Η «Ε» υποδέχεται τον Σωκράτη Φάμελλο με ερωτήσεις, συνεισφέροντας στον πυκνό δημόσιο διάλογο που έχει προκύψει το τελευταίο διάστημα.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος ξεκαθαρίζει ότι βασική του επιλογή είναι να μην μειωθούν οι αρδευόμενες εκτάσεις στην περιοχή και να διατηρηθεί η γεωργική παραγωγή. Διαβεβαιώνει πως επιδιώκει τον διάλογο και δηλώνει ικανοποιημένος από τις πολύ σημαντικές προτάσεις που έχουν ήδη κατατεθεί από τον περιφερειάρχη, τους δημάρχους και τους εμπλεκόμενους φορείς. Με διπλωματικό λόγο και κρατώντας χαμηλά τους τόνους, προσέρχεται σε μια ακόμη διαδικασία διαλόγου.
Συνέντευξη: Σωτ. Ζαχαριάς
* Κύριε Φάμελλε, η κίνησή σας να βγάλετε την προοπτική του Αχελώου από το θεσσαλικό κάδρο προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στην περιοχή. Το περιμένατε;
- Προχωρούμε στην αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων της Θεσσαλίας, που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και 6 χρόνια. Η καθυστέρηση αυτή αμφισβητεί ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις σημαντικών αρδευτικών, υδρευτικών και αποχετευτικών έργων, σε ολόκληρη τη χώρα.
Σε μία περιοχή που εξαρτάται από το νερό, όπως είναι η Θεσσαλία, με τον έντονο πρωτογενή τομέα που έχει, ήταν προφανές ότι το σχέδιο Διαχείρισης Υδατικών Πόρων θα αποτελούσε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος και της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής συζήτησης. Εάν κάποιος περιόριζε τη συζήτηση στο θέμα του Αχελώου θα έκανε ένα σημαντικό λάθος.
Η συζήτηση αφορά στο δικαίωμα ανάπτυξης της Θεσσαλίας, πώς θα έχουμε νερό διαθέσιμο, ώστε να αναπτυχθεί η Θεσσαλία και να έχει δικαίωμα και μερίδιο στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Κάτι που της στερούσαν εδώ και πολλά χρόνια οι πολιτικές που εφάρμοζαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις.
Το αποτέλεσμα των συζητήσεων που γίνονταν έως σήμερα στη Θεσσαλία ήταν να κατεβαίνουν συνέχεια οι στάθμες των γεωτρήσεων, να υποβαθμίζεται η ποιότητα του νερού, να υπάρχουν έντονες καθιζήσεις και προβλήματα νιτρορύπανσης, αλλά και να κινδυνεύουν άμεσα πολλές θεσσαλικές πόλεις από το πρόβλημα της λειψυδρίας.
* Ποτάμι μεν ο Αχελώος αλλά λίμναζε τόσα χρόνια, τώρα καταρράκτης εξελίξεων. Τι εισπράττετε από τον περιφερειάρχη, τους δημάρχους, τους φορείς;
- Η συζήτηση που ξεκινήσαμε με την ανάρτηση του Σχεδίου των Υδατικών Πόρων στη Θεσσαλία είναι γεγονός ότι έχει δημιουργήσει ένα σημαντικότατο διάλογο. Σε αυτό τον διάλογο έχουν αναδειχθεί τα θέματα που αφορούν στην αρδευτική κατανάλωση, στην αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, που είναι η ουσία της ουσιαστικά πολιτικής και της περιβαλλοντικής συζήτησης, αλλά και απόφασης που θα λάβουμε.
Παρότι σε μικρό χρόνο η συζήτηση είναι πολύ πλούσια στη Θεσσαλία. Κατατίθενται σημαντικές προτάσεις σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο, που μπορούν να συμβάλουν στην αλλαγή της κατάστασης στη Θεσσαλία, καθώς και στην επίτευξη αυτού που η Ευρώπη ζητάει, δηλαδή, την καλή οικολογική και χημική κατάσταση των υδάτων.
Στο πλαίσιο της διαβούλευσης έχουμε ήδη πολύ σημαντικές προτάσεις και από τον περιφερειάρχη και από το Περιφερειακό Συμβούλιο, τους δημάρχους και τους εμπλεκόμενους φορείς.
Η διαβούλευση εξελίσσεται και θα εντείνουμε ακόμα περισσότερο την προσπάθεια για τη Θεσσαλία, με περαιτέρω συζητήσεις και με τη μελετητική ομάδα του Σχεδίου, όπως έχουμε δεσμευτεί.
Συνεπώς, η συζήτηση θα παραμείνει ανοιχτή, όσο περισσότερο μπορούμε, διότι όπως γνωρίζετε έχουμε δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι μέχρι και τον Δεκέμβριο 2017 θα έχουμε κυρωμένα Διαχειριστικά Σχέδια, που θα παρέχουν το θεσμικό πλαίσιο, το δικαίωμα, αλλά και τα εργαλεία για την ανάπτυξη όλης της Θεσσαλίας.
* Υπουργική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα; Επειδή έτσι αποφασίσατε στο υπουργείο; Δεκαετίες τώρα η Θεσσαλία αγωνίζεται και περιμένει, πώς μπορεί να σβήσει κάποιος το έργο με μια μονοκοντυλιά;
- Προσπαθούμε για το ακριβώς αντίθετο.
Έχουμε καταθέσει στη δημόσια συζήτηση μία πρόταση η οποία δεν διαγράφει, αλλά προτείνει έργα τα οποία είχαν μείνει στα ντουλάπια, προτείνει λύσεις οι οποίες ακόμα δεν έχουν εφαρμοστεί.
Πρόκειται για μία ουσιαστική και δημοκρατική συζήτηση την οποία θα ενισχύσουμε. Θέλουμε να γίνει αυτή η συζήτηση, διότι δεν επιθυμούμε να υπάρχει η άποψη του ενός.
Ίσως το πρόβλημα μέχρι τώρα να ήταν ότι η Θεσσαλία είχε μόνο μία διέξοδο ανάπτυξης. Επιδιώκουμε μια τεκμηριωμένη πρόταση, περιβαλλοντικά ασφαλή, με όρους ασφάλειας δικαίου και ποσοτικοποιημένη διότι πρέπει να κλείσουμε το υδατικό έλλειμμα που όλοι αναγνωρίζουμε ότι έχουμε στην περιοχή.
Ταυτόχρονα να δώσουμε ένα εφικτό, σφικτό, αισιόδοξο, αλλά υλοποιήσιμο χρονοδιάγραμμα. Τα έργα για την εξοικονόμηση νερού στα αρδευτικά δίκτυα και για την αλλαγή των αρδευτικών συνηθειών ποτέ δεν προχώρησαν, ας μην κοροϊδευόμαστε. Δεν είναι περίεργο που υπάρχουν αρδευτικά δίκτυα τα οποία έχουν απώλειες 50% και 60% του νερού, ενώ παράλληλα αντλούμε από τη γη της Θεσσαλίας από τα 300 μέτρα βάθος;
Για όλα αυτά έπρεπε να ξεκινήσει η συζήτηση, είμαι για τρίτη φορά σε 15 ημέρες στη Θεσσαλία, δείχνουμε έμπρακτα το ενδιαφέρον που δεν υπήρχε στο παρελθόν, και θεωρούμε ότι η πρόταση του ΥΠΕΝ δίνει προοπτική στη Θεσσαλία. Δεν θα ήταν σωστό να έρθουμε χωρίς εισήγηση. Έχουμε εισήγηση που δεν μας εμπλέκει σε διλήμματα ή σε νομικά προβλήματα, ανοίγει δυνατότητες για πολλές λύσεις και πολλά έργα στη Θεσσαλία, με ουσιαστική περιφερειακή διάσταση, με νέες εθνικές αλλά και σίγουρα ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις και με θέσεις εργασίας.
* Λέγεται ότι είναι εύσχημος τρόπος, μια υπεκφυγή, καθώς δεν υπάρχουν τα κονδύλια για τη χρηματοδότηση του έργου από εθνικούς πόρους...
