Η Παγκόσμια Ημέρα του Νερού υπογραμμίζει σε όλο τον πλανήτη τις εκκλήσεις για την κατοχύρωση του «ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό».
Το εγχείρημα της περιόδου του ’80 και του ’90, που προωθούσε το μοντέλο για ιδιωτικοποίηση του νερού, όπου εφαρμόστηκε είχε παταγώδη αποτυχία και τα αποτελέσματά του ήταν απογοητευτικά και δυσβάσταχτα για τους πολίτες: αύξηση της τιμής του νερού από 50% -245%, υποβαθμισμένες υπηρεσίες ύδρευσης , ελάχιστες έως ανύπαρκτες επενδύσεις σε έργα υποδομής. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που οι έλεγχοι της ποιότητας αποτελούσαν «απόρρητη πνευματική ιδιοκτησία» των εταιριών με εγκληματικές συνέπειες για την ανθρώπινη ζωή: 7 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους αφού μολύνθηκαν από το βακτήριο E coli στο Οντάριο του Καναδά και στην Αυστραλία, το 1998, λίγο καιρό αφότου ανέλαβε την ύδρευση η γαλλική Suez Lyonnaise des Eaux, το νερό στο Σίδνεϋ βρέθηκε μολυσμένο από παράσιτα και κρυπτοσπορίδια.
Συγκεκριμένα, η διαχείριση των δικτύων από ιδιώτες, αντί να λύσει, δημιούργησε ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα στον τομέα της πρόσβασης των πολιτών σε καθαρό νερό. Οι πέντε πολυεθνικές που λυμαίνονται παγκοσμίως τους υδάτινους πόρους (οι με έδρα τη Γαλλία Suez, Saur και Veolia Environment, ο γερμανικός κολοσσός RWE και η ισπανική εταιρία Agbar) αθετούσαν συστηματικά τις δεσμεύσεις που είχαν αναλάβει για την κατασκευή και επέκταση των δικτύων, προκειμένου να μην χάσουν από την κερδοφορία και όταν οι υποδομές άρχισαν να παρουσιάζουν σημαντικά λειτουργικά προβλήματα άρχισαν να χορηγούνται κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό των κρατών. Μετά το 2000 οι εταιρίες προχώρησαν στην πώληση υπηρεσιών ύδρευσης. Έτσι πλέον η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου αγαθού πήρε και άλλες μορφές εμπορευματοποίησης, όπως η πώληση υψηλής τεχνολογίας, η αγορά των δικαιωμάτων νερού, καθώς και παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα.
Στις 28 Ιουλίου 2010 ο ΟΗΕ ενέκρινε ψήφισμα και πρόσθεσε στη Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το «δικαίωμα της πρόσβασης σε καθαρό νερό». Από τότε πληθαίνουν παγκοσμίως οι φωνές που απαιτούν να κατοχυρωθεί και να προστατευτεί το νερό και η χρήση του ως φυσικό αγαθό, απολύτως απαραίτητο για την επιβίωση ανθρώπων, φυτών και ζώων. Κράτη (Αργεντινή, Βολιβία) και πόλεις (Παρίσι, Μπορντό) επαναδημοτικοποιούν και επανακρατικοποιούν τα δίκτυα. Η λογική μάλιστα της κρατικοποίησης δεν στηρίζεται μόνο στην αρχή, ότι η διαχείριση του νερού πρέπει να είναι δημόσια, γιατί πρόκειται για δημόσιο αγαθό, αλλά και σε καθαρά οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους, αφού αποδείχθηκε, ότι η δημόσια διαχείριση είναι προς το συμφέρον και των πολιτών και του δημόσιου ταμείου.
Την ίδια ώρα που στον υπόλοιπο πλανήτη αυτή η τάση παγιώνεται, στη χώρα μας η ιδιωτικοποίηση του νερού προβάλλεται ως ανάπτυξη και ως «εργαλείο» εξόδου από την κρίση, μέσα από την πώληση ποσοστού της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ. Οι συνθήκες ιδιωτικοποίησης του νερού συνδέονται με τα πακέτα της Τρόικας για τη διάσωση της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, και την προτεινόμενη οδηγία της ΕΕ για τις «συμβάσεις παραχώρησης», η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει, ξανά, σε αύξηση της πίεσης για την ιδιωτικοποίηση του νερού για όλες τις δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης στην Ευρώπη.
Επειδή η μάχη για την οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης είναι μια σημαντική δοκιμασία για τη δημοκρατία στην Ευρώπη, πρωτοβουλίες συλλόγων και πολιτών ξεκίνησαν εκστρατεία ενημέρωσης και πίεσης για την εξαίρεση του νερού από την οδηγία παραχώρησης. Στο κάλεσμα της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας savewater και της ελληνικής πρωτοβουλίας savegreekwater, ανταποκρίθηκε και ο Σύλλογος Φίλων Πηνειού και Παραποτάμιου Πολιτισμού με τη συλλογή 1000 υπογραφών (Φεστιβάλ Πηνειού 2013). Συνολικά πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι υπέγραψαν για το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα και απαίτησαν πως «η παροχή νερού και η διαχείριση των υδάτινων πόρων δεν πρέπει να υπόκεινται σε «κανόνες της εσωτερικής αγοράς» και ότι «οι υπηρεσίες ύδρευσης πρέπει να εξαιρούνται από την απελευθέρωση».
Το αίτημα κατατέθηκε το φθινόπωρο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιβάλλοντος για συζήτηση και απόφαση. Η Επιτροπή συνεδρίασε στις 24/2/2014, με την παρουσία της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας savewater και εκπροσώπων των πρωτοβουλιών πολιτών από όλη την Ευρώπη και του savegreekwater. Στη συζήτηση η Ελλάδα ήταν στο επίκεντρο και η δραστηριότητά της επαινέθηκε από τα μέλη της Επιτροπής. Η απόφαση αναμένεται άμεσα και ελπίζουμε με θετικά αποτελέσματα.
Αισιόδοξο μήνυμα έρχεται και από τις αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Πορτογαλίας στην έκθεσή του που δημοσιεύτηκε στις 27/2/2014 και αφορά στις συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) στο θέμα του νερού και αποκαλύπτει τις επιζήμιες συνέπειες της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων υπηρεσιών στην ύδρευση και την αποχέτευση. Η Πορτογαλία είναι μια ακόμη περίπτωση όπου οι ιδιώτες πάροχοι νερού έδειξαν το πραγματικό τους πρόσωπο.
Ο Σύλλογός μας συμμετέχει και παροτρύνει να δράσουμε όλοι εγκαίρως για να μην γίνει η Ελλάδα μετά από κάποια χρόνια ένα ακόμη παράδειγμα προς αποφυγήν.
Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα!
Το νερό είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα!
