Ο «Μπάρμπα Γιάννης». Έτσι πέρασε στην ιστορία ο δημοφιλής Λαρισαίος πολιτικός. Ανατρέχω στο εγκυκλοπαιδικό λεξικό Ήλιος.
«Μπάρμπας»: Ο εκ πατρός ή εκ μητρός θείος. Προσαγόρευσις πρεσβυτέρου: Ως συνοδευτικόν του κυρίου ονόματος δηλοί σεβασμόν.
Ο Γιάννης Φλώρος γεννήθηκε στην Ανατολή Αγιάς το 1925. Πατέρας του ήταν ο γιατρός Νίκος Φλώρος και μητέρα του η Ευδοξία, κόρη του Ρίζου Κυριάκου.
Ο γιατρός Νίκος Φλώρος (1891-1950) και η Ευδοξία αποκτούν 4 παιδιά. Την Γιούλα Καρανίκα, την Στέλλα Θωμά, τον Γιάννη Φλώρο και την Ήρα Αλαμανή. Ερευνώντας στις βιβλιοθήκες για τις ανάγκες του βιβλίου μου, «ΖΩΝΤΑΝΗ ΜΝΗΜΗ», που κυκλοφόρησε το 2021, συνάντησα σε αρκετά βιβλία τον γιατρό Νίκο Φλώρο να αναφέρεται ως διανοούμενος και σοσιαλιστής. Για τις ιδέες του ο Νίκος Φλώρος διώκεται.
Η δικτατορία Μεταξά τον εξορίζει για ένα χρόνο στον Αϊ-Στράτη. Στη συλλογική μνήμη των συγχωριανών του στην Ανατολή ο γιατρός Νίκος Φλώρος ήταν ο Γιατρός του Κίσσαβου. Η Σπηλιά, η Ανατολή και το Μεγαλόβρυσο ήταν τα χωριά που ο γιατρός φρόντιζε τους ασθενείς του, μετακινούμενος με το μουλάρι.
Το ιατρείο του Νίκου Φλώρου ήταν στο σπίτι του στην Ανατολή. Το χωριό τότε είχε 1500 κατοίκους και επειδή παρασκεύαζε τα φάρμακα μόνος του, η φήμη του ως ιατρού εξαπλώνεται σε όλη την επαρχία Αγιάς.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί ο Νίκος Φλώρος προτιμάει να ασκεί την ιατρική στην Ανατολή, τα πρώτα χρόνια της καριέρας του.
Ο Νίκος Φλώρος μετά την απόκτηση του πτυχίου του άνοιξε στην Αθήνα, σε συνεργασία με συγγενή του, κλινική στην οποία όμως δεν παρέμεινε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μια ανησυχητική αιμόπτυση τον ανάγκασε να εγκαταλείψει την Αθήνα. Προτίμησε να επιστρέψει στον καθαρό αέρα και το υγιεινό κλίμα της Σελίτσιανης.
Το 1918 η επιδημία της ισπανικής γρίπης χτυπά και τη Σελίτσιανη. Η οικογένεια του Ρίζου Κυριάκου χάνει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τέσσερα άτομα. Στο σπίτι του Ρίζου Κυριάκου ο γιατρός γνωρίζει και τη δεκαεξάχρονη Ευδοξία, την ερωτεύεται και την ζήτησε από τον πατέρα της να την νυμφευθεί. Μετά τον γάμο έμειναν στη Σελίτσιανη για επτά χρόνια. Εκεί απέκτησαν τα πρώτα τρία τέκνα τους, το 1921 τη Γιούλα, το 1922 τη Στέλλα και το 1926 τον Γιάννη. Το 1926 εγκατέλειψε τη Σελίτσιανη και εγκαταστάθηκε στη Λάρισα, ενώ το 1927 το ζεύγος Φλώρου απέκτησε το τελευταίο τέκνο του, την Ήρα.
Το ίδιο έτος (1927), κατόπιν πανελληνίων εξετάσεων, στις οποίες επρώτευσε, καταλαμβάνει τη θέση του Σχολιάτρου της Λάρισας. Επίσης διορίστηκε ιατρός στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή. Στο πολυδιαβασμένο βιβλίο του Μ. Καραγάτση «Ο ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΗΣ ΛΙΑΠΚΙΝ», ο γιατρός Νίκος Φλώρος αναφέρεται με το ψευδώνυμο Χλωρός.
