Του Δημήτρη Βάλλα
Πέρασαν χρόνια από τότε και δεν ξέρω σήμερα αν ακόμα ζει εκείνος ο λεβεντόγερος που συνάντησα στο καφενείο στο Νέο Πετρίτσι κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία:
«Εμείς, ήμασταν έξω από το οχυρό, σε ένα χαράκωμα δίπλα στη γραμμή των συνόρων. Μας είχαν κοινωνήσει μία εβδομάδα νωρίτερα και το ξέραμε και οι ίδιοι ότι θα χανόμασταν πρώτοι. Όλο το βράδυ ακούγαμε τους Γερμανούς να φτυαρίζουν το χιόνι…
Γύρω στις 5:30 το πρωί, ακούστηκαν τρεις κανονιές από τη Βουλγαρία. Η μία οβίδα θυμάμαι έπεσε στα μαγειρεία του λόχου… Με την τρίτη κανονιά πετάχτηκαν οι Γερμανοί από την απέναντι πλαγιά και όρμησαν καταπάνω μας. Πυροβολισμοί, καπνοί, χειροβομβίδες. Αντάρα κακιά…»
Ήταν η 6 Απριλίου του 1941και τα γερμανικά στρατεύματα εισβάλουν στην Ελλάδα από το Μπέλες. Η Μάχη των Οχυρών με τους υπερασπιστές τους μόλις είχε ξεκινήσει…
Αφιέρωμα-μνημόσυνο στις σημερινές ιχνηλασίες για τα παιδιά του τότε που δεν ηττήθηκαν και μέσα σε στοές, καπνούς, βομβαρδισμούς και ασφυξιογόνα τα έβαλαν με τη μεγαλύτερη στρατιωτική τότε δύναμη στην Ευρώπη και δίδαξαν ηρωισμό και αξιοπρέπεια!
Μνημόσυνο σήμερα οι αναμνήσεις ενός Έλληνα αξιωματικού που πολέμησε στο οχυρό Ιστίμπεη, του Γιώργου Αποστολόπουλου, που έσωσε ο γιος του αφήνοντάς τες παρακαταθήκη για τις επερχόμενες γενιές: «Περί το λυκαυγές της Κυριακής της 6ης Απριλίου, ώρα πέντε περίπου ακούγεται παντού μέσα στο οχυρό το σύνθημα του συναγερμού «Στα όπλα, Στα όπλα». Οι Γερμανοί επιτίθενται. Ανέρχομαι με την ομάδα Διοικήσεως στο παρατηρητήριον μου. Ο τηλεφωνητής μεταφέρει τον πίνακα εκεί. Ακούω πανδαιμόνιον όπλων, βαλλόντων πολυβόλων, πυροβόλων και αεροπλάνα να σειρινίζουν και να ρίπτουν επί του οχυρού βόμβας τεραστίας ημίσεως τόνου και ίσως μεγαλυτέρας. Διατάσσω συναγερμόν, αλλά ουδέν πυροβόλον ή όλμος θα βάλει άνευ διαταγής. Οι Γερμανοί έκαμον προπαρασκευήν πυροβολικού και αεροπορίας. Έβλεπα βροχήν τροχειοδεικτικών βλημάτων ευθυτενούς τροχιάς που εσκόπευαν κατά των φαντωμάτων των πολυβολείων. Σύννεφα χωμάτων και καπνού σηκώνονται μπροστά μας στα φατνώματα και μας τυφλώνουν. Δεν βλέπουμε ούτε ένα μέτρον μπροστά μας. Τα κουδούνια των τηλεφώνων ηχούν συνεχώς και δαιμονιωδώς. Αναφορές για την κατάστασιν, απώλειαι, αιτήσεις αντικαταστάσεως.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης μισής ώρας 15 τραυματίαι οι καλύτεροι του λόχου και 4 νεκροί του παρακειμένου πολυβολείου προς το παρατηρητήριόν μου. Είχε εισέλθει διά της θυρίδος βλήμα πυροβόλου ευθυτενούς τροχιάς, διερράγη εντός αυτού και επολτοποίησε σχεδόν πάντας. Μετέβην εκεί. Όλος ο χώρος του πολυβολείου ήτο γεμάτος σάρκες, αίματα, κρανία. Φοβερόν το θέαμα. Το αίμα των αθανάτων αυτών ηρώων έρευσε από την κλίμακα πολλών σκαλιών εις το καταφύγιον. Έπρεπε να έχη μεγάλην ψυχικήν αντοχήν διά να αντέξη κανείς εις το μακάβριον εκείνο θέαμα.
