Σήμερα μιλάει στην «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ», όπου μεταξύ άλλων σημειώνει: "Κατά τα τελευταία τριάντα έως σαράντα χρόνια και κυρίως μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981, στην Ελλάδα εφαρμόζεται ένα σύστημα που θα το ονόμαζα “λαϊκιστικός σοσιαλ-καπιταλισμός”. Είναι ένα μείγμα σοσιαλιστικών και καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, της σοσιαλ-φιλελεύθερης οικονομίας, που έχει στον πυρήνα της τον πελατειακό λαϊκισμό, με οικονομικά χαρακτηριστικά του υπερδανεισμού και της αχαλίνωτης κατανάλωσης".
Η συνέντευξη
* Κύριε Τσαρδάκη, προ ημερών κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΣΚΑΡΑΒΑΙΟΣ το νέο βιβλίο σας με τον τίτλο "Οι επτά ψυχές του καπιταλισμού". Μπορείτε να μας πείτε τι ακριβώς πραγματεύεται; Μπορούμε να κάνουμε λόγο για μελέτη ή έρευνα;
- "Το νέο βιβλίο μου "Οι επτά ψυχές του καπιταλισμού" είναι μία μελέτη, η οποία βασίζεται στα νέα ερευνητικά δεδομένα των επιστημών της ανθρωπολογίας, της ψυχολογίας, της βιολογίας και των νευροεπιστημών (επιστήμες του εγκεφάλου). Πρόκειται για μία νέα (εναλλακτική) θεωρητική προσέγγιση του καπιταλιστικού φαινομένου, σε αντιδιαστολή με τις κλασικές οικονομικές αναλύσεις του παραδοσιακού διαλεκτικού υλισμού των Μαρξ και ΄Εγκελς, καθώς και των επιγόνων τους. Το εργαλείο της μεθοδολογίας μου είναι η ψυχογενετική, η οποία ερευνά τις ενδιάθετες ψυχογενετικές ενορμήσεις των ανθρώπων, οι οποίες με τη σειρά τους “καναλιζάρουν” τις επιθυμητικές μηχανές και κατευθύνουν τις κοινωνικές επενδύσεις".
* Ποια είναι τα βασικά στοιχεία συμπερασμάτων του νέου βιβλίου σας;
- "Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης, που διατυπώνονται στον επίλογο του βιβλίου, συνολικά μπορούν να περιγραφούν ως εξής:
Ο καπιταλισμός, ως οικονομικό σύστημα διαχείρισης των ανθρώπινων υποθέσεων, είναι η “ελεύθερη σκλαβιά” του ανθρώπινου είδους. Με άλλα λόγια, είναι η δική του “φυσική επιλογή” ιστορίας αιώνων της αντιπαράθεσης με τη Φύση και δεν τον επέβαλαν κάποιοι “φθονεροί” καπιταλιστές και εκμεταλλευτές των λαών, υπό την έννοια ότι είναι συμβατός με τις ενδιάθετες ψυχογενετικές και φυλογενετικές ενορμήσεις του ανθρώπινου είδους. Με την έννοια αυτή, ο καπιταλισμός είναι το ακριβό τίμημα που πληρώνει η ανθρωπότητα για την πρόοδο, την ελευθερία, τη δημοκρατία και τον πολιτισμό εν γένει. Είναι, τελικά, το ίδιο το πεδίο των κοινωνικών και οικονομικών συγκρούσεων, που σημαίνει είναι η ίδια η ζωή. Είναι η ίδια η ανθρώπινη ιστορία ως δημιουργία νοήματος. ΄Ολη η αριστερή ρητορεία για την “κακή” φύση του καπιταλισμού, τις “αντιφάσεις” του και την επικείμενη κατάρρευσή του, βρίσκεται σε αναντιστοιχία με την ιστορική πραγματικότητα, με την έννοια ότι δεν λαμβάνει υπόψη της τη φυλογενετική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους μέσα εις τους αιώνες. Και ποιο είναι το λάθος που κάνει; Το λάθος είναι ότι ενώ έχει διαβάσει πολύ καλά το “Κεφάλαιο” και το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” του Μαρξ, ξέχασε, ωστόσο, να διαβάσει το “Μεγάλο Βιβλίο της Φύσης”, το καλύτερο και επιστημονικότερο βιβλίο όλων των εποχών. Ο καπιταλισμός έχει τις ρίζες του στην πρώτη περίφραξη γης και, με την έννοια αυτή, είναι συνώνυμος της ιδιοκτησίας γης και των παραγόμενων υλικών αγαθών επιβίωσης ανά τους αιώνες. Ο καπιταλισμός είναι η έκφραση της αθεράπευτης απληστίας και ιδιοτέλειας του ανθρώπινου είδους, που γεννά τον ανταγωνισμό και την εκμετάλλευση όχι μόνον ανθρώπου από άνθρωπο, αλλά και αδελφού από αδελφό. Ο καπιταλισμός, με τις διάφορες μεταλλάξεις και φιοριτούρες του, είναι το σωρευτικό αποτέλεσμα εκατομμυρίων ετών εξελικτικών μεταλλάξεων του ανθρώπινου είδους. Ασφαλώς ο άνθρωπος δεν γεννήθηκε καπιταλιστής (φευ!), όπως δεν γεννήθηκε και βουδιστής ή μουσουλμάνος ή χριστιανός, αλλά ο εγωϊσμός, η φιλαυτία και η ιδιοτέλεια που φωλιάζουν στο βάθος της ψυχής του, είναι “εγκιβωτισμένα” στον πυρήνα του ανθρώπινου ψυχισμού και αποτελούν το θεμελιακό υλικό, που τρέφει όλες τις επιθετικές και ανταγωνιστικές μορφές της κοινωνικο-οικονομικής ζωής όλων των εποχών. Ο καπιταλισμός είναι το σύστημα εκείνο που αποκωδικοποίησε και αξιοποίησε στο έπακρο τις ανθρώπινες ψυχογενετικές ενορμήσεις και φαντασιώσεις, οι οποίες βάζουν μπροστά όλες τις επιθυμητικές μηχανές και κατευθύνουν τις κοινωνικές επενδύσεις".
* Εκτιμάτε πως ο καπιταλισμός, με τη μορφή που έχει σήμερα έχει βγει νικητής, όταν η φτώχεια αυξάνεται σε όλο και περισσότερες χώρες;
-"Καταρχήν η φτώχεια είναι μία σχετική έννοια, η οποία πρέπει να ορίζεται πάντοτε σε σχέση με ένα σύστημα αναγκών, το οποίο πρέπει να ικανοποιήσουν οι άνθρωποι, μέσα σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ανάπτυξης του πολιτισμού. Να μην ξεχνούμε, στη συνάφεια αυτή, και τον υπερπληθυσμό του πλανήτη κατά τον 20ό αιώνα, από 2,6 δισεκατομμύρια το 1950 στα 7 δισεκατομμύρια το 2012. Εκτιμώ, οτι ο βιομηχανικός καπιταλισμός, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, παρά τις οικονομικές κρίσεις και τις ανισότητες που γεννάει, θα επιβιώσει, διότι έχει την ικανότητα να μεταμορφώνεται, μεταμορφώνοντας, συγχρόνως, και τα συστήματα αναγκών της κοινωνίας. Επιπλέον, επειδή ο καπιταλισμός έχει ψυχογενετικές ρίζες (όπως αναλύεται στο βιβλίο μου), έχει αναπτύξει όλους εκείνους τους μηχανισμούς, που λειαίνουν τις κοινωνικές ανισότητες, προσφέροντας στους ανθρώπους, για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, άπειρες υλικές και ηδονικές απολαύσεις. Πριν από εκατό χρόνια, παραδείγματος χάριν, οι άνθρωποι ζούσαν, κατά μέσο όρο, εξήντα χρόνια, ενώ σήμερα το ευδόκιμο της ζωής είναι στα 79 χρόνια. Η επιμήκυνση της ζωής του ανθρώπου οφείλεται, κυρίως, στην εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, της χειρουργικής, της φαρμακοβιομηχανίας, και στη βελτίωση των μέσων διατροφής και των όρων εργασίας".