Στο βιβλίο ο Καραγάτσης περιγράφει την απόφαση του Διευθυντή της Γεωργικής Σχολής Λάρισας Φιλοποίμενα Τζουλιάδη να διορίσει ως γιατρό της Σχολής τον Νίκο Φλώρο, του οποίου της ιατρικές γνώσεις εκτιμούσε ιδιαιτέρως.
«Όταν αρρώστησε ο συνταγματάρχης Λιάπκιν, αρνήθηκε να τον κουράρει ο νέος γιατρός. Ο κ. Διευθυντής που πήγε να τον επισκεφθεί στην κάμαρά του, τον ρώτησε για να αίτια της αποστροφής του.
- Γιατί δεν θέλετε τον Χλωρό;
- Γιατί είναι κομμουνιστής, αποκρίθηκε ο Λιάπκιν πολύ φυσικά.
Ο κ. Διευθυντής απόρησε...
- Ο Χλωρός είναι άριστος επιστήμονας, εξαίρετος άνθρωπος και οι πολιτικές του ιδέες δεν παίζουν τον παραμικρό ρόλο στις σχέσεις του με τους ανθρώπους ίσου πολιτισμού με τον δικό του.
- Όχι κ. Διευθυντά...»
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Νίκος Φλώρος βρίσκεται συνεχώς σε κίνδυνο. Κρύβεται παντού σε διάφορα σπίτια στη Λάρισα και στην Ανατολή. Ο αιωνόβιος βοσκός Κυριαζής Δαλαβίκας, στην μνήμη του οποίου προστρέχω πάντα για τα περασμένα, θυμάται τον γιατρό να φιλοξενείται στην καλύβα τους στην θέση του Κισσάβου Καβρόρεμα, όπου ο πατέρας του Κώστας Δαλαβίκας ξεχειμώνιαζε το κοπάδι του.
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η προδοτική οργάνωση ΕΑΣΑΔ, η οποία συνεργαζόταν με τους Γερμανούς, κατέδωσαν την οικογένεια Φλώρου και οι κατακτητές συλλαμβάνουν τον Νίκο Φλώρο και τον οδηγούν στα κρατητήρια.
Όμως χάρη στην επέμβαση του Ερυθρού Σταυρού και τη μεσολάβηση του γερμανομαθή Μητροπολίτη Λαρίσης Δωρόθεου, ο οποίος ήταν αδελφικός του φίλος, ο Νίκος Φλώρος αφέθηκε ελεύθερος.
Είναι λογικό τις ιδέες και την πολιτική σκέψη του Νίκου Φλώρου να τις ενστερνιστεί και ο γιος του Γιάννης Φλώρος. Στο βιβλίο του Καθηγητή Γιάννη Μήτσιου «ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΡΕΝΩΝ ΕΝ ΛΑΡΙΣΗ», εκδόσεις του βιβλιοπωλείου «Γνώση», Λάρισα 2006, ο Γιάννης Φλώρος γράφει:
«...Το χειρότερο ήταν ότι τις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου τις διανύσαμε στα χρόνια του πολέμου και της κατοχής. Η φλόγα του πατριωτισμού και των υψηλών ιδανικών της ελευθερίας και της δημοκρατίας που
έκαιγε στα στήθη μας, μάς οδήγησε αμέσως στην Εθνική Αντίσταση.
Οργανωθήκαμε στην ΟΚΝΕ και λίγο αργότερα ιδρύθηκε ο «Θεσσαλικός
Ιερός Λόχος», ο οποίος συγκέντρωσε την αφρόκρεμα της Θεσσαλικής Νεολαίας. Αμέσως αρχίσαμε την δράση μας. Ο συμμαθητής μας Νικόλαος Τλούπας διέθετε έναν πολύγραφο, με τον οποίο γράφαμε τις προκηρύξεις που μοιράζαμε σε όσο περισσότερα σημεία μπορούσαμε. Γράφαμε συνθήματα στους τοίχους, συγκεντρώναμε πληροφορίες για τις κινήσεις των κατακτητών, φροντίζαμε τους τραυματίες, μεταφέραμε υλικά και πολλές φορές παίρναμε το όπλο στο χέρι. Όλα αυτά δεν λησμονούνται. Είναι βαθιά χαραγμένα στην ψυχή μας».
