Στον Αγ. Θωμά του Αμπελώνα το 1926

ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Εορτή της Κυριακής του Θωμά στον Αμπελώνα. Ο Μητροπολίτης Λαρίσης Αρσένιος με τους βοηθούς του και ο δημοσιογράφος Θρασύβουλος Μακρής με την οικογένειά του. 10 Μαΐου 1926. Αρχείο Λαογραφικού Ιστορικού Μουσείου.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
[e-mail]

Η σημερινή εικόνα είναι επίκαιρη. Βρισκόμαστε λίγο έξω από το Καζακλάρ (τον σημερινό Αμπελώνα), στην περιοχή του Αγίου Θωμά.

Στο σημείο αυτό υπάρχει εκκλησάκι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου και την ημέρα της εορτής του πραγματοποιείται λαμπρά πανήγυρη και ακολουθεί ημερήσιο γλέντι. Έχει τελειώσει η Θεία Λειτουργία, την οποία τέλεσε ο Μητροπολίτης Λαρίσης Αρσένιος και όλοι οι πανηγυριστές απλώθηκαν κάτω από τις σκιές των δέντρων για να εορτάσουν το «Αντίπασχα», όπως συνηθίζεται να ονομάζεται από τον κόσμο η Κυριακή του Θωμά.
Στη δημοσιευόμενη φωτογραφία, γύρω από ένα τραπέζι και κάτω από τη σκιά ψηλού δέντρου έχουν πάρει θέσεις ιερωμένοι και μη. Διαβάζοντας τη φωτογραφία, από αριστερά πρώτος είναι ο άνθρωπος που διακονεί τον αρχιερέα, ο αρχιδιάκονος του Μητροπολίτη Λαρίσης, γνωστός και από άλλες φωτογραφίες. Ακολουθούν δύο ιερείς, οι οποίοι προφανώς είναι οι εφημέριοι οι οποίοι υπηρετούσαν την περίοδο εκείνη στις εκκλησίες του Αμπελώνα και στη συνέχεια διακρίνεται ο «μικρός το δέμας» δεσπότης Αρσένιος [1]. Ακολουθεί ένας στρατιωτικός και στη συνέχεια απεικονίζεται η οικογένεια του βιβλιοχαρτοπώλη Θρασύβουλου Μακρή, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός ως δημοσιογράφος και διευθυντής της εφημερίδας «Μικρά». Πρώτη στη σειρά είναι η σύζυγός του Αγγελική το γένος Δημητρίου Γκατζώγια, η οποία παντρεύτηκε το 1900 τον Μακρή. Εν συνεχεία είναι η κόρη τους Ευαγγελία (Λίτσα) (1907-1929), η μονάκριβη θυγατέρα τους, η οποία, όμως, έζησε μόλις 22 χρόνια και ενώ εργαζόταν ως υπάλληλος στο υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών [2], προσβλήθηκε από λοιμώδη νόσο και πέθανε.
Τελευταίος δεξιά απεικονίζεται ο Θρασύβουλος ή χαϊδευτικά Θρασύς Μακρής. Γεννήθηκε περί το 1874 στα Κανάλια Καρδίτσας, όπως μας πληροφορεί ο Γιώργος Ζιαζιάς [3]. Ήλθε σε μικρή ηλικία με την οικογένειά του στη Λάρισα. Μετά τις σπουδές του εργάστηκε ως δάσκαλος, αλλά πολύ γρήγορα τον προσείλκυσε η δημοσιογραφία. Τον Μάρτιο του 1896 εξέδωσε την εφημερίδα «Μικρά», η οποία έμεινε ιστορική για το πολύ μικρό της μέγεθος, το οποίο εντυπωσίαζε όχι μόνον πανελλήνια, αλλά και παγκόσμια. Στην αρχική της έκδοση του 1896 είχε το μέγεθος μεγάλου επιστολόχαρτου. Η κυκλοφορία της σταμάτησε οριστικά το 1926, στο ενδιάμεσο, όμως, χρονικό διάστημα είχε και άλλες βραχύβιες διακοπές. Μετά το 1926 δεν έμενε αδρανής, γιατί δημοσιογραφούσε σε άλλες εφημερίδες και συγχρόνως διατηρούσε, όπως και ο πατέρας του Γεώργιος Μακρής, βιβλιοχαρτοπωλείο και τυπογραφείο στην οδό Φαρσάλων (Ρούσβελτ σήμερα), κοντά στην κατοικία και το φαρμακείο του Κων. Παπασταύρου. Θεωρείται απ’ όλους ο πρύτανης των δημοσιογράφων της προπολεμικής Λάρισας. Στο μικρό του τυπογραφείο μαθήτευσαν πολλοί εκκολαπτόμενοι συντάκτες, οι οποίοι αργότερα επάνδρωσαν με επιτυχία τον καθημερινό και περιοδικό Τύπο της Λάρισας. Στη φωτογραφία, ενδιάμεσα από τους μεγάλους παρατηρούνται και μικρά παιδιά τα οποία φαίνεται να φλερτάρουν με τον φακό του φωτογράφου. Η παλιά αυτή φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο του επίτιμου δικηγόρου Γεωργίου Σακελλαρίδη, ο οποίος είχε συγγενικούς δεσμούς με την οικογένεια Θρασ. Μακρή.