- Είναι δεδομένο ότι το έργο της εκτροπής ή της μεταφοράς νερού από τον Αχελώο έχει την αδυναμία και μέχρι σήμερα απορρίψεων στο ΣτΕ αλλά και της μη ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
Όμως, εμείς έχουμε αποφασίσει να υπάρχει κυβερνητική επιλογή για ενίσχυση της χρηματοδότησης της Θεσσαλίας, να βρεθούν δηλαδή και ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι από το τρέχον πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και από χρηματοδοτήσεις άμεσες, που μπορούν να ωριμάσουν και να υλοποιήσουν έργα τα οποία χρειάζεται ουσιαστικά η Θεσσαλία. Άρα, δεν είναι υπεκφυγή, ίσως να υπήρχε υπεκφυγή τα προηγούμενα χρόνια. Τώρα πλέον εισηγούμαστε πρόταση εφαρμογής που μπορεί να φέρει και νέους πόρους π.χ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
ΤΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
* Το σενάριο με τα μικρότερα υδατικά έργα που προτείνετε, γιατί είναι ανταγωνιστικό του έργου μεταφοράς νερών από τον Αχελώο; Δεν είναι ούτως ή άλλως συμπληρωματικά;
- Δεν νομίζω ότι προκύπτει από πουθενά μία πρόταση με ανταγωνιστικό περιεχόμενο. Εξάλλου, αυτό που έχουμε προτείνει είναι να μην εμπλακούμε σε διλήμματα για τη Θεσσαλία. Επιδεικνύουμε σοβαρότητα στο έργο μας και ταυτόχρονα τεχνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα στο πρόγραμμα που προτείνουμε.
Μία λύση που δεν κινδυνεύει και δεν προκαλεί αντιθέσεις με άλλες Περιφέρειες και μπορεί να δώσει ώριμα έργα, πραγματική και συνολική επίλυση του αρδευτικού προβλήματος της Θεσσαλίας. Δεν νομίζω ότι είναι αποτελεσματικό να μπούμε σε μία ανταγωνιστική ή διχαστική συζήτηση.
* Όλα αυτά τα μικρότερα έργα, τα μελετούσαν άλλοι πριν, τα σχεδίαζαν χρόνια, δεν προχωρούσαν όμως. Γιατί εσείς θα τα καταφέρετε να ξεκολλήσουν;
- Διότι, πολύ απλά θα το κάνουμε, όπως κάνουμε με όλα τα έργα σε όλη την Ελλάδα. Δυστυχώς, στα συρτάρια των Υπουργείων βρέθηκαν έργα σταματημένα, τα οποία η Ελλάδα είχε ανάγκη, εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Σας υπενθυμίζω το δικό σας παράδειγμα, το υδροηλεκτρικό έργο της Μεσοχώρας, για το οποίο εμείς αναλάβαμε την ευθύνη να το σχεδιάσουμε και να το αδειοδοτήσουμε προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, της Θεσσαλίας και της χώρας.
Το ίδιο έχει συμβεί και με άλλες μεγάλες επενδύσεις που ήταν σταματημένες. Είναι προφανές ότι δεν έχουμε όλοι το ίδιο πολιτικό κριτήριο για τα έργα. Κάποιοι προχωρούν έργα για όλους, κάποιοι προχωρούσαν έργα για τους λίγους. Εμείς λοιπόν έχουμε τη δυνατότητα- και το έχουμε αποδείξει- να κάνουμε πράξη όσα λέμε και να ξεκολλήσουμε έργα που χρειάζεται ο τόπος, που τα προτείνουν η Περιφέρεια, οι Δήμοι και είναι απαραίτητα για την περιοχή.
* Επικαλείστε τα δικαστικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν πάλι για τον Αχελώο. Μα εσείς στον ΣΥΡΙΖΑ αλλιώς αντιμετωπίζατε πέρυσι τις δικαστικές αποφάσεις που εμπόδισαν την υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών ή εκείνη των συμβασιούχων στους δήμους...