…Ύστερα από 30 λεπτά εσηκώθη το νέφος καπνού, δεν εφαίνετο τίποτε άλλο στο εξωτερικό συρματόπλεγμα από τα πτώματα των πολυάριθμων νεκρών. Ήτο φανερόν ότι η πρώτη επίθεσις των αηττήτων μέχρι τότε Γερμανών είχε αποτύχει με τεραστίας απωλείας εις νεκρούς και τραυματίες. Υπήρχον και τινές ημέτεροι τραυματίαι. Η χαρά του λόχου ήταν απερίγραπτη και ζητωκραυγές ηκούοντο σε όλο το οχυρό. Ανέφερα το γεγονός στο Διοικητή του οχυρού όστις με παλλομένη από συγκίνηση φωνή συνεχάρει το Λόχον και με πληροφόρησε πως ο γενναίος Έφεδρος Ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού Παπαρρίζος Δημ. με το μοναδικό μας αντιεροπορικόν πυροβόλο των 37 χιλ. κατέρριψε επί του οχυρού ένα αεροσκάφος καθέτου εφορμήσεως Στούκας.
Μετά δίωρον περίπου επιτίθενται με 80 αεροπλάνα Στούκας κατά του οχυρού και το βομβαρδίζουν αλύπητα. Μία βόμβα καταστρέφει το αντιαεροπορικό μας πυροβόλο των 37 χιλ. Ανενόχλητοι τώρα κατεβαίνουν κατά δεκάδες οι αλεξιπτωτισταί-δυναμιτισταί και αρχίζουν το φοβερό τους έργο. Άλλοι κρατούν πολυβόλα, άλλοι χειροβομβίδες ειδικές, άλλοι δυναμίτας.
Αποφασίζω να εξέλθω του οχυρού επικεφαλής τμήματος δυνάμεως Διμοιρίας περίπου 15-20 ανδρών και να επιτεθώ κατά των αλεξιπτωτιστών που είχαν κατακλύσει το οχυρόν. Κάμνω επιλογήν των πλέον γενναίων στρατιωτών, τους οπλίζω με αυτόματα και άφθονα πυρομαχικά και χειροβομβίδας και εξήλθον. Οι αλεξιπτωτισταί αμέσως μας αντελήφθησαν και ήρχισαν να μας βάλουν καταιγιστικώς εξ όλων των πλευρών. Αρχίσαμε τον αγώνα στήθος προς στήθος.
... Ήλθε η άλλη ημέρα. Στις 6 το ΚΕΛ-ΚΑΓΙΑ παραδίδεται. Η κατάστασις του οχυρού χειροτερεύει περί την μεσημβρίαν. Ο Διοικητής του οχυρού εκτιμήσας την κατάσταση εξήγαγε το συμπέρασμα ότι η τύχη του οχυρού είχε κριθή από της προηγουμένης. Αποφασίζει να συγκαλέση συμφώνως προς τον κανονισμόν των φρουρίων συμβούλιον των αξιωματικών διά την λήψιν αποφάσεων. Με φωνή παλλόμενη από συγκίνηση μας εκθέτει την κατάστασιν του οχυρού και ζητεί ονομαστικά τη γνώμη ενός εκάστου αξιωματικού. Κανείς δεν θέλει να προτείνη συνθηκολόγισιν. Καθ’ όν χρόνο διαρκούσε η σύσκεψις οι Γερμανοί διοχέτευσαν αέρια εντός του οχυρού. Φθάνουν τα πρώτα θύματα. Ο ιατρός γνωματεύει «θάνατος από αέρια»!
Το οχυρόν εκυκλώθη πανταχόθεν και επάνω σ’ αυτό ευρίσκονται ισχυρότατες δυνάμεις. Ο ασύρματος σε λίγο εκπέμπει: «Οχυρόν Ιστίμπεη εις εξαιρετικώς κρίσιμον κατάστασιν. Άμυνα οχυρού κατόπιν αγώνος εντός στοών και καταστροφή 9/10 του οπλισμού αδύνατος».
Καταστρέφουμε κάθε όπλο που είχε απομείνει και σε λίγο την 17ην ώραν της 7ης Απριλίου 1941, λευκή σημαία υψώνεται στην κορυφή του Ιστίμπεη διά να δώση το θλιβερό σήμα της συνθηκολογήσεως.
Οι Γερμανοί πολεμισταί, εκτιμώντες την ηρωική άμυνα του οχυρού αποδέχονται τους όρους, μας συγχαίρουν διά την άμυνα, την οποίαν ομολογούν ότι ποτέ δεν εφαντάζοντο και εις ένδειξη τιμής παρατάσσουν ένα μικρόν τμήμα προ της εισόδου και παρουσιάζουν όπλα κατά την έξοδό μας
Αξιωματικοί και Στρατιώται λυπημένοι αλλά υπερήφανοι διότι επράξαμεν το καθήκον μας οδηγήθημεν αιχμάλωτοι εις Βουλγαρίαν”.
… Οι περιπέτειες του Έλληνα αξιωματικού συνεχίζονται στη Βουλγαρία και τελειώνουν όταν στις 20 Μαΐου φθάνει στην Αθήνα με δανεικό κουστούμι και κρατώντας τη στολή του διπλωμένη σφικτά κάτω από τη μασχάλη αιματοβαμμένο ενθύμιο δόξας και τιμής…
