Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη
Εκατόν ογδόντα πρόσωπα των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών, από το 2010 μέχρι σήμερα, συμμετείχαν στην έρευνα για την κρίση με βάση το ερώτημα «Ποιες αιτίες μας έφεραν ως εδώ, και κυρίως τι πρέπει να κάνουμε;» Τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας μόλις κυκλοφόρησαν σε βιβλιο από τις εκδόσεις "Κέδρος", «Η έρευνα για την κρίση 2010 – 2014».
Η Κρυσταλία Πατούλη, δημοσιογράφος – σύμβουλος ανθρωπίνων σχέσεων, και συγγραφέας του βιβλίου, ήρθε σε επαφή γι’ αυτήν την ακτιβιστική έρευνα, με φορείς, συλλόγους, ενώσεις και εκδοτικούς οίκους, για να επικοινωνήσει με όσο το δυνατόν περισσότερα πρόσωπα από το χώρο των γραμμμάτων, των επιστημών και των τεχνών που διαμένουν και εργάζονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προσκαλώντας όσους επιθυμουν να συμμετέχουν και με ανοιχτή πρόσκληση από το 2011.
Τα έσοδα της έκδοσης θα διατεθούν στο ΚΕΘΕΑ, που συμβάλλει καθοριστικά εδώ και δεκαετίες στην επίλυση κρίσεων προς την ανεξαρτητοποίηση και στη ΜΕΡΙΜΝΑ που συμβάλλει στην αντιμετώπιση των απωλειών στη ζωή των παιδιών και των οικογενειών τους. Σήμερα η Κρυσταλία Πατούλη, μιλάει στην "Ελευθερία".
Η συνέντευξη
* Εκατόν ογδόντα πρόσωπα των γραμμάτων, των επιστημών και των τεχνών, από το 2010 μέχρι σήμερα, συμμετείχαν στην έρευνα για την κρίση με βάση το ερώτημα «Ποιες αιτίες μας έφεραν ως εδώ, και κυρίως τι πρέπει να κάνουμε;» Πώς προέκυψε αυτή έρευνα, όπως και η επιλογή των προσώπων;
- «Με απασχολούσε πάρα πολύ αυτό το διττό ερώτημα, το οποίο θα το απαντήσει φυσικά και η Ιστορία όπως και όλα τα ανάλογα ιστορικά ερωτήματα. Δυστυχώς δεν θα ζούμε τότε για να μάθουμε το πόρισμά της, και κατά πόσον συνάδει με τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας. Κάπως έτσι μένουν αναπάντητα τα περισσότερα ερωτήματα που βασανίζουν γενικά τη ζωή των ανθρώπων. Διότι συνήθως εμείς οι άνθρωποι προτιμάμε να ζούμε μέσα στο ψέμα παρά να δούμε την πραγματικότητα και την αλήθεια. Με αυτή την έρευνα λοιπόν προσπάθησα να σπάσω αυτή την …παράδοση της στρουθοκάμηλου, ώστε να απαντηθεί αυτό το ερώτημα στην ώρα του -όσο και να μας πονέσει η απάντησή του- πριν να είναι πολύ αργά…
Η επιλογή τώρα των προσώπων έγινε από τον ευρύτερο χώρο των Γραμμάτων, των Επιστημών και των Τεχνών, δηλαδή προσπάθησα να γίνει μία σύνθεση λογικής και συναισθήματος στα αποτελέσματα, όπως συμβαίνει όταν συνεργάζονται τα δύο αντίστοιχα ημισφαίρια του εγκεφάλου μας σε κάθε θετική δημιουργία, είτε είναι επιστημονική, είτε φιλοσοφική, είτε πνευματική, είτε καλλιτεχνική, είτε πολιτική, είτε πολιτιστική, κλπ.
Διότι λογική χωρίς συναίσθημα δεν νοείται, όπως και το ακριβώς αντίθετο. Οι σύγχρονοι τεχνοκράτες, το μεταλλαγμένο αυτό είδος ανθρώπων, προσπαθούν βέβαια να μας πείσουν να κάνουμε, αντίθετα, όλοι λοβοτομή, και μάλιστα ολοένα μας δανείζουν ευρώ για να την πραγματοποιήσουμε.
Μέσα σε αυτό το κλίμα προσπάθησα να έρθω σε επαφή με φορείς, ενώσεις, συλλόγους, εκδόσεις, ώστε να προσκληθούν να απαντήσουν οι πάντες, και μάλιστα το 2011 δημοσίευσα στο tvxs.gr και ανοιχτή πρόσκληση για συμμετοχή.