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
* Στη χώρα μας ποιο μοντέλο καπιταλισμού εφαρμόζεται; Η μήπως δεν έχουμε καθόλου καπιταλισμό;
-"Κατά τα τελευταία τριάντα έως σαράντα χρόνια και κυρίως μετά την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το 1981, στην Ελλάδα εφαρμόζεται ένα σύστημα που θα το ονόμαζα “λαϊκιστικός σοσιαλ-καπιταλισμός”. Είναι ένα μείγμα σοσιαλιστικών και καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, της σοσιαλ-φιλελεύθερης οικονομίας , που έχει στον πυρήνα της τον πελατειακό λαϊκισμό, με οικονομικά χαρακτηριστικά του υπερδανεισμού και της αχαλίνωτης κατανάλωσης. Να θυμίσω εδώ τα λαϊκιστικά συνθήματα “Από τον λαό, με τον λαό, για τον λαό”, το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση ο λαός στην εξουσία”, “Δεν υπάρχει θεσμός παρά μόνον ο λαός” κτλ. Αυτός ο ερμαφρόδιτος λαϊκιστικός σοσιαλ-φιλελεύθερος καπιταλισμός, βρήκε την αποθέωσή του με την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στην εξουσία. Συνεπώς, τα αίτια της οικονομικής κρίσης, που μαστίζει την Ελλάδα, κατά τα τελευταία οκτώ χρόνια, θα πρέπει να αναζητηθούν σ΄αυτό το ερμαφρόδιτο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης /αποανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Είναι ένα μοντέλο που πνίγει όλες τις ενδιάθετες ψυχογενετικές ενορμήσεις των ανθρώπων, για επιχειρηματικότητα και οικονομική πρόοδο. Είναι ένα μοντέλο, το οποίο μέσω μιας αβάσταχτης φορολογίας, απομυζά τους διαθέσιμους πόρους από τη μεσαία και κατώτερη οικονομική τάξη και ακυρώνει, επί της ουσίας, κάθε προοπτική για επιχειρηματικότητα, για καινοτομία και οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Δεν μπορεί να δημιουργηθεί πλούτος, όταν δεν απελευθερώνεται η επιχειρηματικότητα και η κίνηση των κεφαλαίων, η μόνη που μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και κοινωνική κινητικότητα".
* Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την επόμενη μέρα;
- "Όσο οι άνθρωποι θα παράγουν, θα συσσωρεύουν και θα καταναλώνουν υλικά και πνευματικά αγαθά του πολιτισμού και στον βαθμό που ο πολιτισμός που δημιουργούν είναι, κατ΄ουσίαν, ένας ιδιοκτησιακός-ναρκισσιστικός πολιτισμός, ο καπιταλισμός, ως σύστημα διαχείρισης των ανθρώπινων υποθέσεων, θα αποτελεί τη μόνη διαφυγή και τη μόνη “ελεύθερη σκλαβιά” του ανθρώπου. Ο καπιταλισμός αντανακλά και μία φαντασίωση στα μυαλά των ανθρώπων, στο βαθμό που αυτοί πιστεύουν ότι, μέσω της παραγωγής και της αέναης κατανάλωσης αγαθών του πολιτισμού, γίνονται ευτυχέστεροι. Ωστόσο, η ευτυχία είναι και παραμένει ένα ζητούμενο, όσο οι άνθρωποι θα παλεύουν για την εγκαθίδρυση της Ουτοπίας. Δεν υπάρχει ένα οικονομικό ή ένα μαθηματικό μοντέλο, το οποίο να μπορεί να μετρήσει τον βαθμό ευτυχίας των ανθρώπων. Ίσως να χρειαζόμαστε ένα άλλο ιστορικό υποκείμενο. Ίδωμεν!".
Συνέντευξη στη Γεωργία Κωστακοπούλου
