Του Δημήτρη Βάλλα
«Πολλοί από τους υπηρετούντας δεν εγνώριζον τελείως την ελληνικήν και μιαν νύχτα εις το διαμέρισμα του πληρώματος του «Κριεζή» είχαν ξαπλωθεί σε δύο μπράντες κοτσαρισμένες παραπλεύρως, ένας Χιώτης ναύτης κι ένας Ισραηλίτης που ονομάζετο Ιάκωβ (Jack). Πριν να κοιμηθούν είχαν από ένα περιοδικό ο καθένας και το εδιάβαζαν κάτω από το φως του διαμερίσματος, που ήταν στερεωμένο εις το μεταξύ των δύο μπραντών μέρος. Όταν λοιπόν ο αγαθός Χιώτης απεφάσισε να κοιμηθή, ήθελε να σβύση και το φως. Επειδή όμως διάβαζε και ο Ισραηλίτης, έπρεπε να συγκατατεθεί κι αυτός, και δια να καταλάβη, ο Χιώτης του είπε: Σε παρακαλώ Τζακ δεν σβήνεις το λάϊτ (light) να κάνουμε σλιπ (sleep), εννοώντας με αυτό «Σβύσε το φως να κοιμηθούμε».
Το ημερολόγιο του καπετάνιου που κατά παράδοση κρατούσαν όλοι η ναυτικοί, είναι καταπληκτικό, και μόλις διαβάσατε ένα μικρό απόσπασμα που θα σας μεταφέρει είτε με λάιτς (φώτα), είτε χωρίς στις τρικυμισμένες θάλασσες εκείνης της εποχής κάπου σαν σήμερα, στην επιχείρηση Overlord ,στο D- Day ,της απόβασης στη Νορμανδία που ξεκινούσε τα ξημερώματα της 6ης Ιουνίου του 1944.
Ήταν η μεγαλύτερη αποβατική επιχείρηση που έγινε ποτέ και στην οποία συμμετείχαν πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι, με περίπου 7000 πλοία να μεταφέρουν 850.000 άνδρες, 148.000 οχήματα και 570.000 τόνους προμηθειών στις γαλλικές ακτές .
Τα περί της απόβασης λίγο πολύ είναι σε όλους γνωστά με συγκλονιστικότερη τη σκηνή από τη γνωστή ταινία της διάσωσης του στρατιώτη Ραιαν που ξεκινά με το μακελειό στην ακτή Ομάχα.
Αυτό που δεν είναι γνωστό, και που ιχνηλατούμε σήμερα, είναι η ελληνική συμμετοχή στην απόβαση της Νορμανδίας που έγινε με δύο πλοία και που λίγοι γνωρίζουν…
Πρόκειται για κορβέτες «Κριεζής» και «Τομπάζης» που παραχωρήθηκαν από το Βρετανικό ναυτικό στην Ελλάδα και στη συνέχεια στη δεκαετία του ΄50 επεστράφησαν.
Ας ψάξουμε στα αρχεία και στο περιοδικό «Ναυτική Ελλάς» από τις εκδόσεις του ΓΕΝ στο 1946 στο ημερολόγιο του τότε πλωτάρχη Δημήτρη Κιοσσέ που ήταν ο κυβερνήτης της κορβέτας «ΚΡΙΕΖΗΣ».
ΜΟΥ ΕΡΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΝΟΥ
«…Εις το νουν μου έρχονται σήμερον, αναμνήσεις ωραίαι, και αι αναμνήσεις είναι από τας επιχειρήσεις που έγιναν εις την ΝΟΡΜΑΝΔΙΑΝ, την 6η Ιουνίου του 1944.
Εις τας επιχειρήσεις αυτάς έλαβον μέρος δύο Ελληνικαί Κορβέται η μία ήτο ο «Τομπάζης» και η άλλη ήτο ο «Κριεζής».
Τα πλοία αυτά παρεχωρήθησαν από το Βρετανικόν Ναυτικόν εις τους Έλληνας. Ο «Τομπάζης», ήτο το πρώην H.M.S. “Tamaris K.” και ο «Κριεζής» το πρώην H.M.S. “Coreopsis”.
Τα πληρώματα των πλοίων αυτών ήσαν Έλληνες πάσης προελεύσεως και παντός επαγγέλματος κατά τον ειρηνικόν βίον. Ήσαν Έλληνες διαμένοντες εις Ελλάδα, Έλληνες της Αιγύπτου, Έλληνες της Περσίας, Έλληνες της Γαλλίας και Έλληνες διαμένοντες εις Αγγλίαν.
Ήσαν ναύται του Εμπορικού Ναυτικού, Δικηγόροι, Εφοπλισταί, Φοιτηταί, Εργάται, Λογισταί και Τραπεζικοί υπάλληλοι, Αλιείς, Αγρόται, Σπουδασταί ιερατικών σχολών και διάφοροι άλλοι.
Ενθυμούμαι ήσαν και τρεις Έλληνες Ισραηλίται γεννηθέντες εις Θεσσαλονίκην και διαμένοντες εις Αγγλίαν από τον καιρό που ήσαν ακόμη νήπια. Ήσαν ευφυέστατοι και χειρίζοντο το Radar κατά τρόπον αριστουργηματικόν.
