Ο καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας (Τμήμα Γεωλογίας -Γεωπεριβάλλοντος) του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Ευθύμιος Λέκκας, σε συνέντευξή του στην «ΕτΔ», μιλάει για τη συχνή σεισμική δραστηριότητα που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, αλλά και της Θεσσαλίας και προτρέπει κράτος, φορείς και πολίτες, να είναι πάντα «ετοιμοπόλεμοι» για την αντιμετώπιση ενός σεισμού, διότι αυτός «δεν μπορεί να προβλεφθεί».
Ως πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ), καθησυχάζει λέγοντας πως «ο δομημένος ιστός στην Ελλάδα σήμερα είναι από τους καλύτερους στον κόσμο, χάρη στους αυστηρούς αντισεισμικούς κανονισμούς που εφαρμόζονται στην κατασκευή κτιρίων, εδώ και 40 χρόνια». Παράλληλα, αναφερόμενος στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Καρδίτσα, επισημαίνει πως «σε αυτή την περιοχή δεν μπορεί να γίνει σεισμός αντίστοιχος αυτού που έγινε το 1954 στους Σοφάδες, διότι τα ρήγματα και οι τεκτονικές δομές είναι μικρότερες και δεν μπορούν να φτάσουν τους 6,5-6,7 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ».
Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Λέκκα έχει ως εξής:
* Τους τελευταίους μήνες παρουσιάζεται στην ελληνική επικράτεια, αλλά και στη Θεσσαλία ιδιαίτερα, συχνή σεισμική δραστηριότητα. Πού οφείλεται κατά την άποψή σας;
- Κατά περιόδους και περιοχές υπάρχει μια αυξομείωση της σεισμικής δραστηριότητας συνολικά στον ελληνικό χώρο. Αυτό είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο και δεν μας ανησυχεί, δεδομένου ότι μεγάλοι σεισμοί που έχουν συμβεί στην Ελλάδα δεν ακολούθησαν περιόδους αυξημένης ή υποβαθμισμένης σεισμικότητας. Σεισμοί μπορούν να γίνουν οποιαδήποτε στιγμή που εμείς ούτε καν φανταζόμαστε. Εκείνο που μας απασχολεί και θα πρέπει να έχουμε ετοιμότητα είναι ότι ανά πάσα στιγμή στον ελληνικό χώρο μπορεί να εκδηλωθεί μεγάλη σεισμική δόνηση και αυτό το ενδεχόμενο διαμορφώνει και τον σχεδιασμό μας. Πρέπει δηλαδή να είμαστε πάντα έτοιμοι και επαρκείς ν’ αντιμετωπίσουμε ένα σεισμικό γεγονός επιτυχώς. Αυτό βέβαια είναι ζήτημα πολύ μεγάλης προετοιμασίας όλων των εμπλεκόμενων φορέων, της Πολιτείας, όλων των Υπουργείων και Οργανισμών, της Γ.Γρ. Πολιτικής Προστασίας, καθώς επίσης και των πολιτών, οι οποίοι θα πρέπει να διαμορφώσουν αντισεισμική συνείδηση.
ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ
* Πόσο έτοιμο είναι το ελληνικό κράτος να αντιμετωπίσει μια τόσο δύσκολη κατάσταση και πόσο ανθεκτικοί είναι σήμερα οι πολεοδομικοί ιστοί στη χώρα μας;
- Ο δομημένος ιστός στην Ελλάδα σήμερα είναι ένας από τους καλύτερους στον κόσμο, με επαρκή αντισεισμική θωράκιση, γεγονός που προέκυψε λόγω των αυστηρών αντισεισμικών κανονισμών που εφαρμόζονται εδώ και 40 χρόνια. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών έχει καταρτίσει ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ).
Σε ό,τι αφορά στις υποδομές λοιπόν, είμαστε επαρκείς για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε σε μεγάλα μεγέθη σεισμών. Αυτό άλλωστε φάνηκε στην Κεφαλονιά και τη Λευκάδα, όπου σεισμοί άνω των 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ ελάχιστες επιπτώσεις είχαν στον δομημένο ιστό. Από κει και πέρα όμως υπάρχει το ζήτημα της ενημέρωσης και της ετοιμότητας του πληθυσμού, των κρατικών υπηρεσιών και των φορέων, στο οποίο ο ΟΑΣΠ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα, με διαδικασίες, με κατάρτιση σχεδίων, με ασκήσεις ετοιμότητας, με ημερίδες πολλαπλού στόχου και με εισηγήσεις για λήψη μέτρων σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Ο ΟΑΣΠ έχει αναπτύξει μια πολύπλευρη δραστηριότητα και θεωρώ ότι μέσα από αυτά που γίνονται, είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε ένα μεγάλο σεισμικό γεγονός, παρά το ότι διανύουμε μια σημαντική περίοδο κρίσης όπου, όπως όλοι αντιλαμβάνονται, οι πόροι είναι πολύ περιορισμένοι. Στον ΟΑΣΠ κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε προκειμένου ο έλληνας πολίτης να αισθάνεται ασφαλής.
* Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας και ειδικότερα της Θεσσαλίας επικεντρώνετε την προσοχή σας;
- Σε διάφορες περιοχές του ελληνικού χώρου υπάρχουν κάποια θέματα, όπως πρόσφατα στα Γιάννενα, στη Λέσβο κ.λπ. Ωστόσο δεν εγκλωβιζόμαστε σε μικρές καταστάσεις και στο να τρέχουμε από περιοχή σε περιοχή. Μας ενδιαφέρει ο κάθε τόπος ξεχωριστά, αλλά και ο ελληνικός χώρος συνολικά, για τον οποίο έχουμε σχηματίσει μια εποπτική εικόνα, έτσι ώστε να διαμορφώσουμε επιχειρησιακά σχέδια και συνθήκες προκειμένου να αντιμετωπίσουμε έναν μεγάλο σεισμό όπου κι αν γίνει, με τις μικρότερες δυνατές απώλειες.
ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΔΕΝ ΠΡΟΒΛΕΠΟΝΤΑΙ
Στη Θεσσαλία η μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα εμφανίζεται τόσο στο βόρειο (Τύρναβος, Σοφάδες) όσο και στο νότιο τμήμα της (Φάρσαλα, Βόλος). Εκεί υπάρχουν δομές οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν έναν μεγάλο σεισμό, όπως έγινε πολλές φορές στο παρελθόν. Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να πούμε ότι θα γίνει ένας μεγάλος σεισμός στη Θεσσαλία και βεβαίως σε όλη την Ελλάδα, διότι οι σεισμοί δεν προβλέπονται. Έχουμε κάποια σενάρια, εφόσον εκδηλωθεί κάποιος σεισμός σε μια περιοχή και με βάση αυτά τα σενάρια σχεδιάζουμε ώστε να είμαστε πάντα ετοιμοπόλεμοι. Μέχρι τώρα βλέπουμε ότι οι σεισμοί στη Θεσσαλία έχουν μια εκλεκτική κατά κάποιον τρόπο εκδήλωση, σε ορισμένα χρονικά διαστήματα. Για παράδειγμα το 1954, αλλά και τη δεκαετία του 1980, είχαμε πολλούς σεισμούς στον Θεσσαλικό χώρο.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούμε να δούμε με βάση αυτές τις αυξομειώσεις, ότι θα έχουμε έναν μεγάλο σεισμό ή όχι.
* Ο μεγάλος καταστροφικός σεισμός που έγινε στους Σοφάδες το 1954 μπορεί να επαναληφθεί;
- Οι σεισμοί που έγιναν πρόσφατα στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας, νότια της πόλης, ήταν σεισμοί οι οποίοι μας υπενθυμίζουν ότι ο σεισμός είναι ένα φυσικό φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κατά διαστήματα στην περιοχή. Όμως αυτές οι έξι σεισμικές δονήσεις οι οποίες είχαν πολύ μικρό μέγεθος της τάξης των 2,7, μέχρι 3,1, ή 3,2 της κλίμακας Ρίχτερ, ήταν δονήσεις που ανήκουν στο ίδιο σεισμοτεκτονικό πλαίσιο που ανήκει και ο σεισμός των Σοφάδων. Υπενθύμισαν δηλαδή τον μεγάλο σεισμό, αλλά εκείνο το οποίο βλέπουμε και με βάση τα στοιχεία που έχουμε, σε αυτή την περιοχή δεν μπορεί να γίνει κάτι αντίστοιχο. Αυτό διότι, τα ρήγματα και οι τεκτονικές δομές είναι μικρότερες και δεν μπορούν να φτάσουν τους 6,5-6,7 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ που έφτασε ο σεισμός των Σοφάδων το 1954.
* Εννοείτε ότι κάθε 30 χρόνια σημειώνονται σεισμικές εξάρσεις στον τόπο μας;
- Όχι απαραίτητα… Έχουμε κάνει σχετικές ερευνητικές προσπάθειες για να δούμε τι γίνεται, αλλά δεν βγάζουμε άκρη. Στην Ελλάδα, μα και σε παγκόσμιο επίπεδο παραμένουμε πολύ πίσω στην πρόγνωση ενός σεισμού. Άρα, εκείνο το οποίο πρέπει να κάνουμε είναι να προετοιμαζόμαστε επαρκώς με βάση τα δεδομένα και τις συνθήκες που υπάρχουν έτσι ώστε όταν γίνει κάποιος σεισμός οποιουδήποτε μεγέθους, να μπορέσουμε να τον αντιμετωπίσουμε με τις μικρότερες δυνατές συνέπειες.
* Η Πολιτεία βοηθάει την προσπάθειά σας;
Η Πολιτεία βοηθάει στο μέτρο του δυνατού, αλλά δεν το συζητάμε ότι ως χώρα είμαστε σε πολύ δύσκολη κατάσταση. Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος ποιους να πρωτοβοηθήσει; Την Υγεία, την Παιδεία, τη θωράκιση της χώρας; Οι διαθέσιμοι πόροι είναι πολύ περιορισμένοι! Εμείς ωστόσο στον ΟΑΣΠ, το Διοικητικό Συμβούλιο και όλα τα στελέχη, μέσα από αυτούς τους έστω μικρούς πόρους που έχουμε, θεωρούμε ότι πρέπει να δώσουμε τον καλύτερό μας εαυτό ώστε αν συμβεί κάτι, να κάνουμε καλά τη δουλειά μας, να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα και σωστά κάθε περίπτωση.
Συνέντευξη στον Φώτη Καραγιάννη