Ο Λάζαρος Αρσενίου στο βιβλίο του «Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ» γράφει: «Η δράση της ΕΠΟΝ απαιτεί ιδιαίτερη εξιστόρηση για την Θεσσαλία. Εδώ, πρέπει να αναφερθεί μια αγωνιστική εκδήλωσή της. Η στέψη του Ηρώου την 28η Οκτωβρίου 1942 στη Λάρισα. Οι νέοι που στεφάνωσαν το Ηρώο μπροστά σε εκατοντάδες πατριώτες και αψήφησαν τον κίνδυνο να τους δουν και να τους μαρτυρήσουν είναι οι: Τάσος Αναστασίου, γιατρός τώρα, Τάκης Καλαμπουρδάκης, υπάλληλος, Γιώργος Παπαχρίστος, δικηγόρος και Γιάννης Φλώρος, γιατρός, νομάρχης και πρώην υπουργός».
Το 1943 ο Γιάννης Φλώρος πηγαίνει στο βουνό και εντάσσεται στον ΕΛΑΣ, στην ομάδα του γνωστού καπετάνιου Γιώργου Μπλάνα (Κισσάβου). Τελειώνοντας την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, παίρνει την ειδικότητα του Καρδιολόγου. Ασκεί την ιατρική στη Λάρισα. Νυμφεύθηκε την Ευφημία Σταυροπούλου και αποκτά μαζί της 2 παιδιά. Η χούντα των συνταγματαρχών του στερεί το διαβατήριό του. Το 1974 μετέχει στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ. Στις εκλογές του 1974 εκλέγεται βουλευτής Λάρισας, αξίωμα που διατηρεί για 20 χρόνια συνεχώς. Στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου διετέλεσε Υφυπουργός Υγείας και Πρόνοιας (5 Ιουλίου 1982 - 5 Ιουνίου 1985), Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (26 Ιουλίου 1985 - 31 Οκτωβρίου 1988) και Υπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (23 Σεπτεμβρίου 1987 - 18 Νοεμβρίου 1988). Εν συνεχεία είχε δύο θητείες ως εκλεγμένος νομάρχης Λάρισας.
Η μεγαλύτερη προσφορά του Γιάννη Φλώρου στην χώρα είναι η δημιουργία και η εδραίωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.), μαζί με τον Γιώργο Γεννηματά και τον Παρασκευά Αυγερινό. Το γιγάντιο έργο της δημιουργίας τριακοσίων περίπου Κέντρων Υγείας και των μεγάλων νοσοκομείων που κτίζονται αμέσως μετά, είναι έργα που δεν γίνονται εύκολα σε κάθε εποχή.
Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λάρισας και η Ιατρική Σχολή της Λάρισας οφείλουν τη δημιουργία τους και στις προσπάθειες του Γιάννη Φλώρου. Αλλωστε, η αντιμετώπιση της πρόσφατης πανδημίας του κορονοϊού δεν θα ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί χωρίς τη συμβολή του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ένα μέγα έργο. Ήταν και είναι η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση της κοινωνικής προσφοράς του κράτους προς τους πολίτες. Σημειώνω, για λόγους ιστορικής δικαιοσύνης, ότι το πρώτο Κέντρο Υγείας που άρχισε να λειτουργεί στην Ελλάδα είναι το Κέντρο Υγείας της Ελασσόνας. Η λειτουργία του αρχίζει το 1985 με Υπουργό Υγείας τον Γιώργο Γεννηματά και Υφυπουργό τον Γιάννη Φλώρο.
Ο Μπάρμπα Γιάννης ως ιατρός ήταν εργατικός και αφιλοχρήματος. Ως πολιτικός ήταν έντιμος, ευθύς, πιστός στις αξίες του και τα ιδανικά του, πράος, ήρεμος και ευγενής, δεν τον ενθουσίαζαν οι συγκρούσεις. Στις επαφές του με τους πολίτες ήταν άμεσος και φιλικός. Διέθετε ένα πηγαίο χιούμορ, με το οποίο κέρδιζε τους συνομιλητές του.
Ήμουν φίλος και συνεργάτης των παλαιών προέδρων της κοινότητας Ανατολής. Του Δήμου Βούλγαρη, του Γιώργου Πατσά και του Γιώργου Γερογιώργου. Γνωρίζω πολύ καλά την βοήθεια που πρόσφερε ο Μπάρμπα Γιάννης στους τρεις προέδρους, από όποια θέση ή αξίωμα είχε. Το 1981 ο Γιώργος Σουφλιάς επισκέφτηκε την Ανατολή. Ήμουν εκεί. Τον υποδέχτηκα μάλιστα εκ μέρους του Συλλόγου. Μας ανακοινώνει ότι θα εντάξει την κατασκευή του δρόμου Δήμητρας-Ανατολής στα δημόσια έργα. Το έργο αναλαμβάνει η ΜΟΜΑ. Έκτοτε η χρηματοδότηση του έργου δεν σταμάτησε ποτέ χάριν στις συνεχείς παρεμβάσεις του Γιάννη Φλώρου. Ο συγχωριανός μου Τοπογράφος Μηχανικός Στάθης Μπλάνας, που εργαζόταν τότε στη ΜΟΜΑ, μου επιβεβαίωσε αυτά που γράφω.