Σκοπός μου ήταν να βγουν συμπεράσματα από ένα συλλογικό μπρέιν στόρμινγκ, όπως λέγεται, μία βροχή από σκέψεις, θέσεις, προβληματισμούς και ιδέες πάνω στις αιτίες της κρίσης και στο τι πρέπει να κάνουμε, δηλαδή στο τι είδους κρίση είναι αυτή που ζούμε, και πώς να την αντιμετωπίσουμε όσο πιο ουσιαστικά και αποτελεσματικά γίνεται, χωρίς να κάνουμε άλλη μια φορά άχρηστα και επιπλέον πολυδάπανα …μερεμέτια, που δεν θα μας έβγαζαν πουθενά και θα μας βύθιζαν ακόμα περισσότερο στα χρέη. Δηλαδή, αυτό ακριβώς που κάνουμε τα τελευταία πέντε χρόνια, μέχρι και σήμερα…».
* Μπορείτε να αναφερθείτε στα βασικά συμπεράσματα με βάση τις απαντήσεις;
- «Η κρίση είναι δομική, αφορά όλο το σύστημα διακυβέρνησης του καπιταλισμού της σπέκουλας όπως έχει μετονομαστεί από το 2000 (δηλαδή της κερδοσκοπίας), και για να την αντιμετωπίσουμε χρειάζεται η αναδόμησή του, δηλαδή αλλαγή του πολιτισμού μας σε όλα τα επίπεδα (πολιτική, οικονομία, πολιτισμός – τρόπος ζωής).
Έχουν γίνει μελέτες από το 1970, όπως είπε και ο ανθρωπολόγος Σωτήρης Δημητρίου, που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για αυτήν την κρίση που αφορά όλους όσοι διακυβερνώνται πλέον από τις Αγορές, και όχι μόνον την Ελλάδα.
Κι αυτές οι Αγορές, δηλαδή οι τζογαδόροι του κέρδους, δεν ενδιαφέρονται για ότι σημαίνει Πολιτισμός. Το μόνο που ενδιαφέρονται είναι να αυξάνουν τα κέρδη τους, και ας καταστραφούν οι κοινωνίες, η φύση, το μέλλον, ο Θεός ο ίδιος εί δυνατόν. Άγραφοι και γραπτοί νόμοι τους είναι αδιάφοροι. Μιλάμε για το χειρότερο τέρας που έχει δημιουργήσει ο άνθρωπος. Καταναλωτισμός, βιασμός της φύσης, κατάργηση των φυσικών κύκλων της ζωής της, εμπορευματοποίηση των πάντων, και όλα αυτά για να παίζουν τζόγο κάποια λίγα άπληστα πρεζάκια του κέδρους. Γι’ αυτό σήμερα ο άνθρωπος, καλείται να αλλάξει σχεδόν το dna του, τον σύγχρονο δηλαδή ανθρωπολογικό μας τύπο, γιατί καλώς ή κακώς, συνειδητά ή ασυνείδητα, είναι συνένοχος στην εξάπλωση αυτής της διαστροφικής εξάρτησης».
* Τα έσοδα της έκδοσης θα διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς;
- «Η λέξη φιλανθρωπία θα έπρεπε να διαγραφεί από τα λεξικά. Το γιατί θα ήθελε πολύ συζήτηση αλλά δεν ενδείκνυται αυτή τη στιγμή. Όχι, λοιπόν, για φιλανθρωπικό, αλλά για κοινωνικό σκοπό θα διατεθούν τα έσοδα, όπως και για συμβολικό, διότι το ΚΕΘΕΑ αγωνίζεται επί δεκαετίες για την ανεξαρτητοποίηση, και η ΜΕΡΙΜΝΑ για την αντιμετώπιση των απωλειών στη ζωή των παιδιών και των οικογενειών τους. Είναι δύο οργανισμοί που αγωνίζονται με άλλα λόγια να μην καταστραφεί η κοινωνία που κινδυνεύει να καταστραφεί όπως ανέφερε ο καθηγητής φιλοσοφίας Στέφανος Ροζάνης. Γιατί αν κάποιος είναι εξαρτημένος (από οτιδήποτε) και δεν μπορεί να διαχειριστεί την απώλεια, ώστε να ζήσει ανεξάρτητος και δημιουργικός με αυτά που έχει, με αυτά που είναι, και με εκείνα που μπορεί να δημιουργήσει ο ίδιος, τότε χάνει την ανθρώπινη αλλά και την κοινωνική διάστασή του».