Σαν την παρέα αυτή υπήρχαν και άλλες παρέες στην περιοχή γύρω από το εξωκκλήσι του Αγ. Θωμά στον Αμπελώνα, γιατί τη θρησκευτική πανήγυρη ακολουθούσε και το καθιερωμένο γλέντι, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι πανηγυριστές, όπως συμβαίνει και σήμερα. Έστηναν πρόχειρες ψησταριές, έφερναν μαζί τους εφόδια από το σπίτι, έπαιζαν τα κλαρίνα και τα βιολιά, καταναλώνονταν μεγάλες ποσότητες κρασί, το γνωστό καζακλαριώτικο κρασί, και επακολουθούσε χορός όλη την ημέρα.
Η φωτογραφία χρονολογικά είναι τεκμηριωμένη στην οπίσθια όψη της από τον ίδιο τον Θρασύβουλο Μακρή. Γράφει: «Καζακλάρ. Άγιος Θωμάς, 10 Μαΐου 1926» Ήταν η χρονιά που διέκοψε την κυκλοφορία της η εφημερίδα του «Μικρά». Ήδη είχε αρχίσει από το 1922 να κυκλοφορεί από τον Γεώργιο Δημητρακόπουλο η «Ελευθερία», η οποία διέθετε σύγχρονες εγκαταστάσεις, είχε μεγάλο σχήμα και καθημερινή έκδοση, κάτι που ο Μακρής το επιχείρησε πολλές φορές και για τη δική του εφημερίδα, αλλά ποτέ δεν μπόρεσε να το πραγματοποιήσει με επιτυχία.
————————————————
[1]. Ο Αρσένιος Αφεντούλης γεννήθηκε το 1871 στο Μυριόφυτο της Θράκης. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Χειροτονήθηκε διάκονος και παρέμεινε στη νήσο Χάλκη ως διδάσκαλος στη Σχολή της. Το 1910 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Στρωμνίτσης και Τιβεριουπόλεως με έδρα τη Στρώμνιτσα, μια πόλη η οποία σήμερα βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του κράτους των Σκοπίων, κοντά στα βουλγαρικά σύνορα. Λόγω, όμως, της ενεργής συμμετοχής του εναντίον των Βουλγάρων κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα και τους Βαλκανικούς πολέμους, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ελλάδα, όπου το 1914 τοποθετήθηκε Μητροπολίτης Λαρίσης στη θέση του Αμβροσίου Κασσάρα, ο οποίος το 1910 είχε καθαιρεθεί. Κατά τη διάρκεια του εθνικού διχασμού πρωτοστάτησε στο «Ανάθεμα» κατά του Βενιζέλου. Μετά την επικράτηση του τελευταίου, απομακρύνθηκε από τη Λάρισα και έμεινε εξόριστος στη νήσο Αμοργό για 3,5 χρόνια (Ιούνιος 1917 έως Δεκέμβριο 1920), όποτε και αποκαταστάθηκε και πάλι ως Μητροπολίτης Λαρίσης. Απεβίωσε αιφνιδίως τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων το 1934 σε ηλικία 63 ετών. Ήταν ένας ήρεμος και απλός ιεράρχης.
[2]. Το κτίριο της Τράπεζας Αθηνών βρισκόταν ακριβώς στη γωνία όπου στεγάζεται σήμερα το Ταχυδρομείο. Από τον σεισμό του 1941 έπαθε επιδιορθώσιμες ζημιές και μεταπολεμικά κατεδαφίστηκε. Στη θέση του κτίστηκε το Εφετείο, το οποίο μετά τη μεταφορά του στο νέο Δικαστικό Μέγαρο και αυτό κατεδαφίστηκε, για να κατασκευαστεί το σημερινό Ταχυδρομείο.
[3]. Ζιαζιάς Γεώργιος, Θρασύβουλος Μακρής. Ο πρύτανης της λαρισινής δημοσιογραφίας, εφ. «Ελευθερία» Λάρισας (2002).