία για να κερδίσουμε χρόνο και να αντιμετωπίσουμε τα τεράστια προβλήματα που μας κληροδότησε η κυβέρνηση Καραμανλή. Αλλά γιατί στις αναγκαίες αλλαγές αντιστάθηκαν με την ίδια ρητορική και συντηρητική αντίληψη ο κ. Σαμαράς με τη ΝΔ και ο κ. Τσίπρας με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Δείτε τι έγινε στις άλλες χώρες που μπήκαν στα μνημόνια αλλά δεν είχαν Σαμαρά και Τσίπρα να υψώνουν από κοινού με τη Χ.Α. τα αντιμνημονικά λάβαρα στην πλατεία Συντάγματος. Με ένα μνημόνιο σε 3-4 χρόνια βγήκαν από την κρίση και τώρα έχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και προσπαθούν να θεραπεύσουν τα προβλήματα που προκάλεσε.
Αντίθετα εμείς χρειαστήκαμε τρία μνημόνια, έξι πρωθυπουργούς και εννιά υπουργούς Οικονομικών για να καταλήξουν όλοι στο τέλος να εφαρμόζουν τις ίδιες πολιτικές προκειμένου η χώρα να φτάσει ως εδώ που είμαστε τώρα.
* Ολοκληρώνοντας κύριε πρόεδρε και επειδή βρισκόμαστε μπροστά στο ιδρυτικό συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής. Με δεδομένο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε και συνεχίζει να εκφράζει ένα μεγάλο κομμάτι της κεντροαριστεράς, είναι δυνατό ο νέος πολιτικός φορέας να ξαναγίνει εκείνη η μεγάλη πλειοψηφική παράταξη, που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, όπως το ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος; Και ποιος θα είναι ο δικός σας ρόλος και ο ρόλος του ΚΙΔΗΣΟ στο νέο πολιτικό φορέα;
- Για πρώτη φορά οι προοδευτικές δυνάμεις της χώρας είναι σχεδόν όλες μαζί και προχωράμε σε λίγες βδομάδες στη διοργάνωση του Ιδρυτικού Συνεδρίου μετά τη διαδικασία ανάδειξης του επικεφαλής, που έδειξε ότι το εγχείρημα αυτό έχει ρίζες στην κοινωνία και διαμορφώθηκε μια σημαντική δυναμική.
Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι υπάρχουν οι απαραίτητοι όροι και οι αναγκαίες προϋποθέσεις που εγγυώνται ότι μπορούμε να απευθυνθούμε προς τους συμπολίτες μας με αξιοπιστία και να διεκδικήσουμε πρωταγωνιστικό ρόλο και εντολή για τις μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη η χώρα. Μοναδικό μου μέλημα σε αυτή την κοινή προσπάθεια είναι να αποκτήσει ουσιαστικό προοδευτικό πολιτικό πρόσημο το εγχείρημα της συνεργασίας μας. Θέλω να συμβάλω και στη στήριξη μιας νέας γενιάς πολιτικών που μπορούν να σηκώσουν το έργο των αλλαγών. Αυτόν τον στόχο θα υπηρετήσω από οποιαδήποτε θέση.
Συνέντευξη στον Δημ. Κατσανάκη