* Κατά τη γνώμη σας ποιες είναι οι κύριες αιτίες που μας έφεραν εδώ; Τι πρέπει αλλά και μπορεί να γίνει;
- «Δεν είναι εύκολο να πω με λίγα λόγια, τα αποτελέσματα μίας έρευνας (και για τις αιτίες της κρίσης και για το τι μπορούμε να κάνουμε) μέσα από 300 περίπου άρθρα και συνεντεύξεις, που δημοσιεύονται στο μόνο ελληνικό μηντιακό μέσον, το tvxs.gr, που δέχτηκε να τις δημοσιεύσει -σε μια εποχή μάλιστα που όλοι αναρωτιόντουσαν που είναι οι άνθρωποι των γραμμάτων και δεν μιλάνε, αλλά που τα κεντρικά ΜΜΕ δεν φάνηκε να ενδιαφέρονται για τις θέσεις τους- αλλά και μεταφρασμένες και δημοσιευμένες από ΜΜΕ του εξωτερικού.
Αν θα έπρεπε να προσπαθήσω με μια φράση θα έλεγα ότι «ήταν στραβό το κλίμα και το έφαγε και ο γάιδαρος». Το στραβό κλίμα –και επίσης μεταλλαγμένο- είναι ο καπιταλισμός και ο …γάιδαρος –που κινδυνεύει να αφανιστεί ως είδος- είμαστε όλοι εμείς που το διατηρούμε στραβό και καταφαγωμένο με τις πελατειακές μας σχέσεις, τη διαφθορά, τον καταναλωτισμό, την αδιαφορία για τη φύση, και γενικά τον καταστροφικό τρόπο ζωής μας. Πρέπει άρα να φτιάξουμε έναν κόσμο που σέβεται τη ζωή και την φυσική πορεία της. Διαφορετικά θα καταστραφούμε μαζί με το τερατώδες δημιούργημά μας, όπως ο Ντόκτορ Φρανκενστάιν».
* Εκτιμάτε ότι η σημερινή δημοσιογραφία έχει απομακρυνθεί από τις βασικές της αρχές, ακολουθώντας σε πολλές περιπτώσεις δρόμους που «σερβίρονται» από κάθε λογής συμφέροντα;
- «Οι πραγματικοί δημοσιογράφοι σήμερα θα έλεγα ότι είναι προς εξαφάνιση σαν τη φώκια Μονάχους-Μονάχους. Έβλεπα στην εκπομπή 360 μοίρες έναν ξένο δημοσιογράφο να μιλάει, και έλεγα, δεν είναι δυνατόν αυτός ο άνθρωπος να καταλαβαίνει καλύτερα από εμάς τι μας συμβαίνει, και αντίθετα οι Έλληνες δημοσιογράφοι να μιλάνε λες και ζουν σε άλλη χώρα.
Οι περισσότεροι «δημοσιογράφοι» εδώ και χρόνια, όπως και οι «πολιτικοί» μάς λένε να καθίσουμε στον καναπέ μας και να τους πληρώνουμε αδρά για να μας διαμορφώνουν οι ίδιοι και τη ζωή μας –όπως την εννοούν αυτοί- και τη σκέψη μας. Όμως χρειάζεται να συμμετέχουμε στις αποφάσεις της πολιτικής (που έχει δώσει τα ηνία της διακυβέρνησης στην εικονική οικονομία), να ελέγχουμε την εξουσία και να παρεμβαίνουμε.
Η παθητικότητα και η απάθεια (που μάλιστα είναι σοβαρή ψυχική διαταραχή που έχει εξελιχθεί μάλλον σε επιδημία) είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που έχουμε διαπράξει ενάντια στον εαυτό μας και κυρίως στα παιδιά μας. Αν θέλουμε να λέμε ότι ενδιαφερόμαστε για τη ζωή μας, που είναι μία και μοναδική όπως είπε χαρακτηριστικά ο Χρόνης Μίσσιος, θα πρέπει να κοιταχτούμε στον καθρέφτη και να πάρουμε την ευθύνη της στα χέρια μας, μαζί με αυτό το βιβλίο που θα έπρεπε να το διαβάσουν κατά τη γνώμη μου, όλοι οι πολιτικοί και όλοι οι πολίτες. Εκεί μέσα είναι νομίζω με κάποιον τρόπο, η φωνή, η ψυχή, και η συνείδησή μας, και κυρίως η έσχατη έκκληση για επίγνωση... που είναι η μόνη που μπορεί να μας κινητοποιήσει για αλλαγή».