- Θα έλεγα ότι μπερδεύετε την πολιτική τοποθέτηση, που έχουμε δυνατότητα και δικαίωμα να έχουμε, με την υποχρέωση σχεδιασμού που έχουμε έναντι της Θεσσαλίας.
Αυτό που είπαμε είναι ότι έχουμε υποχρέωση, ως σοβαρή κυβέρνηση, να καταθέσουμε μία πρόταση η οποία δεν θα κινδυνεύει από πιθανές αποφάσεις Δικαστηρίων. Διότι, έχουμε ήδη έξι απορριπτικές Αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και μία συζήτηση σε εκκρεμότητα. Προκειμένου να μην υπάρχουν εκκρεμότητες προτείνουμε ως προς την ανάπτυξη της Θεσσαλίας μία πρόταση, η οποία δεν εξαρτάται από τέτοιες εκκρεμότητες και είναι περιβαλλοντικά και τεχνικά βιώσιμη.
* Θεωρείτε περιβαλλοντικά επιβλαβή τη μεταφορά νερών του Αχελώου προς τη Θεσσαλία;
- Νομίζω, ότι οφείλω να απαντήσω θεσμικά, με βάση την τεκμηρίωση που έχει και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και οι ελληνικές αποφάσεις. Οφείλουμε να βρούμε κατά προτεραιότητα λύσεις για την άρδευση και ηλεκτροπαραγωγή στη Θεσσαλία, αξιοποιώντας και αξιολογώντας πρώτα τα έργα και τις δυνατότητες που βρίσκονται στην περιοχή της Θεσσαλίας. Αυτό κάνουμε. Και έχουμε, ως παράλληλο όφελος, την εργασία και το εισόδημα που θα δημιουργηθεί από τα έργα αυτά στη Θεσσαλία.
* Τι θα απογίνουν τα ημιτελή έργα; Υπάρχει κάποια πρόβλεψη να κρατηθεί ζωντανό το σενάριο του Αχελώου, μέσω της ολοκλήρωσης των υδροηλεκτρικών, να διατηρηθεί ως εφεδρεία για το μέλλον, για δύσκολες χρονιές που μπορεί να έρθουν;
- Νομίζω ότι πρόκειται για μία συζήτηση που ξεπερνά το παρόν Υδατικό Σχέδιο Διαχείρισης. Εμείς, οφείλουμε άμεσα να καταθέσουμε μία πρόταση, βιώσιμη, εφικτή, πραγματική, η οποία δίνει λύση στη Θεσσαλία και εξασφαλίζει αρδευτικό νερό.
Βασική μας επιλογή είναι να μην μειωθούν οι αρδευόμενες εκτάσεις στην περιοχή και να διατηρηθεί η γεωργική παραγωγή στις εκτάσεις που ήδη αρδεύονται. Απορρίπτουμε τις προτάσεις για ξερικές καλλιέργειες και για περιορισμό της άρδευσης σε επίπεδο εκτάσεων στη Θεσσαλία, κάτι που είναι το βασικό αναπτυξιακό ερώτημα που τίθεται σήμερα στη Θεσσαλία και το οποίο πρέπει να δίνει λύση στο βασικό θέμα που είναι ανάπτυξη της Θεσσαλίας.
Στη συνέχεια θα πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες υδροηλεκτρικής παραγωγής και δυναμικού καθώς και τα ζητήματα της ασφάλειας των οικισμών και της διαχείρισης των πλημμυρικών κινδύνων, που είναι σε υψηλή προτεραιότητα.
Ας μην ξεχνάμε ότι έχουμε σε εξέλιξη και ένα άλλο σχέδιο για την αξιολόγηση των κινδύνων πλημμύρας στην περιοχή, ώστε να υπάρχει ταυτόχρονα διαχείριση του πολύτιμου πόρου που είναι το νερό για την περιοχή, αλλά με εξασφάλιση βασικών παραμέτρων ζωής, όπως είναι η ασφάλεια των οικισμών και το δικαίωμα στην ύδρευση.