Ως Νομάρχης Λάρισας χρηματοδοτεί την κατασκευή του δρόμου από την Ανατολή προς το μοναστήρι και χρηματοδοτεί επίσης την κατασκευή της στέγης του ιστορικού μοναστηριού του Τιμίου Προδρόμου Ανατολής. Μετά το πέρας των εργασιών ο Μπάρμπα Γιάννης επισκέφτηκε το μοναστήρι. Ήμουν μαζί του. Τον ρώτησα:
- Μπάρμπα Γιάννη δεν γνώριζα την αγάπη σου για το Μοναστήρι!
- Η ιστορία του Μοναστηριού του Ιωάννου Προδρόμου, μου είπε, είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία του χωριού μας. Είναι οι παιδικές μας μνήμες. Αλλωστε βρήκα τον τρόπο να ξεπληρώσω την υποχρέωση που έχει η οικογένειά μου προς την Εκκλησία. Ο πατέρας μου απελευθερώθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές μετά από παρέμβαση του τότε δεσπότη της Λάρισας Δωρόθεου.
Στις 10 Δεκεμβρίου 2021 ο Μπάρμπα Γιάννης περνά στην αιωνιότητα.
Ήταν ο τελευταίος μιας γενιάς πολιτικών που η προσωπική τους πορεία, αλλά και η πορεία των οικογενειών τους πέρασε μέσα από τις πιο περίκαυστες περιοχές της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας.
Δύσκολα χρόνια. Με πολέμους, εθνικές συμφορές, εμφύλιους σπαραγμούς, πολιτικές ανωμαλίες, αποστασίες, δικτατορίες και πολλά ακόμη δεινά. Υπήρξαν βέβαια και χρόνια ανάτασης και δημοκρατικής πορείας. Όμως μέσα από τον βίο του Νίκου και του Γιάννη Φλώρου, παρακολουθούμε και τη συναρπαστική ιστορία και την εξέλιξη της Ιατρικής των τελευταίων 150 χρόνων στην Ελλάδα. Ο γιος ενός μπακάλη από τη Σελίτσιανη, ο Νίκος Φλώρος, ασκεί την Ιατρική στα χωριά του Κίσσαβου αρχικά και εν συνεχεία στη Λάρισα.
Έρχεται ο γιος του, ο Γιάννης Φλώρος, ο οποίος ασκεί -κατά γενική ομολογία- την ανθρωπιστική ιατρική στη Λάρισα. Στη συνέχεια, ως πολιτικός, πρωταγωνιστεί στη δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, τα θεμέλια του οποίου άντεξαν στην τελευταία πανδημία του κορονοϊού.
Όλους αυτούς τους χρόνους ο Νίκος και ο Γιάννης Φλώρος πορεύτηκαν διδάσκοντας με τη ζωή τους, ήθος και αξιοπρέπεια.
Αυτή την παρακαταθήκη άφησαν για τις επόμενες γενεές.Οι πηγές μας:
- Μ. Καραγάτσης, «Ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν»
- Γ. Μήτσιου, «Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Λάρισας»
- Ν. Παπαθεοδώρου, «Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα»
- Σ. Τσιανίκας, «Ζωντανή Μνήμη».
Μαρτυρίες:
- Ήρα Φλώρου-Αλαμανή
- Κυριαζής Δαλαβίκας
Ηθικόν Επιμύθιον
«Άνδρα γάρ καλώς πράσσοντ’ ανάγκη χρηστά κερδαίνειν επη»
«Ο άνθρωπος που κάνει καλά έργα πρέπει να επαινήται»
«Τραχίνιαι», 230-31,
Σοφοκλής
Τα κείμενα και οι φωτογραφίες του παρόντος εντύπου θα δημοσιευθούν στο βιβλίο μου με τον τίτλο «γράφοντας ΕΛΕΥΘΕΡΑ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τον Αύγουστο του 2024.
* Ο Στέλιος Τσιανίκας είναι πρόεδρος της Κοινότητας Ανατολής