…Είχα την τιμήν και την τύχην να παραλάβω τον «Κριεζήν» ως κυβερνήτης, το φθινόπωρο του 1943, και να υπηρετήσω εις αυτόν μέχρι και τρεις μήνες μετά την απελευθέρωσιν της προσφιλούς πατρίδος. Αλησμόνητοι καιροί!
..Αι επιχειρήσεις επρόκειτο κανονικώς να αρχίσουν την 5ην Ιουνίου 1944, ανεβλήθη όμως η έναρξίς των κατά 24 ώρας, λόγω θυέλλης ενσκυψάσης εις τον Στενόν της Μάγχης την πρωίαν της 3η Ιουνίου.
… Ολίγον προ του τέλους Μαΐου παρελήφθη εις σάκκος, χαρακτηριζόμενος ως αυστηρώς απόρρητος και μία Διαταγή δίδουσα οδηγίας διαφυλάξεως του σάκου επί ασφαλούς καταστροφής του, εν περιπτώσει ατυχήματος εις το πλοίον. Η ίδια διαταγή έλεγε ότι ο σάκκος θα ανοιχθή κατόπιν σήματος.
Τώρα πλέον είχαμε καταλάβει όλοι ότι πλησιάζει η ημέρα.
Εις την 1ην Ιουνίου ήλθε η Διαταγή και ανοίξαμε τον σάκκον και διαβάσαμε ότι αφορούσε το πλοίον.
Από της μεσημβρίας της 3ης Ιουνίου 1944 όλα τα αποβατικά και συνοδά ευρίσκοντο αγκυροβολημένα εις τας προκαθορισμένας θέσεις αγκυροβολίας. Το πλοίον μας είχε αγκυροβολήσει εις το West Solent μαζί με την Βρεττανική Κορβέτα «Campanula» και τα δέκα Αμερικανικά Αρματαγωγά που θα συνοδεύαμε.
Το απόγευμα της 4ης Ιουνίου έγινεν εις τον «Κριεζήν» η προ εκάστης επιχειρήσεως γινομένη πάντοτε συνδιάσκεψις (Conference). Αφού είπαμεν ότι είχαμεν να πούμε, προσεφέρθη μετά το τέλος της συζητήσεως και το απαραίτητον ποτόν (Drink). Ο καμαρώτος είχε βάλει εις την γραμμήν μπουκάλες με ουίσκυ, με τζιν, με μπύρα, με Σέρρυ, με Λάιμ, σόδα, πάγο και ποτήρια. Ότι ήθελε ο καθένας έπαιρνε κι έπινε. Επήρε ο καθένας το ποτήρι του, και πολλές φορές είπαμε ο ένας στον άλλον «all the best», «Good luck» και λοιπά, πράγμα που σημαίνει ότι αδειάσανε και ξαναγεμίσανε πολλές φορές τα ποτήρια. Την 10.55 μ.μ. της επομένης διετάχθημεν όπως αποπλεύσωμεν δια την Αγγλίαν συνοδεύοντες μετά του αντ/κού «Blankley» 8 πλοία κενά, φέροντα μερικούς τραυματίας. Από ώρας 2305 ενώ νηοπομπή έπλεε εν τω διαύλω, εσημάνθη αεροπορικός συναγερμός διαρκέσας μέχρι ώρας 0030/7 6 44. Κατόπιν διαταγής τα συνοδά παρήγαγον καπνόφραγμα δια της συσκευής προς κάλυψιν των νηοπομπών. Εβάλλομεν κατά των εχθρικών αεροπλάνων κατά διάφορα χρονικά διαστήματα μέχρις ώρας 0023/7 ότε ουδέν εχθρικόν αεροπλάνον υπερίπτατο άνω της συνοδευομένης νηοπομπής.
Όταν εφθάσαμεν εις τας Γαλλικάς ακτάς και ενώ επλέομεν δια να αγκυροβολήσωμεν συναντήσαμεν τον «Τομπάζην» και ήρχισαν αι επευφημίαι εις τα δύο πλοία. Σε μίαν στιγμήν ήκουσα ένα θερμαστήν να φωνάζη «να ζήση ο “Κριέζαρος” και η “Τομπαζάρα”».
Ερώτησα τον ναύκληρον του πλοίου, ένα θαλασσόλυκο του Εμπορικού Ναυτικού και πολύ φιλότιμο, να μου εξηγήση διατί τον «Κριεζή» τον έλεγε «Κριέζαρο» και τον «Τομπάζη» δεν τον έλεγε «Τομπάζαρο» αλλά «Τομπαζάρα». Μου είπε ότι το καμπούνι, (δηλαδή το πλήρωμα) λέει αρσενικά τα καράβια που βαστάνε στη θάλασσα και θηλυκά όσα δεν βαστάνε. Ο «Κριεζής» βαστά καλύτερα από τον «Τομπάζη»…
Παιδιά της Ελλάδος παιδιά, λοιπόν, τα λόγια περισσεύουν για Σας. Καλές θάλασσες όπου κι αν βρίσκεστε…
(Φωτο: Η ώρα που υψώνεται η ελληνική σημαία στον «ΚΡΙΕΖΗ»)
